Θυμάσαι όταν είχες δώσει εκείνη τη συνέντευξη, την αγωνία και το σφίξιμο στο στομάχι που σε κράταγαν για λίγες μέρες, μέχρι που άκουσες τα καλά νέα της πρόσληψής σου κι ηρέμησες;
Και για θυμήσου μετά, τις πρώτες εβδομάδες, την καλή σου διάθεση που σε έφερνε στη δουλειά με έκδηλο κέφι κι όρεξη να δείξεις σε όλους πόσα απίδια βάζει ο σάκος, πόσα μπορείς και θέλεις να καταφέρεις.
Είναι γεγονός ότι η απόδοση, η διάθεση κι η όρεξη σου για δουλειά δεν εξαρτάται μόνο από εσένα. Κι όσο κι αν προσπαθούν, τόσο οι μεγάλες εταιρίες όσο κι οι μικρές επιχειρήσεις των δυο-τριών ατόμων, να σε πείσουν ότι ο ιδανικός εργαζόμενος είναι αυτός που είναι αυτοπαρακινούμενος –self-motivated ντε–, η αλήθεια είναι ότι το αποτέλεσμα της συνεργασίας σας, δεν το ορίζεις μόνο εσύ.
Τα έβαλα κάτω και τα τακτοποίησα για να τα δούμε σήμερα μαζί, τα πιο συνήθη αίτια που σε μεταμορφώνουν από ορεξάτο εργαζόμενο σε «demotivated» φιγούρα ή πιο περιγραφικά, σε έναν αποθαρρυμένο εργαζόμενο που στερείται ενδιαφέροντος, ενέργειας και στόχων.
1. Μικρομανατζάρισμα
Αν και ο επίσημος όρος είναι «micromanage» –δηλαδή διευθύνω την ομάδα μου με υπερβολικά αυστηρό έλεγχο και προσήλωση σε ασήμαντες λεπτομέρειες ή ζητήματα, προκαλώντας δυσφορία– θα το μεταφράσω λίγο πιο γραφικά. Ο μικρομανατζαραίος είναι κάτι σαν αδιάκριτος διαχειριστής πολυκατοικίας με πολύ ελεύθερο χρόνο. Αν κι η ηγετική του διάθεση είναι συχνά καλοπροαίρετη, το μόνο που κάνει καλά είναι να σου σπάει τα νεύρα, να σου ρουφάει το μεδούλι χωρίς λόγο και να μπλέκεται στα πόδια σου όλη την ώρα. Μονίμως αμφισβητεί τη δουλειά σου, την κρίση σου και τη δυνατότητά σου να πάρεις πρωτοβουλίες.
Ο μικρομανατζαραίος θέλει να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη, αλλά του λείπει το κύρος κι η υπόσταση. Ποτέ δε θα γίνει σωστός κι αναγνωρίσιμος στην εταιρική ιεραρχία μάνατζερ και τα σπασμένα θα τα πληρώνεις εσύ. Τάχα μου σε καθοδηγεί μα στην ουσία σε κρατάει στάσιμο σε έναν βάλτο μετριότητας και ρουτίνας εργασιών. Άλλωστε αν το καλοσκεφτείς οι εργαζόμενοι συχνά δεν παραιτούνται από τις δουλειές τους ,αλλά στην ουσία παρατούν τους διευθυντές τους.
2. Έλλειψη ουσίας
Πέρα από το μισθό, πέρα από το πόσο τυχερός νιώθεις που βρήκες μια θέση μέσα στη βαθιά κρίση των καιρών, μέσα σου επιθυμείς αυτό που παράγεις να έχει μία κάποια ουσία, να σε «γεμίζει» σαν άνθρωπο κι όχι μόνο σαν πορτοφόλι. Μα όσο κι αν βάζεις τα δυνατά σου σκοντάφτεις πάνω σε γραφειοκρατία ή στενομυαλοσύνη, σε διαδικασίες και τυπικούρες που σου σπαταλούν το χρόνο και σε γυρίζουν σπίτι χωρίς καμία επίτευξη.
Ο εργοδότης σου, αντί να προωθεί τις φιλότιμες ενέργειες σου να αποτελειώσεις όσα σου έχουν ανατεθεί, το μόνο που κάνει με προσήλωση, είναι να σε ελέγχει με κάθε τρόπο. Ελέγχει την τυπικότητα σου στο ωράριο, σου «κλειδώνει» το facebook και σου γκρινιάζει όταν ζητάς άδεια κολλητά σε ΣΚ. Αντί να νιώσεις παρακινούμενος, νιώθεις κυνηγημένος και αυτό σε μουλαρώνει, σε αποκαρδιώνει και σε τσαντίζει.
3. Επαγγελματική ανασφάλεια
Όταν το πλοίο πιάσει να βουλιάζει, πρώτα τα γυναικόπαιδα, πρώτα δηλαδή τα υφιστάμενα στελέχη θα κάνουν το σάλτο. Αν η εταιρία ή ο εργοδότης σου είναι ασταθείς ή ευκαιριακοί κερδοσκόποι, είναι απόλυτα λογικό να μη θέλεις να «δεσμευτείς» μαζί τους. Απόλυτο κίνητρο σου είναι ο μισθός και μεγάλο μέρος της ενέργειας σου ξοδεύεται σε συναδελφικά κουτσομπολιά για την «κατρακύλα» της εταιρίας σας ή σε μανιώδη αναζήτηση νέας εργασίας.
