Κάποια είναι μικρά και κάποια μεγάλα. Άλλα βρίσκονται στοιβαγμένα το ένα πάνω στο άλλο κι άλλα παρατεταγμένα ομοιόμορφα στη σειρά. Σε πόλεις ή σε χωριά, παραθαλάσσια ή ορεινά, νοικοκυρεμένα ή ακατάστατα, τα σπίτια είναι τα δικά μας καταφύγια, ο δικός μας προσωπικός χώρος που μπορούμε να τον κάνουμε ό,τι θέλουμε και να μη δώσουμε λογαριασμό σε κανέναν.
Στην πρώτη δημοσκόπηση για την καινούργια χρονιά σας ζητήθηκε να αποφασίσετε ποια απ’ τις τέσσερις προσφερόμενες επιλογές ορίζει καλύτερα, κατά τη γνώμη σας, την έννοια του σπιτιού. Σπίτι είναι εκεί που ζουν οι δικοί μας άνθρωποι, εκεί που έχουμε αντικείμενά μας στα συρτάρια, όπου υπάρχει μαγειρευτό φαγητό ή μήπως ο χώρος που μπορούμε να κυκλοφορούμε στα χάλια μας;
Πανηγυρική νίκη, με ποσοστό 54,96%, σημείωσε η πρώτη επιλογή, η ανθρωποκεντρική, που σπάει τα στενά όρια των τοίχων κι υποστηρίζει ότι το σπίτι μας είναι οι άνθρωποί μας, όσα χιλιόμετρα κι αν βρίσκονται μακριά μας. Πάντα θα θεωρείς σπίτι σου το πατρικό σου και θα συγκινείσαι, ακόμη και στη θύμησή του. Μπορεί να σπουδάζεις σε κάποια επαρχιακή πόλη ή να αποφάσισες να φύγεις για δουλειά στο εξωτερικό, παρ’ όλα αυτά, κάθε φορά που θα γυρνάς πίσω, στην οικογένειά σου, θα νιώθεις ότι βρίσκεσαι πραγματικά στο σπίτι σου. Κι αν εκείνα τα άτομα που ορίζει ως «δικά σου» είναι μαζί σου, όπου κι αν είσαι, αισθάνεσαι πως είσαι σπίτι!
Στη δεύτερη θέση, με ποσοστό 39,69%, συναντάμε την τελευταία επιλογή που υποστηρίζει ότι το πιο σημαντικό για να αισθανθείς «σαν στο σπίτι σου» είναι να μπορείς να κυκλοφορείς όπως θέλεις και να νιώθεις άνετα μ’ αυτό. Κάποιοι επιλέγουν τη μοναξιά για να εκφράσουν ανοιχτά την άνεσή τους, ενώ άλλοι απολαμβάνουν τη συντροφιά των αγαπημένων τους προσώπων φορώντας εκείνες τις παλιές, φθαρμένες, πιτζάμες.
Στην αμέσως επόμενη θέση, με ποσοστό 3,34%, τοποθετείται η επιλογή περί καταχωνιασμένων αντικειμένων σε συρτάρια και ντουλάπια ως μέσο ορισμού του σπιτιού. Εκείνο το μπλουζάκι που έχεις εδώ και καιρό ξεχασμένο στον κολλητό σου ή τα dvd που έφερες να δείτε μαζί με το ταίρι σου κι απλά τα παράτησες μετά εκεί, έχουν τη δύναμη να σε δέσουν τόσο με το εν λόγω πρόσωπο όσο και με το χώρο του.
Την τελευταία θέση, με ποσοστό μόλις 2,01%, καταλαμβάνει η επιλογή που αναφέρει ότι το μαγειρευτό φαγητό υποδεικνύει οικείο χώρο, ίσως γιατί το έχουν συνδέσει τόσο με τις γεύσεις και τη φροντίδα της μαμάς. Υπάρχουν σπίτια που η κουζίνα τους έχει την ίδια χρήση μ’ εκείνη ενός βάζου: είναι απλώς διακοσμητική. Κι όμως, το γεγονός αυτό δεν αποδεικνύει ότι ο περιβάλλων χώρος μπορεί να θεωρηθεί ξένος.
Αυτό που διαπιστώνεται συμπερασματικά είναι ότι πίσω απ’ όλες τις επιλογές για τον ορισμό του σπιτιού κρύβεται εκείνο το αίσθημα θαλπωρής που μας περιβάλλει μόλις κάνουμε να το σκεφτούμε. Οι άνθρωποι, τα αντικείμενα, το φαγητό, αλλά κι η γενικότερη αίσθηση άνεσης κι ασφάλειας, το καθένα ξεχωριστά κι όλα μαζί, μπορούν να μας συνδέσουν τόσο έντονα μ’ ένα χώρο, ώστε να φτάσουμε να τον θεωρούμε σπίτι μας, χωρίς πολλές φορές να μένουμε πρακτικά εκεί.
Έτσι, λοιπόν, την επόμενη φορά που θα κληθείτε να απαντήσετε στην απλούστατη ερώτηση «πού μένετε;», μη διστάσετε λεπτό. Αναφέρετε ως σπίτι σας το πρώτο μέρος που θα σας έρθει στο μυαλό και θα κάνει τη ψυχή σας να πλημμυρίσει από θαλπωρή, ζεστασιά κι ασφάλεια. Γιατί, στην τελική, σπίτι είναι εκεί που βρίσκεται η καρδιά μας.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη