Το κρυφό μήνυμα πίσω από το «δε μ' αρέσει να με βγάζουν φωτογραφίες»

Λένε πως τις ωραιότερες φωτογραφίες τις τραβήξαμε με τα μάτια. Υπάρχουν όμως και φωτογραφίες που τραβήχτηκαν με φωτογραφική μηχανή που λες «ευτυχώς που την τράβηξα» ή ακόμα, «τι σκεφτόμουν εκείνη την ώρα κι έκανα αυτή την ανοησία;». Ζούμε στην εποχή της εικόνας και η δυνατότητα για τη λήψη ενός στιγμιότυπου είναι πλέον ό,τι πιο απλό υπάρχει. Κινητά τηλέφωνα τελευταίας τεχνολογίας βρίσκονται πλέον στα χέρια μας, που οι εταιρείες παραγωγής τους ανταγωνίζεται η μία την άλλη για τις δυνατότητες χρήσης μιας τηλεφωνικής συσκευής σχετικά με το πόσο καλή κάμερα διαθέτουν. Η φωτογραφία καθίσταται πια συνώνυμο της δημόσιας εικόνας μας.

Ο κόσμος μας αποτυπώνεται πια σε μια λήψη της στιγμής με χαμόγελα, αγκαλιές, παρέες, γλέντια, φίλους, τοπία, εκδρομές, selfies, περιστατικά, καιρικά φαινόμενα. Ασφαλώς κι οι φωτογραφίες είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας και υπάρχουν για κάποιο λόγο που μόνο εμείς είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, ο καθένας για τον εαυτό του. Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί που αντιστέκονται σ’ αυτό που για κάποιους άλλους είναι τόσο απλό και συνηθισμένο. Τους διακρίνει μια άρνηση να βρεθούν μπροστά σε φωτογραφικό φακό με την πρόφαση του μη φωτογενούς παρουσιαστικού και χαρακτηρίζουν ως ματαιότητα το ποζάρισμα, ή τη λήψη της οποιαδήποτε φωτογραφίας που να τους περιλαμβάνει, λέγοντας πως δεν τους αρέσει ο εαυτός τους στις φωτογραφίες και πως προτιμούν οι άλλοι να τους βλέπουν όπως πραγματικά είναι. Θεωρούν ότι οι υπόλοιποι κλείνουν την ύπαρξή τους σε μνήμες συσκευών και λιγότερο στην προσωπική τους μνήμη, σαν να θέλουν να αποτυπώσουν όσα συμβαίνουν, γιατί αλλιώς είναι αδύνατον ν’ ανασυρθούν και να τα επεξεργαστούν. Υπέρμαχοι ενός δικού τους ρεαλισμού με την άποψη πως οι αναμνήσεις φωτογραφικού χαρακτήρα είναι μια ματαιότητα, γιατί όταν οι άνθρωποι «φεύγουν», μένουν οι φωτογραφίες.

Εκτός από φιλοσοφία, η επίκριση αυτή μπορεί να εκπροσωπεί και μια ανάγκη ελέγχου, την οποία το άτομο δεν είχε στο παρελθόν κι έχει την ανάγκη να ανακτήσει. Η αδυναμία έκθεσης λόγω μη κυριαρχίας επί του απότελέσματος, είναι σαφώς μια πιθανότητα που στέκει σθεναρά. Άλλη ερμηνεία, κάπως πιο προφανής, είναι μια κρυμμένη ανασφάλεια για το παρουσιαστικό αλλά και την ψυχοσύνθεση του συγκεκριμένου ατόμου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι προέρχεται από άλλους που θα το δουν σ’ ένα φωτογραφικό άλμπουμ. Αφορά μια προσωπική τους έλλειψη αποδοχής αυτού που πραγματικά είναι και φαίνονται. Κι όμως, κάποια στιγμή θέλοντας και μη βγάζουμε προς τα έξω αυτό που πραγματικά είμαστε. Ένα πραγματικά χαμογελαστό πρόσωπο πάντα είναι όμορφο, ένα ευτυχισμένο πρόσωπο πάντα θα λάμπει σε μια φωτογραφία με καλό φωτισμό ή καθόλου. Όλα έχουν να κάνουν με το τι πραγματικά αισθανόμαστε τη στιγμή της λήψης και πώς αυτό απεικονίζεται στο παρουσιαστικό μας.

Οι φωτογραφίες είναι πολύτιμες. Μας κρατούν συνδεδεμένους με το παρελθόν μας, όποιο κι αν είναι αυτό, μας κάνουν ν’ αποδεχόμαστε τους εαυτούς μας και να θυμόμαστε πώς ήμασταν κάποτε και πώς είμαστε τώρα, μέσα κι έξω. Πώς ήμασταν παιδιά και πώς μεγαλώσαμε. Σημεία αναφοράς γι’ ανθρώπους που υπήρξαν στη ζωή μας, αγαπημένους αλλά και λιγότερο και πια μας λείπουν. Σηματοδοτούν στιγμές που ζήσαμε και μοιραστήκαμε με άλλους σε συγκεκριμένες φάσεις της ζωής μας. Φωτογραφίες τόπων που επισκεφθήκαμε και μπορεί να μην καταφέρουμε ποτέ ξανά να δούμε. Μικρές και μεγάλες ιστορίες που τελείωσαν ή συνεχίζονται ακόμη.

Οι φωτογραφίες μας είμαστε εμείς. Κανείς δε θα σταθεί στην αρτιότητα της εικόνας του προσώπου που απεικονίζεται αλλά στην προσωπικότητά του και σ’ αυτό που πραγματικά σημαίνει για τον καθένα από εμάς. Εκατομμύρια φωτογραφίες κάνουν τον γύρο του κόσμου καθημερινά κι η καθεμία απ’ αυτές που απαθανατίζει ένα πρόσωπο, για κάποιον εκεί έξω είναι μοναδική κι αγαπημένη. Μπορεί να είναι μια παρηγοριά για κάποιον που χάσαμε από τη ζωή μας, με όποιον τρόπο, κι έστω κι έτσι τον φέρνουμε για λίγο κοντά μας. Μπορεί να μας θυμίζουν τα λάθη που δε θα θέλαμε να ξανακάνουμε και να διαπιστώνουμε πόσο πιο σοφοί γίναμε. Μπορεί να μας υπενθυμίζουν τι έχουμε καταφέρει στις στιγμές της χαμηλής μας αυτοεκτίμησης. Είναι το χθες που μας έκανε αυτό που είμαστε σήμερα. Οι φωτογραφίες μας, είναι η ίδια μας η ζωή.