Οι λέξεις σε όλες τις γλώσσες του κόσμου υπάρχουν για να δίνουν νοήματα σε έννοιες και καταστάσεις, είναι εδώ για να δίνουν ζωή στη σκέψη μας. Σε πολλές περιπτώσεις μία μονάχα λέξη μπορεί να συγκεντρώνει πάνω της νοήματα τόσα πολλά που κι ίδια, αν τη ρωτούσες, δε θα ήταν ικανή να στα αναλύσει. Μερικές απ’ αυτές υπάρχουν από την απαρχή του κόσμου· όχι αυτές καθ’ αυτές αλλά εκείνο που ερμηνεύουν. Έννοιες που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν μαζί με τον άνθρωπο κι ενηλικιώθηκαν σε μια ασταμάτητη εξέλιξη ανά τους αιώνες. Μία τέτοια είναι και ο «ξένος». Από τη δημιουργία του είδους μας συναντάμε μια διπολική αντιπαράθεση του «εμείς» και του άλλου, ό, τι κι αν είναι το εμείς, ό, τι κι αν είναι το άλλο.
Η ακριβής σημασία της λέξης δεν είναι μία, καθολική κι απόλυτη, αλλά με λίγα κι αληθινά λόγια εμείς μπορούμε να πούμε πως ξένο είναι εκείνο που δεν ταιριάζει σε μας. Εκείνο που δεν το μάθαμε από τα γεννήματά μας, εκείνο που δε νιώσαμε ποτέ δικό μας και δεν το είδαμε να περπατάει και να μεγαλώνει δίπλα μας. Ξένο είναι κάθε τι καινούργιο που έρχεται να μας αλλάξει το δρόμο και να μας οδηγήσει σε νέα μονοπάτια. Ξένο είναι εκείνο που δεν μπορούμε να καταλάβουμε και να εξηγήσουμε με λέξεις κανονικές όπως «ξένος». Εκείνο που δεν ανήκει εκεί όπου το συνάντησες.
«Ξένη» είναι οποιαδήποτε μορφή που «κουβαλά πλαστές ταυτότητες και διαβατήρια» κι αναζητά μια πατρίδα να φωλιάσει. Φαίνεται ξεκάθαρο τώρα ποιος είναι ο ξένος; Μάλλον η αναζήτησή μας περιορίζεται στα στενά όρια ενός ρεαλισμού. Ναι, ας πούμε πως η σκέψη που σχηματίστηκε μόλις τώρα στο μυαλό μας είναι εκείνος ο αλλοδαπός που έφυγε από τη δική του χώρα και ήρθε σε μία άλλη για να μπορέσει ν’ αλλάξει τη μοίρα του. Ήρθε ξένος, ανοίκειος προς τους άλλους φέρνοντας μαζί του τη μαγεία του αγνώστου. Έναν κόσμο που στα μάτια τα δικά μας είναι διαφορετικός κι εμείς ξένοι στα μάτια τα δικά του. Οι ρίζες μας δεν τράφηκαν από το ίδιο χώμα και το κεφάλι μας δεν ποτίστηκε από τον ίδιο ήλιο. Είμαστε ξένοι. Τόσο ξένοι όσο κι εκείνος ο άγνωστος που κάθισε δίπλα μας στο λεωφορείο χθες γυρνώντας από τη δουλειά. Εκείνου οι ρίζες ήταν στο ίδιο έδαφος με μας, ίσως να ήταν και διπλανές προτού μας κόψουν και μας χωρίσουν σε διαφορετικά καφάσια και μας φορέσουν ταμπέλες.
Τα χαρακτηριστικά μας είναι πιο όμοια και τα μάτια μας αντικρίζουν τον ίδιο κόσμο, όπως και πάλι είναι ξένος. Ξένος προς τις σκέψεις, τις επιθυμίες και τους πόνους μας. Κάθεται στο διπλανό κάθισμα με το βλέμμα κολλημένο στο τζάμι. Τίποτε δεν ξέρουμε γι’ αυτόν, ούτε το όνομά του, ούτε ποιος τον περιμένει σπίτι. Για την ακρίβεια, δεν ξέρουμε καν αν έχει σπίτι. Το μόνο που μπορούμε να μοιραστούμε είναι μερικά λεπτά απόλυτης σύμπνοιας και κοινού χρόνου.
