Από τότε που ήμασταν παιδιά πολύ από εμάς μάθαμε να μένουμε πάντα λίγο πιο πίσω σε αυτά που ζητάμε και θέλουμε για το χατήρι των άλλων. Εκπαιδευτήκαμε να είμαστε από εκείνα τα παιδιά που δεν επιχειρούν να αποκτήσουν τα πράγματα που θέλουν, γιατί έτσι κάνουν τα καλά παιδιά. Μάθαμε να λέμε «ναι» και να δεχόμαστε με ευκολία τη γνώμη και την απόφαση των άλλων γιατί έτσι κάνουν οι ήρεμοι άνθρωποι, εκείνοι που δεν προκαλούν προβλήματα στους γύρω τους, εμείς.
Πόσες παρερμηνείες όμως έχουν προκύψει όλα αυτά τα χρόνια αναφορικά με τον όρο διεκδικητικότητα που έχουν στοιχειώσει ανθρώπινες ψυχές στο διάβα τους; Κάποιοι μεγάλωσαν νομίζοντας πως το να διεκδικείς είναι κάτι κακό. Αυτό συμβαίνει διότι δεν έχουν αναγνωρίσει στον εαυτό τους τα δικαιώματα που έχει σαν ύπαρξη και προσωπικότητα. Από την άλλη βλέπουμε το ακριβώς αντίθετο από ανθρώπους που ξεπερνούν τα όρια και φτάνουν σε επιθετική συμπεριφορά με σκοπό να αποκτήσουν αυτό που θέλουν.
Αρχικά με πολύ λίγα λόγια να πούμε ότι σε μια υγιή διεκδικητική συμπεριφορά -σε κάθε τομέα της ζωής μας αλλά και στις διαπροσωπικές μας σχέσεις- το υποκείμενο σέβεται και τον εαυτό του ώστε να μπορεί να δέχεται και να αρνείται πράγματα κατά το δοκούν αλλά σέβεται εμφανώς και ειλικρινώς και τους άλλους γύρω του τους οποίους συναναστρέφεται. Ένα άτομο με διεκδικητική συμπεριφορά, μπορεί και εκφράζει τις σκέψεις και τα συναισθήματα του χωρίς φόβο και ντροπή γι’ αυτά, δίχως όμως να πληγώνει και να ενοχλεί τους άλλους. Επίσης, μπορεί να λαμβάνει ο ίδιος αποφάσεις για τον εαυτό του ενώ έχει την επίγνωση και τη δύναμη να ζητά βοήθεια όταν το κρίνει απαραίτητο. Χαρακτηριστικό ενός ανθρώπου που έχει κατακτήσει μια τέτοια συμπεριφορά είναι πως δεν αισθάνεται άγχος όταν διεκδικεί κάτι που θα ικανοποιήσει τις επιθυμίες του γιατί έχει αναγνωρίσει το δικαίωμά του σε αυτή.
Εδώ είναι ένα πολύ κομβικό σημείο που μπορεί να μας οδηγήσει στην υπερβολή και στην υπέρβαση των ορίων. Η διεκδικητική συμπεριφορά έχει στιγματιστεί ως κακή γιατί τα αποτελέσματά της όταν εκείνη ξεφεύγει μπορεί να αποβούν καταστροφικά. Όπως αναφέραμε, πολλές φορές κατά την διεκδίκησή μας τείνουμε να ξεχνάμε τα δικαιώματα των άλλων και να σκεφτόμαστε μόνο τα δικά μας και την προσωπική μας ευχαρίστηση. Εκείνοι λοιπόν που εμφανίζουν επιθετική συμπεριφορά προσπαθούν να επιβληθούν με κάθε τρόπο στους άλλους, και στις σχέσεις τους. Θεωρώντας πως οι ίδιοι είναι ανώτεροι κι αξίζουν περισσότερο. Βλέπουμε συμπεριφορές που μειώνουν και υποβιβάζουν τον συνομιλητή τους, ή τον σύντροφό τους καταπατώντας ομολογουμένως το δικαίωμά τους για προσωπική έκφραση. Είναι άκρως χειριστικοί απέναντι στα πρόσωπα που τούς περιβάλουν και πιστεύουν πως μόνο με την επιβολή θα κερδίσουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Αυτές οι συμπεριφορές είναι ικανές να φτάσουν σε σημεία παρενόχλησης και βίας ειδικά όταν το άτομο που εισπράττει αυτή τη συμπεριφορά ανήκει στην κατηγορία εκείνων που αναφέραμε αρχικά. Εκείνους που έμαθαν να μη διεκδικούν τον χώρο τους και την αξία τους επειδή φιμώθηκαν κάποτε εις το όνομα του καλού παιδιού.
Το φλερτ είναι ένα πεδίο μάχης που η διεκδίκηση παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Ο καθένας βγάζει τα όπλα του και παλεύει να κερδίσει την καρδιά εκείνου που επιθυμεί. Φυσικά και είναι γοητευτικό κάποιος να παλεύει για να σε κερδίσει όμως το πιο σημαντικό στοιχείο αυτής της «μάχης» είναι ο σεβασμός. Όταν τα όρια ξεπερνιούνται και οι διεκδικητές γίνουν αντικείμενο φόβου για τα πρόσωπα που φλερτάρουν τότε η κατάσταση έχει αλλάξει και έχει μετατραπεί σε κάτι διαφορετικό.
Το υγιές από το αρρωστημένο ξεχωρίζουν εύκολα αρκεί να σκεφτούμε πως στο απλό φλερτ νιώθουν και οι δύο όμορφα, ενώ σε μια υπερβολική εκδήλωση ή και απαίτηση ίσως, ο αποδέκτης νιώθει άβολα, αμήχανα και πολλές φορές ακόμη και ντροπιασμένα. Εισπράττει μια συμπεριφορά που σχετίζεται με την επιβολή εξουσίας -όποια κι αν είναι αυτή- και νιώθει το αίσθημα υπεροχής που θέλει να πλασάρει ο άλλος. Με τον ίδιο τρόπο σε μια ήδη δημιουργημένη σχέση βλέπουμε ανθρώπους που συνεχώς λαμβάνουν λίγο από το έδαφος του άλλου στερώντας το δικαίωμά του για έκφραση, για χαρά και ικανοποίηση των δικών του επιθυμιών. Χαίρονται μόνο όταν εκείνοι είναι γεμάτοι και καλυμμένοι γεγονός που τούς οδηγεί στο να ζητούν όλο και περισσότερα αφήνοντας τον άλλον κενό.
Για να μπορέσουμε να γίνουμε ένας ενήλικας που πατάει στα πόδια του και ξέρει τι θέλει και πώς να το αποκτήσει, αξίζει οι γονείς να φροντίζουν να μαθαίνουν στα παιδιά πώς είναι να παλεύουμε και να ζητάμε αυτό που θέλουμε κι αυτό που μάς αξίζει μέσα στο πλαίσιο των ορίων της ελευθερίας και της ατομικότητας του άλλου.
Συντάκτης: Μαρία Αθανασοπούλου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
