Αρκεί να τραβήξουμε τους προβολείς

Ξημέρωσε μια άλλη εποχή. Όλα μοιάζουν να αλλάζουν και μαζί με αυτά αλλάζουν κι οι αξίες των ανθρώπων. Το σωστό, το λάθος, το ηθικό και το ανήθικο, μπαίνουν όλα σε μια νέα διάσταση κι αξιολογούνται πιο ήπια, πιο ανάλαφρα, πιο αδιάφορα απ’ ό,τι χθες.

Ένα απ’ τα λίγα που ίσως δεν παρουσίασαν καμία φθορά στον χρόνο είναι η ανάγκη για αναγνώριση, προβολή και καταξίωση. Πιθανόν να ενισχύθηκαν ανά τους αιώνες κι ίσως έδωσαν την αίσθηση ότι γίνονται πιο προσιτά και προσβάσιμα στον καθέναν, ανεξαρτήτως θέσης, ισχύος κι ιδιότητας.

Ένας απ’ τους πιθανούς λόγους που συνέβη κάτι τέτοιο είναι τα μέσα που έχουμε πλέον στα χέρια μας για να πετύχουμε την προβολή. Η δυνατότητα να αυξάνουμε το κοινό που μας παρακολουθεί κάθε δευτερόλεπτο είναι υπαρκτή κι εύκολα προσβάσιμη στον καθένα. Απλά πατώντας ένα κουμπί απ’ τον υπολογιστή ή το κινητό μας. Μπορούμε να κουβαλάμε χιλιάδες άτομα, ακόμα και μέσα στην τσέπη μας. Άτομα που πολλές φορές δε γνωρίζουμε κι ούτε θα γνωρίσουμε ποτέ, άτομα που απλά ανταλλάξαμε κάποια στιγμή ένα «γεια» κι άτομα που περάσαμε (ή και περνάμε ακόμα) την καθημερινότητά μας μαζί τους. Όλοι βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε μια οθόνη και μέρα με τη μέρα μετατρέπονται από μοναδικές προσωπικότητες σε απλούς αριθμούς και τίποτα παραπάνω.

Η εύκολη δυνατότητα προβολής μπορεί να γίνει μεγάλη δύναμη και, δυστυχώς ή ευτυχώς, βρίσκεται στα χέρια του καθενός. Δεν είναι πλέον ανάγκη να ‘σαι καταξιωμένος σε κάποιον χώρο για να πετύχεις ένα μικρό ή μεγάλο κοινό. Φτάνει να μαγνητίσεις την προσοχή με κάποιον τρόπο, και τότε το κοινό σου μπορεί ανά πάσα στιγμή να μεγαλώσει κι εσύ με τη σειρά σου να αρχίσεις να ασκείς επιρροή πάνω του.

Κι εδώ είναι η αρχή όλων των προβλημάτων, στο πώς κερδίζεις αυτό το ενδιαφέρον. Στην εποχή που ζούμε ο τρόπος δεν αποτελεί πλέον αντικείμενο ιδιαίτερης σκέψης, γιατί έπαψε να ‘ναι ο κύριος σκοπός. Το αποτέλεσμα είναι αυτό που πήρε τη θέση του στην κορυφή της πυραμίδας. Και το αποτέλεσμα που ψάχνουμε είναι απλώς η προβολή.

Έτσι σταμάτησε να ‘ναι κάτι που απαιτεί ιδιαίτερο κόπο ή κάποιο ταλέντο. Δεν είναι ανάγκη να αποτελεί κάτι σπουδαίο, ούτε απαραίτητα ηθικό, αρκεί να αποδίδει. Εφόσον πουλάει, υπάρχει αποτέλεσμα κι ακριβώς αυτό είναι που ψάχνουμε. Καθώς η ανάγκη για προβολή μεγαλώνει, αφού όλο και περισσότεροι άνθρωποι γύρω μας την πετυχαίνουν με διάφορους τρόπους, η επιλογή του γρήγορου, εύκολου κι αποδοτικού μοιάζει μονόδρομος.

Πολλές φορές, ακόμα ίσως κι άθελά μας, διαλέγουμε αυτόν τον δρόμο. Κάποιες άλλες γίνεται ηθελημένα, επειδή επιδιώκουμε το αποτέλεσμα χωρίς να μας νοιάζει το κόστος. Όπως και να ‘χει, όποιοι κι αν είναι οι λόγοι, αυτή η επιλογή είναι πολύ πιθανόν να δημιουργήσει λανθασμένα πρότυπα κι εικόνες. Εικόνες που θα καθορίσουν και θα ορίσουν νέες συνήθειες και μεθόδους που θα αποσκοπούν μονάχα στην προβολή.

Κάπως έτσι, λοιπόν, γινόμαστε μάρτυρες ενός αθέμιτου ανταγωνισμού εις βάρος της ποιότητας ή ακόμη και της ηθικής. Μέσα σε αυτούς που με κόπο κι έργο κατάφεραν να αποκτήσουν αναγνώριση, βρέθηκαν κι αυτοί που το έκαναν προωθώντας μια ψεύτικη εικόνα, που φάνηκε ωραία, αλλά ποτέ δεν ήταν. Ένα ψεύτικο lifestyle, που μοιάζει εντυπωσιακό αλλά δεν ήταν τίποτα άλλο παρά η αποτύπωση μιας και μόνο στιγμής και μιας λάθος νοοτροπίας που πρεσβεύει πως ό,τι φέρνει προβολή είναι αυτομάτως σωστό.

Τα όρια γίνανε αρκετά θολά κι όσο πιο βαθιά μπαίνει κανείς σε αυτό το παιχνίδι, χάνεται ανάμεσα σε διλήμματα που αργά ή γρήγορα θα τον φέρουν μπροστά σε μια επιλογή: Θα διαλέξει το γρήγορο μονοπάτι ή θα βαδίσει σύμφωνα με τους κανόνες του ηθικού και σωστού;

Μάλλον καλό θα ήταν να θυμόμαστε ότι όλοι κι όλα είναι ρευστά. Όσο εύκολα και γρήγορα έρχονται, τόσο εύκολα και γρήγορα φεύγουν. Το μόνο που μένει είναι αυτό που θυμούνται από εμάς, η εικόνα μας. Είναι στο χέρι μας να διαλέξουμε πώς και γιατί θέλουμε να μας θυμούνται.