Πώς φαντάζεσαι τον άνθρωπο που θέλεις δίπλα σου; Ποια στοιχεία αναζητάς στο χαρακτήρα του; Θα έκανες τα πάντα γι’ αυτόν αν τα έφερνε έτσι η ζωή και τον συναντούσες μπροστά σου μια μέρα; Πάρε μια βαθιά ανάσα και μη βιαστείς να απαντήσεις «ναι».
Οι περισσότεροι άνθρωποι που γνωρίζω –βάλε με κι εμένα στη λίστα– θ’ απαντούσαν στις ερωτήσεις πως αναζητούν έναν άνθρωπο γεμάτο χαρίσματα, με ισχυρό χαρακτήρα, δυνατό μυαλό και γεμάτα πάθος συναισθήματα, έτοιμα να τα δωρίσουν μόνο σ’ εκείνους. Μέχρι εδώ καλά. Δεν είναι κακό να λες τις επιθυμίες σου. Κακό είναι πως εννιά στις δέκα φορές δε θα πράξουμε έτσι όπως θα θέλαμε κι οι απαντήσεις στις παραπάνω ερωτήσεις θ’ αλλάξουν. Εμείς, βέβαια, θα συνεχίσουμε ν’ απαντάμε τα ίδια, αλλά οι πράξεις μας δε θα πείθουν κανέναν. Ούτε εμάς τους ίδιους…
Ο «φόβος της δέσμευσης» είναι ένα φαινόμενο πολύ συχνό στις μέρες μας, αλλά η δέσμευση με κάποιον που έχουμε αξιολογήσει ως «καλύτερο» από εμάς φαντάζει για κάποιους ακόμη πιο τρομακτική διαδικασία. Κι ενώ δηλώνουμε συνεχώς πως μας αξίζει το καλύτερο, όταν βρεθούμε τελικά απέναντί του, ακινητοποιούμαστε. Στην καλύτερη περίπτωση αυτό, γιατί υπάρχουν κι εκείνοι που τρέχουν προς την αντίθετη κατεύθυνση και μάλιστα με ιλιγγιώδη ταχύτητα.
«Ευτυχώς που δεν ανήκω σε αυτούς εγώ» αναφώνησες μέσα σου μόλις και θα σε αφήσω να το πιστεύεις. Είναι γνωστό, άλλωστε, πως όλα αυτά που δε μας συμφέρουν τα κάνουν οι άλλοι. Ας μιλήσουμε για εκείνους, λοιπόν. Για όλους όσοι εύχονται να κατακτήσουν στο παιχνίδι των σχέσεων έναν «δύσκολο στόχο», αλλά όταν βρίσκονται στην πίστα του παιχνιδιού που πρέπει να τον αντιμετωπίσουν, αποφασίζουν να τα παρατήσουν. Από φόβο μη χάσουν ή από έλλειψη εμπιστοσύνης στις ικανότητές τους;
Τι να ‘ναι αυτό που μας κάνει ν’ αποφεύγουμε να προσεγγίσουμε τον άνθρωπο που επιθυμούμε όσο τίποτα άλλο να μας πλησιάσει; Γιατί μας κομπλάρει ο ικανός αντίπαλος και γιατί επιτρέπουμε στο μυαλό μας να σαμποτάρει με κάθε τρόπο την αξία του; Τι λαμβάνει σαν απειλή το «εγώ» μας και μας στερεί τους καλύτερους; Κι αν ήταν όντως καλοί για εμάς, θα τους αντιμετωπίζαμε ως καλύτερους ή ως ίσους;
Πολλές οι ερωτήσεις κι οι εκδοχές των ανθρώπων ακόμη περισσότερες. Καμία οπτική, όμως, δε θ’ αγνοήσει στην ανάλυσή της πως μια τέτοια συμπεριφορά μαρτυρά πολλά για την αυτοεκτίμησή του ανθρώπου που δειλιάζει μπροστά στη διεκδίκηση κάποιου που επιθυμεί. Όλοι νιώθουμε ανίσχυροι μπροστά στα δυνατά αισθήματα, αλλά καλό θα ήταν ν’ αποφασίσουμε πως πιο πολύ τα επιθυμούμε παρά τα φοβόμαστε.
Νιώθουμε αδύναμοι απέναντι σε μια πιο ισχυρή προσωπικότητα από εμάς, αλλά είναι οι δυνατές προσωπικότητες εκείνες που μας αλλάζουν ριζικά. Και τις περισσότερες φορές μας αλλάζουν προς το καλύτερο. Κι ενώ είμαστε γεμάτοι φόβο κι ανασφάλειες για να μπλέξουμε με τους ισχυρούς, αγνοούμε πως δύναμη σημαίνει ακριβώς αυτό: Να μη φοβηθείς να ενωθείς, ν’ αφήσεις να φανερωθούν οι ελλείψεις ή οι ατέλειες του χαρακτήρα σου σε κάποιον άλλον, να έχεις το θάρρος να διεκδικήσεις εκείνο που μοιάζει άπιαστο, ακόμη κι αν είσαι γεμάτος αμφιβολίες για το αποτέλεσμα.
