Επιλόχειος κατάθλιψη δε σημαίνει κακή μητέρα

Η γέννηση ενός μωρού είναι σίγουρα κάτι πολύ σπουδαίο αφού έρχεται στον κόσμο μια νέα ζωή που παίρνει ανάσα απ’ την ανάσα μας. Εκείνη τη στιγμή έχουμε δύο γέννες αφού μαζί με τον ερχομό του παιδιού είναι σαν να γεννιέται από την αρχή και η μητέρα μέσα σε ένα νέο πλαίσιο και συνθήκες. Η αλλαγή που επέρχεται δεν είναι καθόλου μικρή και ασήμαντη -ίσα ίσα- αποτελεί την πιο ριζική στη ζωή του ανθρώπου κι αυτό σε μερικές περιπτώσεις δημιουργεί άγχος, στρες και θλίψη που μπορεί να φτάσει μέχρι και στην επιλόχειο κατάθλιψη.

Αρχικά να αναφέρουμε πως επιλόχειο θλίψη βιώνει το 80% των γυναικών που γίνονται μητέρες, ενώ περίπου το 15% φτάνει να πάσχει από επιλόχειο κατάθλιψη ή αλλιώς κατάθλιψη της λοχείας που αποτελεί είδος κλινικής κατάθλιψης. Τα συμπτώματα που έχουν γενικά οι μητέρες που βιώνουν με θλίψη τις ημέρες μετά τη γέννα είναι έντονες συναισθηματικές εξάρσεις όπως κλάμα, εκνευρισμός, πονοκέφαλος, ανάγκη για απομόνωση, δυσκολία στη συγκέντρωση που όμως υποχωρούν ύστερα από λίγες ημέρες. Η κατάσταση αρχίζει όμως και παίρνει άλλη χροιά όταν αυτά τα συμπτώματα συνεχίζονται ή παρουσιάζονται σε μεγάλο βαθμό οδηγώντας σε έντονες αντιδράσεις.

Τα συμπτώματα εμπίπτουν σε διαταραχές συναισθημάτων, συμπεριφοράς και σκέψεων. Μια γυναίκα που πάσχει από επιλόχειο κατάθλιψη αισθάνεται πως η ίδια δεν είναι ικανή να ανταπεξέλθει στις ανάγκες και τη φροντίδα του μωρού της. Αυτόματα αναγνωρίζει αυτή τη συμπεριφορά ως λανθασμένη και νιώθει ενοχές, τύψεις και ντροπή για το συναίσθημά της. Το άγχος και ο πανικός κυριαρχούν στο μυαλό της δημιουργώντας πολλές φορές τον φόβο ότι θα πράξει κάτι άσχημο απέναντι στο μωρό που ίσως του προκαλέσει σωματική ή άλλη βλάβη. Απελπισμένη και ανήμπορη όπως αισθάνεται προτιμά να μένει σπίτι και να αποκόβεται από τον περίγυρο ενώ ξεκινούν να διαγράφονται όλα αυτά στη συμπεριφορά της με το να τρώει ελάχιστα ή υπερβολικά, να κοιμάται πολλές ώρες, να μη βρίσκει ενδιαφέρον σε τίποτα και σε καμία δραστηριότητα από εκείνες που είχε πριν αλλά και να αδιαφορεί για τον εαυτό της, την εικόνα της και την προσωπική υγιεινή της. Η απόρριψη  -σε πολλά διαφορετικά επίπεδα- είναι ένα από τα πιο σημαντικά συναισθήματα που βιώνει εκείνη την περίοδο.

Η επιλόχειος κατάθλιψη ακούγεται πολύ τα τελευταία χρόνια χωρίς να σήμαινε ότι αποτελεί και πρόσφατη ανακάλυψη ή ότι προέκυψε εν μία νυκτί. Υπήρχε και ήταν πάντα δίπλα στις λεχώνες απλώς το περιβάλλον, οι συνθήκες και ο τρόπος διαβίωσης δίνει κάθε φορά άλλες διαστάσεις στο πρόβλημα. Σήμερα, που έχουμε μάθει πως η ψυχή μας συντονίζεται άψογα με το σώμα μας και είναι αλληλένδετα, σε συνδυασμό με την εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης μπορούμε να απαντήσουμε επιτέλους με μεγαλύτερη ευκολία σε όλα αυτά τα γιατί που ταλανίζουν τις νέες μαμάδες.

