Πόσο ελεύθερος είσαι τελικά απ' τα επιβαλλόμενα δεσμά της εποχής;

Η ανθρώπινη ελευθερία είναι μια έννοια, την οποία ο κάθε άνθρωπος την αντιλαμβάνεται διαφορετικά. Δυστυχώς, ή καλύτερα ευτυχώς, όπως σε πολλά πράγματα στη ζωή, ενώ ο καθένας έχει τη δική του αντίληψη, η πραγματικότητα είναι για όλους ίδια. Και κάπου εδώ κάνε μια παύση και διάβασε την τελευταία πρόταση τρεις φορές, μία για να την αναγνώσεις, μία για να την σκεφτείς και μία για να την κατανοήσεις. Βλέπεις, τα αποφθέγματα είναι σαν τις ταινίες του Κισλόφσκι, χρειάζονται τρεις φορές για να νιώσεις το βαθύτερο νόημα.

Ό,τι και να πιστεύει ο καθένας, η πραγματικότητα είναι για όλους ίδια. Κι αυτή η ίδια πραγματικότητα κάποιους τους δικαιώνει και κάποιους τους προσγειώνει απότομα, ή για να το θέσω καλύτερα, τους ρίχνει απ’ τα 3000 πόδια χωρίς αλεξίπτωτο.

Ποιους δικαιώνει; Εκείνους που μια ζωή έκαναν αυτό που θεωρούσαν σωστό, χωρίς να τους νοιάζει τι θα πει ο κόσμος. Να μη σε νοιάζει τι θα πει ο κόσμος, το φαντάζεσαι; Θα μου πεις, ο κόσμος γιατί να πει κάτι; Ανάμεσα στον κόσμο ζούμε, πώς να μη με νοιάζει; Σε μια τέλεια κοινωνία, ο κόσμος θα υποκινείτο από αγνά αισθήματα και η κριτική θα ήταν κριτική κι όχι κατάκριση. Δυστυχώς, όμως, στην κοινωνία που ζούμε ανέκαθεν λίγοι ήταν αυτοί που υποκινούνταν από αγνά αισθήματα, η πλειοψηφία δρα με γνώμονα ένα, μοναδικό και κοινό αίσθημα. Το αίσθημα της ζήλιας.

Το κατάλαβες ότι εκεί θα καταλήξω ε; Μα και βέβαια, είναι τόσο πασιφανές που όλοι το διακρίνουμε, μα και πάλι δεν ξεφεύγουμε απ’ τα δεσμά που μας ορίζει η γνώμη του κόσμου, η ζηλόφθονη κρίση, που πλέον έχει γίνει κοινωνική σύμβαση. Κι όμως, η ζήλια έχει γίνει κοινωνική σύμβαση, μια σύμβαση στην οποία η ίδια η κοινωνία αναγκάστηκε να υπογράψει για να διατηρηθούν οι ισορροπίες, για να λέμε «Όλα καλά», για να λέμε ότι προοδεύουμε, ότι πάμε μπροστά, μια σύμβαση η οποία βασίζεται στην ανοχή που δείχνουν όσοι αντιμετωπίζουν το κοινωνικό σύμπλεγμα, το σύμπλεγμα το δικό μου, το δικό σου, το σύμπλεγμα του καθενός.

Κι όλο αυτό μας οδηγεί στη διαφοροποιημένη πλέον κρίσιμη ερώτηση. Και για πες μου άνθρωπε, πόσο ελεύθερος είσαι μέσα στα δεσμά σου; Στα δεσμά αυτά που ξεκινούν πρώτα από μέσα μας, μέσα απ’ το μυαλό μας, το μυαλό που κρίνει τους άλλους και που το νοιάζει η κρίση του άλλου. Κι αν όλα αυτά σου φαίνονται πολλά, να ξέρεις ότι αυτά είναι μόνο η αρχή, γιατί μετά έχεις το άλλο, αυτό που σε κρατάει δυο φορές δέσμιο. Ρώτησε κι εσύ τον εαυτό σου λοιπόν, πόση σημασία έχει για σένα η αποδοχή.

Αυτή που σε κάνει να νιώθεις ότι ανήκεις, που σε κάνει να ξεχνάς για λίγο τη χρυσή αλυσίδα στο πόδι σαν του πουλιού στο κλουβί. Η αποδοχή αυτή δεν είναι τυχαία. Η αποδοχή αυτή είναι αποτέλεσμα χρόνιων προσπαθειών των ισχυρών, έτσι ώστε να κρατούν τις μάζες υπό έλεγχο. Η μόδα, τα πρέπει, το «έτσι κάνουν όλοι» δεν έχουν τυχαία ύπαρξη, τεχνάσματα είναι κι αυτά.

Ο άνθρωπος για να επιτύχει την πνευματική του ανεξαρτητοποίηση πρέπει να προσπαθήσει συνειδητά να ξεφύγει απ’ τα δεσμά, που αν και θεωρητικά δεν ακούγεται πολύ δύσκολο, πρακτικά είναι τόσο δύσκολο, όσο δεν μπορούμε να φανταστούμε κι ο λόγος που δεν μπορούμε να ξεφύγουμε είναι πολύ απλός. Οι δέσμιοί μας έχουν επιτύχει την καθήλωση του ανθρώπου στα δεσμά του, γιατί επιτέλους κατάφεραν τα δεσμά μας να μας αρέσουν. Κι άμα σ’ αρέσει κάτι, γιατί να θες να ξεφύγεις; Κι ας μην ορίζεις εσύ τη μοίρα σου, περνάς καλά, ή τουλάχιστον έτσι νομίζεις.

Υπάρχουν άνθρωποι που έζησαν τη μισή τους ζωή σε φυλακές και πάλι ήταν πιο ελεύθεροι από εμάς, κι αν με νιώθεις έστω και στο ελάχιστο τι σου λέω, κάνε τη δικιά σου προσπάθεια, μη λειτουργείς με βάση την αποδοχή του κόσμου, μην κάνεις επιλογές φοβούμενος τη γνώμη του άλλου.