Όλοι έχουμε γύρω μας φίλους κι ανθρώπους που θα μπορούσαμε να πούμε πως αντικειμενικά –όσο αντικειμενικός μπορεί να είναι κάποιος που εκπροσωπεί μια δική του, προσωπική κι ίσως συναισθηματικά επηρεασμένη, γνώμη– είναι αυτό που λέμε «ωραίοι τύποι». Οι ίδιοι, όμως, συχνά δεν το αντιλαμβάνονται πλήρως, ενώ τις περισσότερες φορές έχουν εντελώς διαφορετική άποψη για τον εαυτό τους.
Είναι πολύ σύνηθες το φαινόμενο να βλέπουμε γύρω μας άτομα με χαμηλή αυτοπεποίθηση που δεν πιστεύουν στη δύναμη της εικόνας ή της προσωπικότητάς τους. Ίσως κι εμείς να είμαστε κάπου ανάμεσά τους και να μην έχουμε σκεφτεί ποτέ γιατί αυτό που πιστεύουμε για τον εαυτό μας είναι τόσο χαμηλά τοποθετημένο στη σκάλα της αξιολόγησής μας.
Μία σκέψη που γεννάται μέσα απ’ τη σύγχρονη πραγματικότητα είναι ο εγκλωβισμός μας στην εικόνα μας και τα στερεότυπά της. Έχουμε μεταφέρει την προτεραιότητά μας στην εξωτερική φροντίδα μας και σ’ αυτό που θέλουμε να δείχνουμε πως είμαστε, αφήνοντας πίσω μας –με χιλιομετρική διαφορά– τη σημασία της εσωτερικής μας ομορφιάς. Σε πρώτο πλάνο έχει μπει η δημιουργία του τέλειου κορμιού με τις ιδανικές αναλογίες και την αψεγάδιαστη υφή που κατά καιρούς βλέπαμε στα περιοδικά αλλά πλέον συναντάμε ολοένα και πιο συχνά στα social media. Τα αισθητικά πρότυπα είναι πια μόνο ένα scroll μακριά απ’ την πόρτα μας, φτιάχνοντας ένα καθεστώς από αψεγάδιαστους ανθρώπους, με αποτέλεσμα να καταλήγουμε σε μια συνεχή κι αδιάκοπη προσπάθεια να αγγίξουμε κι εμείς το ιδανικό τους. Ποτέ δεν είμαστε ευχαριστημένοι με την εικόνα μας και πάντα νιώθουμε λίγοι μπροστά σε όλους αυτούς τους φανταστικούς ανθρώπους του Instagram, που κοιμούνται, ξυπνούν, περπατούν, φτιάχνουν πρωινό ή οδηγούν τόσο ατσαλάκωτοι κι υπέροχοι.
Περιχαρακωνόμαστε σε ένα πλαίσιο που το πιο ασταθές και πρόσκαιρο σημείο, η εικόνα μας, παίζει μεγαλύτερο ρόλο απ’ την ψυχή μας -κι ας είναι (όσο κι αν δεν το έχουμε σκεφτεί) η μοναδική που μένει αναλλοίωτη στο χρόνο. Μετράμε την αξία μας ως άνθρωποι σύμφωνα με το πόση κυτταρίτιδα ή πόσους κοιλιακούς έχουμε, χωρίς να μας ενδιαφέρει το γεγονός πως ένας πανέμορφος εξωτερικά άνθρωπος μπορεί να ‘ναι αφόρητος στη συνύπαρξή του με τους άλλους, να μην ξέρει να αγαπά αληθινά και να μην μπορεί να χαρίσει την ευτυχία στους γύρω του.
Ένας άλλος λόγος που μπορεί να έχουμε χαμηλή αυτοπεποίθηση και να θεωρούμε ότι αξίζουμε λιγότερα από αυτά που πραγματικά μας αξίζουν, είναι το γεγονός πως κάποιοι από εμάς προσπαθήσαμε να μη γίνουμε αλαζόνες -μα το παρακάναμε, ρίχνοντάς μας στο λάκκο της υποτίμησης. Μεγαλώσαμε με το πρότυπο του ταπεινού, του ήσυχου και του καλού παιδιού, που διεκδικεί και κερδίζει αυτόν τον τίτλο μέσα από μια άγευστη κι άοσμη παρουσία.