Δύναμη σημαίνει να παραδεχθείς πως ίσως και να σε φοβίζει το γεγονός πως συναντάς στον άλλον τον εαυτό σου. Πως οπισθοχωρείς από αντίδραση, πως δεν απολαμβάνεις το είδωλό σου σε ξένο καθρέπτη. Αντιδράς με πείσμα πεντάχρονου κι αρνείσαι να δεχθείς στον απέναντι όλα όσα υπάρχουν σε σένα. Δε σου αρέσει που πρέπει να τα αντιμετωπίσεις, γιατί θα πρέπει να παραδεχθείς πως αυτά που σε απωθούν είναι όλα όσα σε απωθούν και στον εαυτό σου. Θα πρέπει μαζί του να ξορκίσεις κι εσύ κάθε φόβο, κάθε άμυνα και να σταθείς γυμνός πλάι του, έχοντας αφήσει στην άκρη την πανοπλία σου. Χάνεις έναν αντίπαλο κι αποκτάς έναν σύμμαχο. Κι εσύ, για χρόνια είχες αντίπαλο μέχρι και τον ίδιο σου τον εαυτό, πώς να συμμαχήσεις τώρα;
Αισθανόμαστε γυμνοί απέναντι στα δυνατά μυαλά, στις ισχυρές προσωπικότητες. Είναι που ξέρουμε πως δεν μπορούμε ν’ ασκήσουμε καμία εξουσία πάνω τους, ούτε καν εκείνη τη γλυκιά, των συναισθημάτων. Θα είναι δίπλα μας για όσο απολαμβάνουν αυτό που είμαστε και θα εξετάζουν καθημερινά αν αξίζει η παραμονή τους εδώ. Κι αυτό μας τρομοκρατεί, ε;
Μας τρομοκρατεί που πρέπει να κρατάμε συνεχώς το ενδιαφέρον τους αμείωτο, που πρέπει να γινόμαστε καλύτεροι και να παλεύουμε με τους φόβους και τις ανασφάλειές μας συνεχώς. Ένας άνθρωπος που βρίσκεται ψηλά στην αξιολόγησή μας είναι μια διαρκής υπενθύμιση σ’ εμάς για το ότι πρέπει να βρεθούμε στο ίδιο επίπεδο μ’ εκείνον. Όχι γιατί μας το ζήτησε, αλλά γιατί οι ίδιοι το επιθυμούμε. Όπως επιθυμούσαμε και να τον συναντήσουμε.
Ήρθε και δεν πρέπει να του επιβεβαιώσουμε με κάθε τρόπο πως δεν αξίζουμε να είμαστε πλάι του. Δεν πρέπει ν’ απωθήσουμε κάθε μας συναίσθημα για εκείνον, από φόβο πως δεν είμαστε αρκετοί γι’ αυτόν. Δεν πρέπει να κρυφτούμε πίσω από ρόλους που δε θέλουμε να παίξουμε, όπως εκείνον της αδιαφορίας, για να προστατευτούμε απ’ τους λογισμούς που βίαια εισέρχονται στο κεφάλι μας και μας δίνουν την πεποίθηση πως είμαστε γεμάτοι από ελλείψεις και μια σχέση μαζί του δε θα πετύχαινε ούτως ή άλλως.
Αυτό είναι κάτι που δε θα το μάθουμε ποτέ αν δεν μπούμε στο παιχνίδι. Στο παιχνίδι των σχέσεων που μπορεί να νομίζεις πως έχει δύο μόνο άκρα –«κερδίζω» και «χάνω»–, αλλά δεν είναι έτσι. Μην αγνοείς πως εκτός απ’ το «απόψε χάσαμε, μωρό μου, κι οι δυο» υπάρχει κι η πιθανότητα να κερδίσετε κι οι δύο. Και το να κερδίσεις αυτό που πάντα ήθελες, ακόμη κι αν έχει το βαρύ τίμημα να προσπαθείς κάθε μέρα για να το κρατάς, είναι κάτι που άλλοι το αναζητούν μια ζωή. Ξέρεις πόσοι ψάχνουμε εκείνο που θ’ αξίζει να διαλύσεις κάθε φόβο κι ανασφάλεια για να είσαι μαζί του, ανεξαρτήτως της διάρκειας που θα έχει η σχέση αυτή;
Σταμάτα, λοιπόν, ν’ απομακρύνεσαι από όσους σ’ ενδιαφέρουν ακόμη κι αν υστερείς σε κάτι απέναντί τους. Ελλείψεις όπως αυτή της αυτοεκτίμησης ή του θάρρους γιατρεύονται εύκολα αν ανοίξεις την καρδιά σου. Άσε τις ανησυχίες και τις ανασφάλειές σου να βρουν καταφύγιο στην αγκαλιά μιας άλλης δυνατής καρδιάς και μη σκεφτείς στιγμή να υποχωρήσεις απ’ τη διεκδίκησή της.
Το ν’ απομακρύνεσαι απ’ όσα αγαπάς είναι μεγαλύτερο μαρτύριο. Θα τυραννιέσαι μια ζωή από σκέψεις κι ενοχές πως στην ερώτηση για το αν θα έκανες τα πάντα για να κατακτήσεις τον δύσκολο στόχο που επιθυμείς, απάντησες σε όλους «ναι» αλλά σ’ εσένα «όχι»…
Ίσως πάλι να είσαι εσύ ο πιο έξυπνος κι ο καλύτερος. Που κατάλαβες έγκαιρα πως αυτός που αξιολόγησες ως «δύσκολο στόχο» είχε έναν και μόνο στόχο. Να σε κάνει να πιστέψεις πως πληροί τα κριτήρια της κλίμακας που έχεις μέσα σου φτιάξει, ενώ στην ουσία δεν τα πλησίασε ποτέ. Σε αυτή την περίπτωση δεν είναι πως δεν αντέχεις να προσεγγίσεις τους καλύτερους αλλά πως το ένστικτό σου σε κάνει ν’ απομακρύνεσαι για να προστατευτείς από εκείνους που λανθασμένα εξιδανίκευσες στην αρχή και καλό είναι να μην αγνοείς αυτή τη φωνή.
Με την άλλη όμως, που σου φωνάζει με σιγουριά «αυτός είναι!», θα κάνεις κάτι επιτέλους;
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη