Καλή κι η πείρα, μα σαν τα λάθη της νεότητας δεν έχει

Η πείρα είναι όμορφη μόνο όταν έχει καμωθεί με τα σωστά της λάθη! Αυτό είναι ίσως και η μεγαλύτερη αλήθεια μας, όπως υπέροχα την έχει καταγράψει η δική μας Κική Δημουλά στο ποίημά της «Εξακριβωμένα», «Σοφή δεν είναι η πείρα, απλώς έχασε τη δύναμη να σφάλλει.» Με δύο λόγια ποιητικά νιώθεις ν’ αγγίζεται ολάκερη η νιότη σου. Τόσο κατηγορημένη, τόσο βάναυσα στοχοποιημένη λέξη. Νιότη. Λένε, κάνε όσα λάθη μπορείς τώρα που είσαι νέος γιατί διαφορετικά… Η ποίηση είναι ξανά αναρχική, επαναστατική σαν τη δίψα μας για ζωή, ασυμβίβαστη σαν τον έρωτα.

Τα λάθη μας εξελίσσουν και μας πηγαίνουν ένα βήμα παρά κάτω. Δεν είμαστε σοφοί όμως επειδή μεγαλώνουμε, είμαστε σοφοί επειδή παθαίνουμε κι όσο περισσότερο επιλέγουμε το πάθος, τόσο πιο πολλή γνώση μας χαρίζει το λάθος. Ένας άνθρωπος που δεν υπερέβη εαυτόν και δεν κάηκε από τον πόθο της δράσης δεν μπορεί να μιλήσει για πραγματική σοφία. Τι έμαθε από ζωή κι από ανθρώπινα καμώματα; Τι γνώρισε η ψυχή του από φωτιές; Η πείρα έχει χάσει το θάρρος της να πολεμά για το ανέφικτο γι’ αυτό δεν μπορεί να προσφέρει τίποτα καινούργιο. Αυτό που μπορεί μονάχα να διδάξει είναι πως είμαστε αναγκασμένοι να κάνουμε ξανά και ξανά λάθη για να μπορούμε να τα διορθώσουμε.

Η φύση μας από το πρώτο εκείνο αμάρτημα είναι τέτοια που η προοπτική του λάθους αποτελεί για μας επιθυμία! Έχουμε ροπή στο να επιλέγουμε το διαφορετικό από εκείνο που θεωρούμε σωστό. Δεν υπάρχει μία και μόνη γενική αλήθεια που να οδηγεί με βεβαιότητα και σιγουριά σ’ αυτό. Ακόμη κι οι νόμοι αναθεωρούνται, η αλήθεια μεταβάλλεται. Κάθε λάθος έρχεται να φωτίσει μια αθέατη πλευρά του σωστού. Ποτέ όμως ολόκληρη, για να μπορούμε να κερδίσουμε μια ακόμη εμπειρία ανακάλυψης.

Η νεότητα είναι γλυκιά και η πείρα τη ζηλεύει. Όσα δεν μπορεί να γευτεί τα υποδουλώνει και περνιέται γι’ αυθεντία αφού δεν μπορεί πια να ακολουθήσει τη συντριβή των νιάτων. Αν η πείρα είχε τη δύναμη θα πούλαγε στεγνά τη σοφία της κοψοχρονιά για μια στιγμή ανώριμου και παθιασμένου λάθους. Η αίσθηση του αήττητου και του αθάνατου κινητοποιεί την ορμή μας και γίνεται κινητήριος δύναμη για να μπορέσουμε να αφεθούμε μέσα στο λάθος. Πιστεύουμε ότι δε θα πληγωθούμε, ότι θα βγούμε αλώβητοι από τη μάχη που μπαίνουμε. Φυσικά, αυτό είναι μια ψευδαίσθηση. Έχουμε πληγές, κάθε φορά καινούργιες και η πείρα τις ξέρει. Τις μαζεύει συνεχώς, τις μετράει και τις αξιολογεί. Τις αποθηκεύει και ύστερα σοφίζεται.

Όμως θα είχε νόημα αν από τη νεαρή μας ηλικία είχαμε apriori αυτή τη γνώση; Θα ήταν πιο όμορφη η ζωή μας; Θεωρητικά ναι, θα περπατούσαμε σε χαραγμένους δρόμους και θ’ ακολουθούσαμε μια ασφαλή διαδρομή. Τα αχαρτογράφητα όμως νερά είναι πιο ελκυστικά οπότε στην πράξη η ζωή μας θα ήταν βαρετή και καθόλου αξιοσημείωτη. Δε χρειαζόμαστε οδηγίες χρήσης, γι’ αυτό και δεν έχουμε! Η ζωή μας είναι μια παράσταση που συνεχώς δίνεται χωρίς προετοιμασία και πρόβα. Είναι αυτοσχεδιαστικό θέατρο χωρίς καν σκαλέτα! Κι αυτό είναι το συναρπαστικό. Οι γιαγιάδες και οι παππούδες μας τείνουν να μας δίνουν συμβουλές σύμφωνα με τη σοφία των χρόνων τους κι εμείς τις ακούμε. Μας αρέσει να τις ακούμε, αλλά τις ακολουθούμε; Συνήθως όχι, και αυτό γιατί η εποχή είναι εντελώς διαφορετική και μαζί της οι άνθρωποι, συνεπώς η δική τους γνώση απέχει από την απτή πραγματικότητα.

Η εμπειρία η δική μας στα χρόνια που θα αποτελούμε τη γιαγιά και τον παππού θα είναι μία περίληψη της δική μας ζωής, μια καταγραφή της δικής μας διαδρομής. Η ψυχή μας δε θα έχει κουράγιο για δοκιμές συναισθημάτων. Θέλει να ηρεμήσει και να περιποιηθεί τα τραύματα, γι’ αυτό και η πείρα πια παίρνει τη μορφή της. Είναι σαν ένα μεγάλο παιδί που θέλει να παίξει αλλά πια δεν μπορεί, αφού τα τραύματα και οι εκδορές από τα χτυπήματα στο δρόμο είναι πιο δυνατά. Η δύναμή της καθορίζεται από εμάς, ας τη δώσουμε όση περισσότερη μπορούμε!