«Προλήψεις και χαζομάρες» είπε κι έφτυσε τον κόρφο του

Μεγάλωσες κι εσύ με εκείνες τις θεωρίες πως δεν πρέπει να μασάς τσίχλα το βράδυ γιατί μασάς κόκκαλα νεκρών ή μόνο οι δικές μας γιαγιάδες πετούσαν κάτι τέτοια ανατριχιαστικά, λες και παίζαμε σε ταινία για το Halloween; Ανήκεις στην κατηγορία των ανθρώπων που περνάνε άνετα κι αδιάφορα κάτω από σκάλες ή είσαι με τους άλλους, εκείνους που φτύνουν τον κόρφο τους όταν βλέπουν νεκροφόρα, κάνουν τρεις στροφές γύρω απ’ τον εαυτό τους και (αν δε σωριαστούν) σταυροκοπιούνται για να διώξουν μακριά το κακό;

Ναι, πολύ καλά κατάλαβες. Στο poll της προηγούμενης εβδομάδας ρωτήσαμε αν πιστεύεις στις δεισιδαιμονίες και σου δώσαμε και τρεις δυνατές απαντήσεις για να διαλέξεις εκείνη που σε εκφράζει περισσότερο. «Εννοείται πως όχι» ήταν η απάντηση για τους λογικούς, «Ε, ναι, δεν είναι να παίζεις με αυτά» ήταν η επιλογή για τους προληπτικούς και «Μπα αλλά καλού-κακού κουνιέμαι απ’ τη θέση μου» ήταν η εναλλακτική για τους ντεμί.

Πρώτη στην κατάταξη και στις καρδιές της πλειοψηφίας, με ποσοστό 61.41%, συναντήσαμε την απάντηση «μπα, αλλά καλού-κακού κουνιέμαι απ’ τη θέση μου». Εδώ βρίσκονται κυρίως εκείνοι που προσπαθούν να λειτουργούν με τη λογική και να μην αφήνουν περιθώρια στη φαντασία να πλέκει και να συντηρεί μύθους και προλήψεις. Παρ’ όλα αυτά, λόγω κοινωνικών κι οικογενειακών βιωμάτων και στερεοτύπων βαθιά ριζωμένων μέσα τους, υπάρχει ένα μικρό παραθυράκι απ’ το οποίο κάθε τόσο ξεφεύγει μια αμφιβολία, μήπως κάτι απ’ όλα αυτά τελικά ισχύει. Ο φόβος δεν ήταν ποτέ καλός σύμβουλος.

Για να επιβιώνουν τόσα χρόνια αυτές οι προλήψεις, τότε θα έχουν συμβεί σε κάποιους, θεωρούν, κι εκείνοι σίγουρα δε θέλουν να ρισκάρουν να ‘ναι οι επόμενοι. Ίσως κρυφά απ’ τους άλλους να κάνουν το σταυρό τους μόλις δουν μαύρη γάτα ή να επιταχύνουν το βηματισμό τους για να βρεθούν όσο το δυνατόν πιο μακριά. Όπως και να ‘χει, υποστηρίζουν με σθένος το ρητό «φύλαγε τα ρούχα σου για να έχεις τα μισά». Διπλωμάτες ή μπερδεμένοι, αυτοί είναι.

Ένα βήμα μετά (αλλά με μεγάλη διαφορά απ’ το προηγούμενο) συναντάμε την επιλογή των λογικών και συνειδητοποιημένων που απαντούν «εννοείται πως όχι», σε ποσοστό 27.43%. Αναζητούν λόγους που μπορεί κάποιος να πιστέψει σε δεισιδαιμονίες και να στηρίξει την καθημερινότητα και τη ζωή του σ’ αυτές και τον αβάσιμο τρόμο που προσπαθούν να επιβάλλουν. Λάθη, πάθη κι ό,τι στραβό μπορεί να τους συμβεί το αντιμετωπίζουν με ψυχραιμία ή έστω το αποδέχονται χωρίς να το χρεώνουν στο σύμπαν και τη μαύρη τους τύχη. Αναλαμβάνουν ευθύνες, φιλτράρουν αντιδράσεις κι αναζητούν εξηγήσεις πίσω από καθετί.

Τρίτη και τελευταία στο βάθρο της δημοσκόπησης βρίσκεται η απάντηση που δόθηκε από εκείνους που Παρασκευή και 13 θα κλειδαμπαρωθούν σπίτι, που ανεβάζουν τον τζίρο του μανάβικου της γειτονιάς απ’ τα σκόρδα που αγοράζουν για να στολίζουν το λαιμό τους και που η κίνηση του σταυροκοπήματος γίνεται μηχανικά ενώ ταυτόχρονα ψελλίζουν τη φράση «στα όρη, στα άγρια βουνά». Σε ποσοστό 11.17% έρχονται εκείνοι που παραδέχονται πως «Ε, ναι, δεν είναι να παίζεις με αυτά». Έχουν την ανάγκη να πιστεύουν πως τα περισσότερα που τους συμβαίνουν είναι προκαθορισμένα κι έχουν το δικό τους λόγο που συμβαίνουν, έτσι αφαιρούν από πάνω τους την ευθύνη κι έχουν πάντα κάποιον να κατηγορούν.

Συνοψίζοντας, λοιπόν, εκείνοι που δεν πιστεύουν, αλλά παράλληλα έχουν κάποια κατάλοιπα και μερικές αμφιβολίες, αποτελούν την πλειοψηφία ενώ δεύτεροι έρχονται εκείνοι που δεν πιστεύουν σε όνειρα, γκαντέμικες ημερομηνίες, ατυχή περιστατικά κι ανώτερες σκοτεινές δυνάμεις που μπορούν να τους ελέγξουν. Η μειοψηφία πιστεύει πως μια δύναμη πάνω απ’ αυτούς μπορεί να τους κοντρολάρει και να καθορίσει έως ένα μεγάλο βαθμό τη ζωή και τις αποφάσεις τους κι έτσι κάνουν ό,τι μπορούν για να την αποφύγουν.

Ο άνθρωπος απ’ τη δημιουργία του έμαθε ή συνήθισε να εναποθέτει τις ελπίδες, τα όνειρα, καμιά φορά και τις αντοχές του σε κάτι ανώτερο που δεν μπορεί να ελέγξει κι έτσι βρήκε μία πηγή δύναμης και κουράγιου αλλά κι έναν υπαίτιο. Ενίοτε αυτό καταλήγει στην υπερβολή και τον οδηγεί σε πνευματική τύφλωση και παραίτηση απ’ τον αγώνα για τη διεκδίκηση όσων που επιθυμεί. Ρίχνει το φταίξιμο αλλού για να νιώθει πιο ήρεμος μέσα του και ίσως έτσι να δικαιολογεί τον εαυτό του. Από την άλλη πλευρά πάλι, υπάρχει κι εκείνο το κομμάτι της λογικής και της επιστήμης που όσο εξελίσσεται, τόσο βάζει τον ανθρώπινο νου σε σκέψεις, πως ίσως για όλα αυτά που δεν είχε εξήγηση μέχρι χθες, σιγά-σιγά θα την ανακαλύψει. Εξάλλου, ο καθένας πιστεύει αυτό που θέλει να δει!