H τέχνη του μακιγιάζ μέσα από 6 περιοχές και περιόδους

Το μακιγιάζ ή αλλιώς ψιμυθίωση, ναι είναι τέχνη. Έχουμε πληροφορίες γι’ αυτό από την αρχαιότητα και συνεχίζει μέχρι σήμερα να εξελίσσεται καθημερινά. Βρίσκει εφαρμογή στη μόδα, στο θέατρο, κρύβει λαογραφικά χαρακτηριστικά και παραδόσεις, κάθε χρώμα και χρήση του μπορεί ανάλογα με το πού συναντάται να έχει και διαφορετική σημασία. Για άλλους είναι το πάθος, η δουλεία τους, η αγάπη η καψούρα τους. Σίγουρα είναι πολλά παραπάνω από μια σκιά και μια μάσκαρα.

Από την Αρχαία Ελλάδα μέχρι τη Ρώμη, την Αίγυπτο, την Ινδία, την Κίνα αλλά και στα χρόνια της Αναγέννησης και του Μεσαίωνα, το μακιγιάζ αποτελούσε έναν από τους τρόπους φανέρωσης του πολιτισμού, της μεγαλοπρέπειας και του υψηλού κοινωνικού στάτους. Μια αναδρομή στο παρελθόν φέρνει στην επιφάνεια όλες εκείνες τις πτυχές του που αναμφισβήτητα το καθιερώνουν ως μια μορφή τέχνης που σήμαινε και σημαίνει πολλά διαφορετικά πράγματα.

Αρχαία Αίγυπτος

Στην Αρχαία Αίγυπτο, το μακιγιάζ το χρησιμοποιούσαν για δυο λόγους. Ο πρώτος ήταν για την ανάδειξη της όμορφης πλευράς του προσώπου και την τόνωση των χαρακτηριστικών κι ο δεύτερος ήταν για καθαρά προστατευτικούς και φαρμακευτικούς λόγους από τα φυσικά φαινόμενα όπως η υψηλή ηλιακή ακτινοβολία, ο αέρας αλλά κι η σκόνη. Οι γαλάζιοι και μπλε τόνοι κυριαρχούν ιδιαίτερα στην υψηλές κοινωνικές θέσεις και θεωρείται το χρώμα των Θεών μαζί με το χρυσό, ενώ το μαύρο προτιμάται από κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Το χρησιμοποιούσαν σε καθημερινή βάση και με τολμηρή διάθεση και τα δύο φύλα, αποτελεί καθαρά ουδέτερο γνώρισμα- έως και σήμερα. Πιο συγκεκριμένα όμως, φρόντιζαν να τονίζουν περισσότερο από ό, τι άλλο τα μάτια αφού εκεί βρίσκεται- όπως πίστευαν και συνεχίζουν πολλοί άνθρωποι μέχρι σήμερα να το κάνουν- ο καθρέφτης της ψυχής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα του πόσο διαδεδομένο ήταν το μακιγιάζ στην Αρχαία Αίγυπτο είναι το ότι πάντα υπήρχαν όλα τα καλλυντικά τους προϊόντα στο ύστατο ταξίδι εντός των πυραμίδων.

Αδιαμφισβήτητα λοιπόν, η Αίγυπτος κατακτά την κορυφή της λίστας της έναρξης και της χρησιμότητας του μακιγιάζ αφού από εκεί προμηθεύονταν προϊόντα και άλλοι λαοί όπως η Αρχαία Ελλάδα.

Αρχαία Ελλάδα

Στην Αρχαία Ελλάδα λοιπόν και κυρίως στα χρόνια του Ομήρου, το μακιγιάζ των Ελλήνων γινόταν σε διακριτικούς τόνους καθώς στόχευε μονάχα στη φανέρωση της «καθαρότητας της ψυχής». Επίσης κι εδώ ισχύει πως είχε και ρόλο ενδεικτικό της υψηλής θέσης στην κοινωνία αφού οι γυναίκες των χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων δεν είχαν πρόσβαση σ’ αυτή την πολυτέλεια. Ταυτόχρονη και ευρεία εφαρμογή βρίσκει και στα θεατρικά δρώμενα μέσω του Αρχαίου δράματος για να τονίσει τα χαρακτηριστικά των χειλιών (καθώς οι ηθοποιοί φορούσαν πάντα μάσκα) έτσι ώστε το πλήθος να μπορεί να συγκεντρωθεί καλύτερα στην κίνησή τους και να αντιληφθεί το θεατρικό κείμενο. Να σημειωθεί ότι οι ηθοποιοί στην Αρχαία Ελλάδα ήταν αποκλειστικά άντρες επομένως κι εδώ βλέπουμε καθαρά τη γιούνισεξ εφαρμογή του μακιγιάζ. Ταυτόχρονα συναντάται και σε θρησκευτικές γιορτές που είχαν λατρευτικό χαρακτήρα όπως τα Ελευσίνια και τα Διονύσια, με τα δεύτερα να έχουν έντονες αναφορές στο κόκκινο και το μαύρο, λόγω του βακχικού τους χαρακτήρα.