Υπήρξαν περίοδοι που ενώ θέλαμε να εκφραστούμε και να πιστέψουμε στον εαυτό μας, κάποιοι μας κράτησαν πίσω πείθοντάς μας πως μια τέτοια συμπεριφορά θα μας όριζε ως εγωκεντρικούς κι υπερόπτες. Η προσπάθειά μας, λοιπόν, να κατακτήσουμε μια μετριοπάθεια που θα μας εξασφάλιζε τη γήινη σταθερότητα του χαρακτήρα μας μάς έκανε, τελικά, να μειώσουμε τόσο τον εαυτό μας που στο τέλος πιστέψαμε στη μετριότητά μας και στριμωχτήκαμε στα όριά μας, αυτά που, συνήθως, μας επιβάλουν άλλοι! Ας ξεκαθαρίσουμε σε αυτό το σημείο πως ένας άνθρωπος που ξέρει τις δυνατότητές του δεν είναι απαραίτητα νάρκισσος ή φαντασμένος, απλά έχει τη δύναμη να αναγνωρίζει τη σημαντικότητά του.
Πολλές φορές έχει περάσει απ’ το μυαλό μας σαν σκέψη το γιατί να είμαστε πάντα πιο σκληροί με τον εαυτό μας σε σχέση με τους άλλους. Σχεδόν σε κάθε περίπτωση συγχωρούμε πιο εύκολα το λάθος κάποιου άλλου ενώ απέναντι σε εμάς κρατούμε μια απόλυτα δεικτική στάση. Έτσι συμβαίνει και με την αξιολόγησή μας ως άνθρωποι. Είμαστε περισσότερο αρνητικοί κι υποβιβάζουμε σε μεγαλύτερο βαθμό τον εαυτό μας, ίσως από φόβο μήπως το κάνουν οι άλλοι για εμάς, έτσι νιώθουμε πιο έτοιμοι να το δεχτούμε όταν εμείς οι ίδιοι μας το έχουμε κάνει για λογαριασμό τους.
Προτιμάμε να πληγωνόμαστε μόνοι μας απ’ το να μας πληγώνουν οι άλλοι, ίσως γιατί έτσι νιώθουμε λιγότερο θύματα της υπόθεσης. Η αλήθεια, όμως, είναι πως το τελικό αποτέλεσμα είναι εντελώς διαφορετικό, αφού δίνουμε ένα ακόμη πάτημα στους γύρω μας να μας φερθούν με τρόπο που μας μειώνει.
Δεν έχουμε μάθει να παρατηρούμε και να αναγνωρίζουμε τα θετικά του χαρακτήρα μας και τις ικανότητές μας. Είναι πιο εύκολο να εντοπίζουμε τα μειονεκτήματά μας και να βασιζόμαστε σε αυτά ή και να αδρανούμε εξαιτίας τους απ’ το να μας λέμε «μπράβο» για όσα έχουμε καταφέρει ή για όσα απλά προσπαθήσαμε να πετύχουμε και προχωράμε στα επόμενα!
Η αρνητική κριτική κι η εξαντλητική αυστηρότητά μας, δήθεν για να γίνουμε καλύτεροι, δεν είναι παρά μια καταδίκη του βελτιωμένου εαυτού μας. Δε θα γίνουμε καλύτεροι επειδή οι αναλογίες μας ανταποκρίνονται στα κοινωνικά πρότυπα ομορφιάς ούτε επειδή κατορθώσαμε να περνούμε απαρατήρητοι. Θα ‘μαστε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας όταν δούμε πραγματικά το φως που κρύβουμε μέσα μας και μας συγχαρούμε γι’ αυτό, όταν μας ενθαρρύνουμε να το μοιράσουμε.
Κάθε πρωί ας φέρνουμε στο μυαλό μας τους ανθρώπους που κάνουμε πραγματικά ευτυχισμένους κι ας χαρίζουμε στο σύμπαν ένα χαμόγελο, ε, δε γίνεται κάποια στιγμή θα μας το ανταποδώσει, και τότε όλοι θα θαμπωθούν από αυτό. Μέχρι τότε πρέπει απλά να το πιστέψουμε.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη