Πού ακούστηκε ο ζηλιάρης να ανέχεται τη ζήλια;

«Η ζήλια γεννιέται πάντα μαζί με την αγάπη, μα δεν πεθαίνει πάντοτε μαζί της»  έχει πει χαρακτηριστικά ο Φρανσουά Ντε Λα Ροσφουκό κι εμείς τείνουμε να συμφωνήσουμε αφού υπάρχουν οι φορές που η ζήλια μπορεί να αφανίσει την αγάπη. Η ζήλια είναι ένα συναίσθημα πολυσυζητημένο, έχει τραγουδηθεί ανά τους αιώνες κι έχει εμπνεύσει κατά καιρούς πολλούς να μιλήσουν γι’ αυτήν. Καλλιτέχνες, συγγραφείς, ψυχολόγοι καταπιάνονται με το θέμα, το αναλύουν και το μελετούν εις βάθος. Συνεπώς είναι ένα συναίσθημα που υπάρχει ίσως κι από τη δημιουργία μας ακόμα. Μαζί με σάρκα και οστά, δημιουργήθηκε ο έρωτας κι η ζήλια.

Τα αίτια της ζήλιας χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, τα βιολογικά και τα περιβαλλοντικά, ενώ υπάρχει διαφοροποίηση και ως προς το φύλο που δίνει διαφορετικό χρωματισμό στα κίνητρα και τις ανάγκες. Παραδείγματος χάρη η ζήλια του αρσενικού σχετίζεται περισσότερο με την ανάγκη για αποκλειστικότητα στην αναπαραγωγή, ενώ η γυναικεία έγκειται στην ανάγκη της για προστασία και ασφάλεια (συναισθηματική εγγύτητα). Φυσικά σε όλα αυτά σπουδαίο ρόλο παίζει το περιβάλλον που ανατράφηκε ο καθένας από εμάς αφού γονείς αδιάφοροι ως προς τις συναισθηματικές ανάγκες ενός παιδιού, δημιουργούν στο παιδί την τάση να αναζητά την αγάπη και να προσκολλάται στον «δότη» αυτής όταν τη βρίσκει.

Η ανάγκη λοιπόν για αγάπη, μας οδηγεί πολλές φορές στην εκδήλωση συμπεριφορών που σχετίζονται άμεσα με την κτητικότητα και τη ζήλια. Αυτά όμως είναι λίγο πολύ γνωστά. Εκείνο που δεν έχουμε σκεφτεί και αναλύσει είναι γιατί τα άτομα που εκδηλώνουν ζήλια απέναντι στον σύντροφό τους, δυσκολεύονται ακόμη περισσότερο να υποστούν τη ζήλια της άλλης πλευράς.

Οι σχέσεις σε πολλές εκδοχές τους μετατρέπονται σε πεδίο μάχης όπου η επικράτηση είναι αυτοσκοπός. Η επικράτηση εδώ σχετίζεται με την κάλυψη των αναγκών- επιθυμιών του καθενός συνεπώς ο κερδισμένος και φαινομενικά ευτυχισμένος είναι εκείνος που κυριαρχεί, ελέγχει και κατακτά την ψευδαίσθηση της παντοτινής αγάπης. Συνήθως τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση που κινητοποιούνται από φόβους και αίσθημα κατωτερότητας απαιτούν την προσοχή, και την αγάπη που θέλουν να αξίζουν πιστεύοντας όμως πως δεν είναι ικανά γι’ αυτήν, εξού και η απαίτηση. Σε μια τέτοια μάχη λοιπόν, όπου διακρίνουμε καθαρά το θύμα και τον θύτη, πώς θα μπορούσαν να υπάρχουν δύο θύτες;

Η ζήλια δεν μπορεί να λειτουργήσει ταυτόχρονα σε δύο πεδία γι’ αυτό εκείνος που χαρακτηρίζεται ως ζηλιάρης τείνει να αποτινάξει από πάνω του τον ρόλο του θύματος, που καθόλου δεν του ταιριάζει. Είναι τόσο πιεσμένος και βουτηγμένος στην ταυτότητά του που δεν μπορεί καν να διανοηθεί ότι οι ρόλοι μπορούν να αντιστραφούν και από διεκδικητής να γίνει υποχείριο. Τα άτομα, που συνήθως αποτελούν τους θύτες, αμέσως μόλις νιώσουν ότι απειλούνται, εμφανίζουν επιθετική κι εχθρική συμπεριφορά. Ο θύτης αισθάνεται ότι ο ίδιος «είναι εντάξει» απέναντι στον άλλον ενώ ο σύντροφός του όχι, συνεπώς θεωρεί πως το δικό του δικαίωμα στη ζήλια είναι καθ΄όλα δικαιολογημένο σε αντίθεση με του συντρόφου του που το θεωρεί, το λιγότερο, ανεδαφικό.

Ένας ακόμη λόγος που ο ζηλιάρης σύντροφος δεν ανέχεται καμία υπόνοια ζήλιας είναι ότι η τόση προσκόλληση που έχει προς το άτομο που αγαπά θα έπρεπε να είναι η πιο τρανή απόδειξη πίστης και αγάπης. Ο ασφυκτικός τρόπος έκφρασης του έρωτά του που αγγίζει τα όρια της υπερβολής, κανονικά θα έπρεπε να αποτελεί το πιο δυνατό χαρακτηριστικό υποταγής έτσι θίγεται όταν τολμά το έτερον ήμισυ να προβάλει κάποια ανάλογη συμπεριφορά. Αυτό βέβαια γίνεται στην προσπάθεια του πρώτου να καλύψει το σύνδρομο κατωτερότητας που τον διακατέχει με μια ψευδό -ανωτερότητα που τον κάνει να νιώθει θιγμένος και βαθιά προσβεβλημένος.

Το συμπέρασμα από όλα όσα θέσαμε παραπάνω, είναι πως ο ζηλιάρης άνθρωπος είναι πάντα ένας θυμωμένος άνθρωπος. Θυμωμένος με τους γονείς του που δεν έλαβε την αγάπη έτσι όπως εκείνος είχε ανάγκη, θυμωμένος με τον εαυτό του που δεν μπορεί να νιώσει αρκετός, θυμωμένος με τον σύντροφό του που νομίζει πως θα τον εγκαταλείψει με την πρώτη ευκαιρία, θυμωμένος με την ίδια τη ζωή.  Ο έρωτας είναι ζηλιάρης από τη φύση του, όμως θα είμαστε πραγματικά ευτυχισμένοι όταν μπορέσουμε να δαμάσουμε την ανθρώπινη τάση μας και δούμε ότι ο σύντροφος μας δεν είναι ένας εχθρός που πρέπει να εξουδετερώσουμε αλλά εκείνος ο άνθρωπος που ελεύθερα επιλέγει να μας αγαπά, επειδή το θέλει κι επειδή μας αξίζει!