4. Ακατάλληλοι προϊστάμενοι
Δεν είναι ούτε ανάγκη ούτε προϋπόθεση να συμπαθείς τον διευθυντή σου για να μπορέσεις να είσαι παραγωγικός και δημιουργικός στα καθήκοντά σου. Το μόνο που είναι απαραίτητο είναι να τον θεωρείς ικανό κι όχι άσχετο, ανίδεο, ανάξιο. Ο άνθρωπος είναι εκ φύσεως χαρακτήρας «follower». Χρειάζεται δηλαδή έναν ηγέτη να ακολουθεί, έναν frontman, ένα πρότυπο, έναν αρχηγό.
Αν ο μάνατζερ σου αποτυγχάνει στην εικόνα αυτή, τότε δε σου εμπνέει σεβασμό και κατά συνέπεια δε σε παρακινεί να γίνεις καλύτερος. Το «αφεντικό» σου – αν αποδεχτείς την έννοια του αφεντικού για χάριν του κειμένου αυτού– πρέπει να το σέβεσαι, να το θαυμάζεις και να έχεις αφοσίωση σε αυτό. Αν το μόνο συναίσθημα που σου προκαλεί είναι μόνο ο φόβος της απόλυσης, τότε είναι καταδικασμένη τόσο η συνεργασία σας όσο και η πορεία της ίδιας της επιχείρησής του.
5. Έλλειψη αναγνώρισης και επιβράβευσης
Δεν υπάρχει κανένας εργαζόμενος που να μην έχει ανάγκη την επιβράβευση και την αναγνώριση των προσπαθειών του. Ακόμα χειρότερα, δεν υπάρχει υγιής νους υπαλλήλου που να αποδέχεται την άδικη μεταχείριση στην εργασία του. Η μέτρια απόδοση του συναδέλφου σου δε θα έπρεπε ποτέ να ανταμείβεται εξίσου με την δική σου υπερ-προσπάθεια να πετύχεις το ακατόρθωτο.
Αν αδικηθείς, αν σε βάλουν άδικα να βράσεις στο ίδιο καζάνι με όλους, τότε και εσύ δικαιολογημένα θα κλείσεις τον διακόπτη της αυτοπαρακίνησης και θα βάλεις το πρόγραμμα του αυτόματου πιλότου στη δουλειά σου. Οι εταιρίες που δε χρησιμοποιούν την αξιολόγηση σαν εργαλείο μεταχείρισης των υπαλλήλων τους, είναι καταδικασμένες να πλήττονται από μέτρια απόδοση και καθοδική εξέλιξη του εργατικού τους δυναμικού.
6. Δυσάρεστοι συνάδελφοι
Στην δουλειά σου ξοδεύεις από οκτώ –παλιά αυτά– έως και δεκάξι ώρες την ημέρα. Αν μη τι άλλο, η επικοινωνία με τους τριγύρω παρευρισκόμενους συναδέλφους σου είναι ζωτικής σημασίας. Ένας κακός συνάδελφος είναι το ίδιο αποθαρρυντικός όσο κι ένας κακός μάνατζερ. Είναι τόσο μεγάλη η επίδραση των ευχάριστων συναδέλφων στην ψυχολογία σου, που συχνά είναι και ο μοναδικός λόγος που σε αποτρέπει να παραιτηθείς από μία θέση.
7. Βαρεμάρα κι έλλειψη ικανοποίησης
Η γενιά «Y», εμείς δηλαδή, ψάχνει για ενασχολήσεις που πέρα από λεφτά θα προσφέρουν ηθική, προσωπική ικανοποίηση. Σε αντίθεση με τη γενιά «Χ», εμείς είμαστε πρόθυμοι να θυσιάσουμε ένα μέρος του μισθού μας προκειμένου να ασχοληθούμε επαγγελματικά με αυτό που αγαπάμε κι απολαμβάνουμε να πράττουμε.
Εν κατακλείδι, πιστεύω πως σημασία έχει να γίνονται ορατοί και κατανοητοί οι λόγοι που σε ωθούν στην απροθυμία για δουλειά.
Αν είναι να ξυπνάς με κατεβασμένα μούτρα τις καθημερινές, τουλάχιστον κάνε τον κόπο να διερευνήσεις του λόγους που σου γεννάνε αυτή την αποθάρρυνση. Η προσωπική κι επαγγελματική εξέλιξή σου δε θα έρθει ποτέ όσο σκοντάφτεις πάνω σε εμπόδια που δεν μπορείς να υπερπηδήσεις.
Αν έχεις πραγματικές φιλοδοξίες και δεν έχεις ήδη παραιτηθεί από τη διεκδίκηση για ποιοτητα ζωής, τότε κάνε έναν απολογισμό, βρες τι σε ενοχλεί και κατάστρωσε το σχέδιο που θα σου ανοίξει το δρόμο για κάτι πιο μεγάλο και πιο σημαντικό. Αργά δε (θα) είναι ποτέ.
Υ.Γ. Επιρροή από το άρθρο στην εφημερίδα forbes: Common Causes Of Workplace Demotivation
Επιμέλεια Κειμένου: Πωλίνα Πανέρη
Συντάκτης: Αμάντα Πατσοπούλου
