Tι γίνεται όταν τ' αδέρφια σου δεν έμαθαν ποτέ να σ' αγαπούν;

Τα αδέλφια είναι κάτι σαν σούπερ δύναμη στη ζωή εκείνου που τα έχει. Είναι, ίσως, τα πρώτα άτομα που μπορούν να σε βοηθήσουν να νιώσεις δυνατός, κοινωνικός, ικανός να ανταπεξέλθεις σε ό,τι καλείσαι να αντιμετωπίσεις. Γι’ αυτό κι όταν οι αδελφικές σχέσεις γίνονται προβληματικές -και προφανώς δε μιλάμε για τις τυπικές και φυσιολογικές διενέξεις- μπορεί να προκαλέσουν δια βίου κοινωνική δυσλειτουργία. Κι έτσι, σε περίπτωση που υπάρχει παθογένεια στις σχέσεις μεταξύ αδελφών, αυτή η σούπερ δύναμη γίνεται αχίλλειος πτέρνα, ένα σημείο μέσα σου, που μπορεί να σε καταπιεί ολόκληρο.

Η σύνδεση αυτή, γνωστή κι ως “Sibling Effect” είναι ουσιαστικά ο τρόπος και οι τομείς που η σχέση αυτή επηρεάζει γνωστικά, κοινωνικά αλλά και συναισθηματικά τα αδέλφια. Για παράδειγμα, υπάρχουν μελέτες που καταδεικνύουν ότι τα πιο μικρά αδέρφια διδάσκουν ενσυναίσθηση στα μεγαλύτερα. Άλλες πάλι δείχνουν ότι τα αδέρφια που αισθάνονται κοντά το ένα με το άλλο, τείνουν, είτε να αποφοιτούν και τα δύο από το πανεπιστήμιο, είτε να το εγκαταλείπουν και τα δύο· λειτουργούν δηλαδή ως μονάδα. Επιπρόσθετα, υπάρχουν και μελέτες που υποστηρίζουν ότι η ανάπτυξη των παιδιών που έχουν αδέλφια είναι πιο γρήγορη, ενώ, τα μοναχοπαίδια παρουσιάζουν πιο αργό αναπτυξιακό ρυθμό.

Βέβαια, οι αδελφικές σχέσεις δεν είναι μόνον αγάπες, αγκαλιές και λουλούδια. Αναντίλεκτα, υπάρχουν και κακές αδελφικές σχέσεις, οι οποίες έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη ζωή των αδελφών. Ο Mark Feinberg, PhD, καθηγητής ανθρώπινης ανάπτυξης στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, έχει πει πως «oι δύσκολες, συγκρουσιακές, ακόμη και βίαιες σχέσεις αδελφών, μπορούν να οδηγήσουν σε μη αναστρέψιμο πλήγμα στην ανάπτυξη ενός ατόμου». Στην εν λόγω μελέτη παρέθεσε κι ανησυχητικές ενδείξεις για ότι το 10 % των οικογενειακών ανθρωποκτονιών παγκοσμίως, αποδίδονται σε συγκρούσεις αδελφών. Ανέφερε, τέλος, ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα, η κακή σχέση αυτή να οδηγήσει και σε μια σειρά από εξίσου κακές σχέσεις, αφού «τα παιδιά μαθαίνουν στον καταναγκασμό, αναπτύσσουν προβλήματα με τους συνομηλίκους κι εκτίθενται σε αρνητικές εμπειρίες με μια σειρά από αποτελέσματα όπως η κατάθλιψη, η κατάχρηση ουσιών και το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο».

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους πυροδοτούνται τα προβλήματα στις σχέσεις μεταξύ των αδελφών. Για παράδειγμα, όταν οι γονείς αντιμετωπίζουν τα παιδιά με διαφορετικό τρόπο, σε βαθμό που τα παιδιά νιώθουν ότι αδικούνται. Επίσης, η διαφορά ηλικίας, μπορεί να δημιουργήσει ένα αγεφύρωτο χάσμα εμπειριών. Η Susan Doughty PhD, ψυχολόγος στο πανεπιστήμιο Anderson, υποστήριξε ότι «αν τα αδέρφια γεννιούνται με διαφορά μεγαλύτερη από περίπου έξι ή επτά χρόνια, τότε ουσιαστικά μιλάμε για δύο μοναχοπαίδια, που βρίσκονται σε τόσο διαφορετικά αναπτυξιακά επίπεδα που δε σχετίζονται μεταξύ τους με τον ίδιο τρόπο». Τέλος, το φύλο, οι διαφορετικές προσλαμβάνουσες, ο ανταγωνισμός που καλλιεργείται από τον περίγυρο, είναι επίσης λόγοι που δυο αδέρφια μπορούν να γίνουν το ένα, ο χειρότερος εχθρός του άλλου.

Η Nina Howe, PhD, ερευνήτρια για την πρώιμη παιδική ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Concordia, μιλώντας για τις αδελφικές σχέσεις, εξήγησε πως για την ίδια, η σχέση αδελφών αποτελεί «ένα φυσικό εργαστήριο για να μάθουμε πώς να τα πηγαίνουμε καλά με τους ανθρώπους». Αυτό αληθεύει κι ίσως να ‘ναι και ένα πείραμα για τις υπόλοιπές μας σχέσεις, για το πώς δηλαδή μαθαίνουμε να εκφράζουμε την αγάπη, την εκτίμηση, το ενδιαφέρον, ακόμα και τον έρωτά μας σε άλλους ανθρώπους. Από τη νηπιακή ακόμη ηλικία, τα αδέλφια βοηθούν το ένα το άλλο στην ανάπτυξη της γλώσσας, στον καθορισμό της αίσθησης του δικαίου, στο τι σημαίνει “μοιράζομαι”. Από την άλλη, όταν ωριμάζουν, αναλαμβάνουν ουσιαστικά έναν πιο πρακτικό ρόλο, εκείνον της στήριξης σε ζητήματα ζωής.

Γι’ αυτό δεν είναι και τυχαίο που οι άνθρωποι, όταν πλησιάζουν στο τέλος της ζωής τους, ακόμα κι αν έχουν αποξενωθεί, συχνά επανασυνδέονται με τ’ αδέρφια τους. Είναι πιο πολλά αυτά που τούς ενώνουν, παρά αυτά που τους χωρίζουν. Τα αδέλφια μας, μοιράζονται την ίδια ιστορία με μας, είναι αυτά που θα μας θυμίζουν κάποια στιγμή τη μαμά και τον μπαμπά, είναι κατά κάποιο τρόπο, μια άλλη εκδοχή του εαυτού μας. Αν μη τι άλλο, ό,τι και συμβαίνει στις ζωές μας κι όπου κι αν μας βρίσκει το τυχαίο των πραγμάτων, αξίζει να προσπαθήσουμε γι’ αυτά.