Αρχαία Ρώμη και Ινδία

Στην Αρχαία Ρώμη τώρα όπως και στην Ινδία, το μακιγιάζ γινόταν σε τόνους υπερβολής ενώ και στις δυο περιπτώσεις φανέρωνε τη σεμνότητα  της γυναικείας ψυχής όπως επίσης και της ανώτατης κοινωνικής της καταξίωσης. Έντονα χρώματα δήλωναν υψηλή κοινωνική θέση, με τη χαρακτηριστική βούλα που συναντάμε στην Ινδία να δηλώνει αναλόγως του χρώματός της, το αν η γυναίκα είναι εντός γάμου ή όχι.

Αρχαία Κίνα

Το λευκό συμβολίζει καθαρότητα κι αγνότητα, επομένως χρησιμοποιείται για να προσδώσει φωτεινότητα στο πρόσωπο. Κατά τη διάρκεια των δυναστειών Qin And Han (206-220 μ.Χ.) τα ήθη μιας γυναίκας λατρεύονταν πιο πολύ από τη φυσική ομορφιά της. Το έντονο κόκκινο των χειλιών ήταν αδιαπραγμάτευτο όπως επίσης και τα έντονα καλοσχηματισμένα φρύδια. Κυκλικά ροζ μάγουλα φανέρωναν ένα υγιές δέρμα και θεωρούνταν θελκτικό και γοητευτικό. Μερικές από αυτές τις τεχνικές τις συναντάμε σε πιο φυσικούς τόνους μέχρι και σήμερα και σε Κίνα και σε Ιαπωνία.

Μεσαίωνας

Στα χρόνια του Μεσαίωνα, το μακιγιάζ έχασε την αίγλη του, δεδομένου ότι θεωρήθηκε ταυτόσημο του κακού, της ακαθαρσίας της ψυχής και της ειδωλολατρίας, γι’ αυτό κι όποιες γυναίκες επέμεναν στη χρήση του, το έκαναν με όσο το δυνατό πιο φυσικό τρόπο που άγγιζε τα όρια του ανεπιτήδευτου. Το έντονο μακιγιάζ ταυτίζεται με ηθική χαλαρότητα και συναντάται έντονα σε κακόφημες συνοικίες, λιμάνια και σπίτια με «κόκκινα φωτάκια».

Φτάνοντας στο σήμερα

Φτάνοντας στις πιο πρόσφατες δεκαετίες, το μακιγιάζ επηρεάστηκε πολύ και το επηρέασαν επίσης πολλοί. Δέχεται επιρροές από το θέατρο, γίνεται τέχνη, απελευθερώνεται και γίνονται πειράματα και δοκιμές. Τίποτα δεν είναι λάθος κι όλα αποκτούν μια παιχνιδιάρικη διάθεση. Συγκεκριμένα, τη δεκαετία του ’20,έχουμε το λεγόμενο στιλ “Flappers Girls” δηλαδή το λεγόμενο στιλ Τσάρλεστον.
Ακολουθεί η δεκαετία του ’50, στην οποία εμφανίζεται στο προσκήνιο το στιλ “Merlyn Monroe”.
Έπειτα στη δεκαετία του ’80, έχουμε το “punk style” με έντονα νέον χρώματα και το μαύρο να κυριαρχεί στα μάτια σε άντρες και γυναίκες δημιουργώντας ένα κίνημα. Έρχεται η δεκαετία του ’00 “no make up look” να μας ηρεμήσει για λίγο μέχρι την επόμενη τρελή ιδέα.

Σήμερα, το μακιγιάζ διαμορφώνεται από τον καθένα ανάλογα με τα γούστα του, τη διάθεση που έχει, την περίσταση που το χρησιμοποιεί. Ένα είναι το σίγουρο όμως. Από όλους χρησιμοποιείται, είτε πολύ, είτε λίγο, είτε πάντα, είτε πού και πού. Έχει σταματήσει να περιορίζεται κοινωνικά σε μεγάλο βαθμό κι έχει αρχίσει να παίρνει τη θέση που του αναλογεί. Και ναι, είναι τέχνη. Και μάλιστα φοβερά διασκεδαστική.