Δε μετράει τι, αλλά ποιος μας το λέει

Πόσο εύκολα ανεχόμαστε την κριτική; Ποιος είναι εκείνος που θα μας κρίνει χωρίς να μας ξέρει; Ή μήπως αν μας ήξερε, η κριτική του θα ήταν μια εύλογη ευκαιρία να δούμε τα πράγματα λίγο διαφορετικά, από μια άλλη οπτική;

Όταν μας ασκείται κριτική, εκείνος που μας κρίνει στην ουσία μας διδάσκει. Όσο άγαρμπος κι αν είναι ο τρόπος που μας αξιολογεί, είναι ευκαιρία για εμάς να μάθουμε μέσω της συμπεριφοράς του τις ανασφάλειες που μας τονίζει και τα κουμπιά που μας πατάει. Παρ’ όλα αυτά όσο ωφέλιμη κι αν είναι η κριτική του κόσμου και μόνο που έρχεται απ’ τον «κόσμο», ένα μπουλούκι αγνώστων που δε μας ξέρει προσωπικά, αρκεί να μας ενοχλήσει.

Ακόμη κι αν είναι όντως ωφέλιμη η κριτική πάντα παίζει ρόλο η προκατάληψη που έχουμε για τον «κριτή» μας. Δε μετράει τι μας λένε, αλλά ποιος είναι εκείνος που μας το λέει. Κι όχι μόνο ποιος μας το λέει αλλά και με τι τρόπο μας το λέει. Σε όλο αυτό το μπουλούκι κόσμου λοιπόν, εκείνοι που μας ξέρουν σίγουρα καλύτερα είναι οι φίλοι μας.

Ξέρουν ακριβώς τον τρόπο που θα μας πουν οτιδήποτε, ενώ όταν μας κρίνουν μας βάζουν παράλληλα σε σκέψεις ν’ αναλογιστούμε το πιθανό δίκιο τους. Την ίδια κριτική όμως από κάποιον άγνωστο δε θα την δεχόμασταν με τον ίδιο εύκολο τρόπο, αλλά θα υπερασπιζόμασταν μεμιάς τον εαυτό μας απ’ το άδικο.

Ένας καλός φίλος έχει το θάρρος να μας μιλήσει ακόμη και επικριτικά. Του έχουμε δώσει το δικαίωμα αυτό όταν του δίναμε κομμάτια της ψυχής μας. Θα μας κρίνει, αλλά μέσα από έναν κώδικα επικοινωνίας που ξέρουμε μόνο μεταξύ μας για να συνεννοούμαστε.

Θα μας αξιολογήσει λέγοντάς μας τις παρατηρήσεις του με ειλικρίνεια έχοντας οικειότητα μαζί μας. Ξέρουμε πως μας δέχεται ακριβώς όπως είμαστε, για ό,τι είμαστε και για ό,τι κάνουμε. Θα παρέμβει απλώς εκεί που χρειάζεται για να μας ταρακουνήσει.

Κι είναι στιγμές που ένα σκούντημα είναι αναγκαίο. Χρειαζόμαστε όρια που δεν μπορούμε να βάλουμε πάντα μόνοι μας. Όταν πάμε να χαθούμε μέσα σε σκέψεις και σε συναισθηματικά αδιέξοδα θέλουμε να έχουμε ένα χέρι που θ’ απλωθεί μπροστά στα μάτια μας για να μας επικρίνει, αλλά παράλληλα να μας βοηθήσει να σηκωθούμε. Να μας μαλώσει, αλλά να μας μαλακώσει έπειτα με την αγκαλιά του. Να μας κόψει τον αέρα, αλλά να μας πάει μια βόλτα να πάρουμε αέρα.

Ο δικός μας φίλος θα ταυτιστεί με το αδιέξοδό μας, αλλά είναι σε θέση να δει πέρα απ’ το φράχτη του μυαλού μας. Πολλές φορές είναι λες και βιώσαμε τις καταστάσεις όλες παρέα. Μπορεί να δει μέσα απ’ τα μάτια μας το γεγονός, πώς νιώθουμε, τι σκέψεις έχουμε και παράλληλα να δει έξω από εμάς. Να μας παρατηρήσει, να δει το πριν, το τώρα και το μετά, μέσα από μια ολοκληρωμένη εικόνα που έχει για τη ζωή μας.

Φαίνεται πολλές φορές πως μας έχει μάθει καλύτερα απ’ τον εαυτό μας. Γνωρίζει τα όρια και τις αντιδράσεις μας, υποπτεύεται το επόμενο βήμα μας και είναι εκεί να το προλάβει και να το αλλάξει, να μας υπενθυμίσει πως μας αξίζει να ζούμε, να ξυπνήσουμε απ’ το λήθαργο της επαναληπτικότητας και της άκαμπτης νοοτροπίας μας.

Είναι σημαντικό να υπάρχει κάποιος να αξιολογεί τις επιλογές μας και να μας θυμίζει τους όρκους μας για ευτυχία και τις ευχές μας για εσωτερική ηρεμία.

Η γνώμη του φίλου μετράει πέρα απ’ όλες και είναι αναρίθμητη η αξία της άποψής του, ανάλογη πάντα την εκτίμηση που του έχουμε. Θ’ ακούσουμε αλήθειες που ίσως δε θέλουμε να παραδεχτούμε και θα θυμηθούμε καταστάσεις που δε θέλουμε ν’ αλλάξουμε. Αλλά σίγουρα η πρόθεσή του δεν είναι να μας θίξει, δεν μπορεί να μας πληγώσει, ούτε να μας κάνει καχύποπτους. Αντίθετα θ’ αντέξουμε τη γνώμη του, όσο σκληρή κι αν είναι, και θα τον εκτιμήσουμε που έπαιξε το ρόλο του «κακού», γιατί ξέρει καλά να παίζει και το ρόλο του «καλού» στη ζωή μας.

Θα ήταν όμορφο να ευχαριστούσαμε λοιπόν αυτούς τους φίλους που μας είπαν την αλήθεια, όχι εκείνη που μας βόλευε για να μας καλοπιάσουν, ούτε εκείνη τη δήθεν αλήθεια που προσβάλλει και μειώνει την προσωπικότητά μας. Αλλά την αλήθεια μέσα απ’ την οπτική της καρδιάς εκείνων των ανθρώπων που μας ξέρουν τόσο πολύ καλά, που πίστεψαν σε εμάς, που μας άνοιξαν πολλές φορές τα μάτια, που μας σόκαραν μιλώντας μας ευθαρσώς.  Αλλά μ’ αυτήν την αναίδεια τελικά ηρέμησε το μυαλό μας και συνειδητοποιήσαμε τα πάθη και τα λάθη μας.

Γιατί με τα λάθη μαθαίνουμε τη ζωή. Όμως τι νόημα θα είχαν αυτά τα λάθη αν δεν τα μοιραζόμασταν και δεν τα διασκεδάζαμε με τους φίλους μας;