Η επιλόχειος κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί για πολλούς λόγους ή και για κανέναν. Πιο σύνηθες είναι να «χτυπά» γυναίκες που μπορεί να έχουν ένα ιστορικό ψυχολογικών διαταραχών. Άνθρωποι που έχουν περάσει κατάθλιψη ή κάτι άλλο σε κάποια περίοδο της ζωής τους είναι πιο ευάλωτοι στο να τραυματιστούν ψυχικά και από μία τέτοια αλλαγή. Επίσης μια εγκυμοσύνη που έρχεται ανεπιθύμητα, ένας δύσκολος τοκετός, μια καισαρική ενάντια στην επιθυμία της μητέρας που θα ήθελε να φέρει φυσιολογικά το μωράκι της στον κόσμο, είναι πολύ πιθανόν να οδηγήσουν σε κάτι παρόμοιο.

Καθόλου ασήμαντη δεν είναι και η σχέση του ζευγαριού σε αυτό το κομμάτι. Μια σχέση με προβλήματα και προστριβές δε βοηθά στην ομαλή εξέλιξη των πραγμάτων όπως και μία συγκρουσιακή σχέση ανάμεσα στη λεχώνα και τη μητέρα της ή την πεθερά της. Ένα μωράκι ανήσυχο, ή με προβλήματα υγείας, οικονομικά προβλήματα που μπορεί να απασχολούν την οικογένεια, έντονες και μεγάλες αλλαγές στην καθημερινότητα, το σώμα, την εμφάνιση· όλα αυτά σε άμεση συνάρτηση με το ορμονικό χάος που συμβαίνει στο σώμα της γυναίκας εκείνη την περίοδο- οι ορμόνες πέφτουν μετά τη γέννα- αποτελούν ένα πολύ ελκυστικό πλαίσιο για να φλερτάρει κάποια με την επιλόχειο κατάθλιψη.

Η μητρότητα δεν είναι εύκολο πράγμα κι όχι μόνο για το μεγάλο φορτίο των ευθυνών που έχει ένα μωρό στην καθημερινότητά του για τη βιολογική του ανάπτυξη. Η μητρότητα είναι μία αλλαγή -που πολλές φορές γίνεται βίαια και χωρίς προετοιμασία- για έναν βαθύ και μεγάλο αποχωρισμό. Αποχωρισμός από την εικόνα, αποχωρισμός από τους κοινωνικούς ρόλους που αλλάζουν μορφή, αποχωρισμός από το παιδί που ήταν και τώρα πρέπει να είναι ένας ανήλικα γιατί το παιδί είναι άλλο και έχει ανάγκη τον δικό του ενήλικα. Οι γυναίκες που φέρνουν στον κόσμο ένα παιδί δεν είναι όλες έτοιμες ψυχικά γι’ αυτό και έτσι αποσυντονίζονται και ταράζεται η ψυχοσύνθεσή τους. Αυτό επ’ ουδενί δε σημαίνει πως είναι κακές μητέρες! Οι ταμπέλες που τοποθετούμε στους ανθρώπους είναι πάντα άγαρμπες και άστοχες και ειδικά σε αυτή την περίπτωση είναι έως και εγκληματικές.

Είναι απόλυτα φυσιολογικό να μην μπορεί μια γυναίκα να διαχειριστεί μια τόσο θεμελιακή αλλαγή που βιώνει και είναι απόλυτα φυσιολογικό να ζητήσει στήριξη και βοήθεια. Δεν έχει ανάγκη την κριτική, έχει ανάγκη την αποδοχή και την αγάπη. Να την αγαπάς όταν εκείνη δεν αγαπά τον εαυτό της και ένα ειδικός σίγουρα θα μπορέσει πολύ άμεσα να δώσει πίσω στη νέα μαμά το πολυπόθητο χαμόγελό της.

Η επιλόχειος κατάθλιψη δεν είναι μόνο επικίνδυνη για τη γυναίκα που εάν δε βοηθηθεί θα πάσχει δια βίου, αλλά και για το ίδιο το μωρό που τις πρώτες ημέρες της ζωή του βιώνει την απόρριψη δημιουργώντας τα πρώτα στοιχεία για έναν συναισθηματικά αβέβαιο μέλλον. Ένα περιβάλλον «εχθρικό» και μεταβαλλόμενο αποτελεί καταστροφή για τον ενήλικα που θα βγάλουμε έξω στον κόσμο γεμάτο πληγές και τραύματα που δε θα ξέρει καν γιατί υπάρχουν. Η βοήθεια και η άμεση δράση λοιπόν είναι τα πιο σημαντικά στοιχεία για να μπορέσει η μητέρα να χαρεί τις πιο όμορφες στιγμές με το μωρό της χωρίς φόβο, αλλά και για να χτίσει το παιδί τη σχέση που χρειάζεται με τη μαμά του, το πιο ιερό πρόσωπο σε όλη τη ζωή του.