«Ξένη» είναι οποιαδήποτε μορφή που «κουβαλά πλαστές ταυτότητες και διαβατήρια»· αυτή η φράση δεν ξεμπερδεύει τόσο εύκολα στο το παιχνίδι του μυαλού μας. Εάν αναλογιστούμε λίγο περισσότερο, όλοι μας κουβαλάμε μια πλαστή ταυτότητα κι ένα διαβατήριο για να μπορούμε να περνάμε από τη μια ζωή στην άλλη. Μ’ αυτόν τον τρόπο καταφέρνουμε να περιπλανηθούμε μέσα σε ζωές ανθρώπων και ν’ αλλάζουμε μορφές, να καμωνόμαστε ρόλους και να δημιουργούμε υπάρξεις που ταιριάζουν στο νέο μέρος όπου φτάσαμε. Ξένοι είμαστε εμείς ανάμεσα σε όλους κι όλοι απέναντι σε μας όπως ξένοι γινόμαστε απέναντι στον εαυτό μας. Οι ρόλοι που υποδυόμαστε μέσα στην καθημερινότητά μας πάντα αφήνουν κάτι, ένα μικρό κατάλοιπο της ύπαρξής τους. Έτσι με τον καιρό δημιουργούμε μία νέα ταυτότητα, ένα νέο «εγώ» το οποίο καλούμαστε να γνωρίσουμε από την αρχή. Ερχόμαστε σαν άλλοι μετανάστες σε έναν νέο τόπο, ανεξερεύνητο και ίσως εχθρικό και πρέπει να κερδίσουμε ξανά τη μάχη της εμπιστοσύνης.
Κάθε νέα εμπειρία μάς αλλάζει, μάς κάνει διαφορετικούς και καλούμαστε να ξανασυστηθούμε, να ακούσουμε και να μάθουμε την ιστορία του εαυτού μας. Μία μέρα ξυπνάς στο δικό σου κρεβάτι, εκείνο που με τόσο ενθουσιασμό διάλεξες κάποτε και συνειδητοποιείς πως αυτό που βλέπεις στον καθρέφτη απέναντι είναι κάτι ξένο. Νιώθεις σαν ένας μικρός, κατατρεγμένος εισβολέας που αναζητά καταφύγιο. Πραγματικά εκείνη τη στιγμή ο χρόνος σταματά και νιώθεις πως κάτι θεϊκό συμβαίνει κι αυτό δεν είναι διόλου τυχαίο.
Ήδη από την εποχή του Ομήρου κι αργότερα των μεγάλων τραγικών ποιητών, ο ξένος είχε μία πολύ ιδιαίτερη σημασία και δύναμη. Η παρουσία του πολλές φορές ήταν θεϊκή παρέμβαση που ντυνόταν ανθρώπινη μορφή για να μπορέσει να δώσει λύση. Τους ξένους οι αρχαίοι μας τους σέβονταν και τους περιποιούνταν με ύψιστες τιμές. Ο ξένος έχει πάντα να σου δώσει κάτι σπουδαίο· τις περισσότερες φορές αυτό είναι η ευκαιρία να γνωρίσεις όχι μόνο εκείνον αλλά τον ίδιο σου τον εαυτό. Περισσότερο ξένος δεν είναι κανείς από το εαυτό σου στο χθες κι αυτό σημαίνει πραγματική κι ουσιαστική εξέλιξη. Για τον ξένο που ήρθε στη χώρα σου και ζητάει αγάπη, για τον ξένο στο μετρό που σου χαμογέλασε όταν έπεσες τυχαία επάνω του, για τον ξένο που ξυπνάς μαζί του κάθε πρωί στο ίδιο κρεβάτι, για τον ξένο που κοιτάζεις στον καθρέφτη σου.
Ξένο είναι ό, τι δε γνωρίζεις σήμερα κι έχεις την ευκαιρία να το γνωρίσεις.
Κάν’ το.
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου