Όλοι κρύβουμε μέσα μας έναν καλλιτέχνη

Απ’ το πρώτο κλάμα, απ’ την πρώτη μας ανάσα πάνω στη Γη, έχουμε την αύρα του καλλιτέχνη. Καλλιτέχνης είναι εκείνος που εξερευνά τον κόσμο, τον ανακαλύπτει και τον δείχνει στους άλλους μέσα απ’ τα δικά του μάτια. Μεταμορφώνει την πραγματικότητα και μας την παρουσιάζει μέσα απ’ το πρίσμα της δικής του υποκειμενικής αντίληψης. Ακριβώς έτσι και τα παιδιά, έρχονται στον κόσμο μας και προσπαθούν να τον μάθουν, κι εμείς μαθαίνουμε να βλέπουμε τα πράγματα απ’ τη δική τους οπτική. Κάθε άνθρωπος, λοιπόν, κρύβει μέσα του ένα μικρό καλλιτέχνη και μια τάση δημιουργίας. Βέβαια, δεν καταλήγουν όλοι εραστές ή επαγγελματίες της τέχνης, κι αυτό γιατί στην πορεία δε νιώθουν όλοι την ίδια ανάγκη να εκφραστούν μέσα από αυτή.

Το θέατρο είναι η τέχνη που συνδυάζει τις υπόλοιπες, σε ένα μαγευτικό αποτέλεσμα. Το κύριο χαρακτηριστικό του είναι η μιμική, πράξη που δεν αποτελεί μόνο τεχνική θεατρική αλλά μια ολόκληρη εμπειρία επικοινωνίας και συνειδητοποίησης. Τα μωρά απ’ την αρχή της ζωής τους μεγαλώνουν βασίζοντας κάθε τους λειτουργία στη μίμηση. Με αυτή την έννοια θα λέγαμε πως όλοι μας, απ’ την κούνια ακόμη, είμαστε μικροί ηθοποιοί, αφού μαθαίνουμε να ζούμε σε ένα περιβάλλον παρατηρώντας τις κινήσεις και τον τρόπο που λειτουργούν οι άλλοι, με σκοπό να το οικειοποιηθούμε.

Η ζωγραφική, επίσης, είναι ίσως ο πρώτος τρόπος έκφρασης κάθε ανθρώπου. Όλοι μας έχουμε την ανάγκη να εκφράσουμε αυτά που συμβαίνουν στην ψυχή μας κι αυτά που το μυαλό μας επεξεργάζεται σε καθημερινή βάση. Το λευκό χαρτί κι ο μαρκαδόρος είναι τα δύο εργαλεία που ξεκλειδώνουν τον εσωτερικό μας κόσμο, από τότε που οι λέξεις ακόμη δεν μπορούν να σχηματιστούν. Δεν έχει σημασία αν οι γραμμές είναι ίσιες ή αν το χρώμα ξεχύθηκε απ’ το περιθώριο αλλά η αποτύπωση του εσωτερικού μας γίγνεσθαι κι η μεταφορά του στους άλλους. Η δημιουργία κι η έκφραση είναι τα δύο κινητήρια στοιχεία ανάπτυξης του ανθρώπου.

Και δε σταματάμε εκεί. Όσο είμαστε μικροί, χορεύουμε σε κάθε ρυθμό, παίζουμε ντραμς με κατσαρολικά, τραγουδάμε, δίνουμε σχήμα σε μια άμορφη πλαστελίνη, κι αργότερα, αφήνουμε τη φαντασία μας να πλάσει ιστορίες.

Γιατί, όμως, όλη αυτή η δημιουργικότητα χάνεται όσο ο άνθρωπος μεγαλώνει; Κάποιοι από εμάς καταφέρνουν να κρατήσουν ζωντανό τον καλλιτέχνη μέσα τους, κάνοντας την τέχνη τους είτε επάγγελμα είτε αγαπημένο χόμπι, οτιδήποτε, αρκεί να μας εξελίσσει, να μας δίνει μια δίοδο ν’ αδειάζουμε την ψυχή μας, μονάχα για να τη γεμίσουμε πάλι.

Το κακό είναι πως η πραγματικότητα δεν είναι πάντα όμορφη, ιδανική κι ευνοϊκή για μερικούς από εμάς. Η ροή της καθημερινότητας, οι βιοποριστικές ανάγκες πολλές φορές αλλά κι η λογική έρχονται σε σύγκρουση, συχνά, με το συναίσθημα, την επιθυμία και την ευαισθησία μας. Η ανάγκη για επιβίωση μπορεί να ‘ναι μεγαλύτερη απ’ την ανάγκη για τέχνη, όταν ακολουθείς την ορθολογική σκέψη και τα «πρέπει» που σου επιβάλλουν. «Η τέχνη δεν τρώγεται.», «Να σπουδάσεις, να ‘χεις ένα χαρτί στα χέρια σου.» και πολλές ακόμη φράσεις σε μια τεχνοκρατική εποχή που το χρήμα κερδίζεται από γραφεία, επενδύσεις και στρατηγικές.

Μεγαλώνουμε τα παιδιά μας με το σκεπτικό ότι το να ‘σαι καλλιτέχνης είναι κάτι σαν να ‘σαι ένας τεμπέλης της εποχής σου και δεν είσαι καθόλου υπολογίσιμος ή άξιος θαυμασμού, εκτός κι αν καταφέρεις να αναδειχθείς παγκοσμίως μέσα από αυτό, και τότε μόνο ίσως σε αναγνωρίσουν και σε συγχαρούν. Η ψυχή του ανθρώπου όσο μεγαλώνει απομακρύνεται απ’ τη φύση, απ’ το σύμπαν και συνεπώς απ’ την έμπνευση.

Τα παιδιά, αυθόρμητα, αγαπούν τις τέχνες, τις επιλέγουν και τους βγαίνουν αβίαστα από μέσα τους, όμως εμείς εκπαιδεύουμε ενήλικες υπολογιστές, που μιλούν δέκα γλώσσες, χειρίζονται άψογα μηχανήματα και μετρούν κάθε στιγμή τους με τι δίνουν και τι παίρνουν, αφήνοντάς τους ένα μόνιμο κενό στην ψυχή απ’ την επιθυμία που τους κλέψαμε.

Εκείνοι που συνεχίζουν να καταπιάνονται με τέχνες, παρά την ενήλικη ζωή τους, είναι άνθρωποι γεμάτοι και συνειδητοποιημένοι, είναι ακόμα παιδιά. Δεν είναι απαραίτητο να κάνεις την τέχνη σου επάγγελμα, η τέχνη δεν πληρώνει πάντα σε χρήμα, πληρώνει όμως σε πληρότητα, ιδανικά, τόλμη και δύναμη. Ακόμη κι ένα απόγευμα δημιουργίας είναι ο καλύτερος τρόπος να γνωρίσεις ξανά τον κόσμο και τον εαυτό σου.

Ταλέντο είναι να μπορείς να δίνεις κάτι απ’ την ψυχή σου, είτε μέσα από μια μουσική, από ένα χορό, από ένα κείμενο, από μια ζωγραφιά, από ένα έπιπλο που έφτιαξες μόνος σου, από οτιδήποτε είναι πλασμένο με αγάπη. Υπάρχει, λοιπόν, κάποιος σε αυτόν τον κόσμο που δεν έχει μέσα του ταλέντο;