Η σωματική επαφή αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες ανάγκες που έχουν τα έμβια όντα. Όταν είμαστε αναστατωμένοι, στεναχωρημένοι ή ακόμη κι όταν είμαστε χαρούμενοι, θέλουμε όσο τίποτα άλλο μια αγκαλιά. Αυτό το μαγικό άγγιγμα αποτελεί τη μεγαλύτερη ένδειξη αγάπης και κρύβει μέσα του έναν τεράστιο θησαυρό από ιδιότητες που χρειαζόμαστε. Σύμφωνα με την Αμερικανίδα ψυχοθεραπεύτρια Virginia Satir «Χρειαζόμαστε 4 αγκαλιές την ημέρα για να επιβιώσουμε, 8 για να συντηρηθούμε και 12 για να αναπτυχθούμε». Σε όποιο ηλικιακό φάσμα και να είμαστε, η αγκαλιά δε σταματά να αποτελεί βασικό στοιχείο για την ψυχική και σωματική μας υγεία. Μια αγκαλιά είναι ικανή για να μειώσει τα επίπεδα του στρες, να μας ενισχύσει το αίσθημα της ασφάλειας και της αποδοχής, ενώ βοηθά τον οργανισμό να παράγει περισσότερη ωκυτοκίνη και ενδορφίνες.
Από τη βρεφική μας ηλικία λοιπόν, το άγγιγμα, η σωματική επαφή, η επαφή δηλαδή δέρμα με δέρμα είναι αναγκαία για να μπορέσει ο άνθρωπος να αναπτυχθεί σωστά. Είναι η πιο ουσιαστική μορφή επικοινωνίας. Μέσα από μια τρυφερή αγκαλιά 20 δευτερολέπτων, μεταφέρεται και εκδηλώνεται η αγάπη, το νοιάξιμο και η αποδοχή που χρειαζόμαστε έτσι αναμφίβολα είναι ένα σημαντικό εργαλείο για την ανάπτυξη της προσωπικότητα ενός παιδιού. Ο οργανισμός μας όταν αγχώνεται εκκρίνει μία ορμόνη την κορτιζόλη· σύμφωνα με αποτελέσματα ερευνών, η αγκαλιά έχει την ικανότητα να αναστέλλει την έκκριση αυτή μειώνοντας αισθητά τα επίπεδα άγχους. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος -όπως εξηγούν οι έρευνες- που παιδιά τα οποία μεγαλώνουν σε ιδρύματα έχουν μεγαλύτερα ποσοστά άγχους, ακριβώς επειδή τους λείπει σε μεγάλο βαθμό η ανθρώπινη σωματική επαφή.
Τα παιδιά νιώθουν μέσα από την αγκαλιά τη ζεστασιά και την αγάπη που χρειάζονται ώστε να μη δημιουργηθούν μέσα τους συναισθηματικά κενά. Είναι αποδεδειγμένο πως τα παιδιά που δέχονται περισσότερη τρυφερότητα και αγκαλιές εμφανίζουν λιγότερη επιθετικότητα και συνεργάζονται περισσότερο με τους γύρω τους. Δεν είναι τυχαίο που παρατηρούνται ποικίλα προβλήματα στις μετέπειτα σχέσεις των παιδιών που για διάφορους λόγους και για διάφορους τρόπους παραμελήθηκαν. Ειδικά στη βρεφική μας ηλικία, για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν αναγνωρίζουμε την ύπαρξή μας ως ανεξάρτητη από τη μητέρα μας. Γεγονός που μας καθιστά πολύ δεμένους. Εκείνη την περίοδο λοιπόν της ζωής μας, αν στερηθούμε την αγκαλιά από τη μητέρα ο δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ βρέφους και μητέρας θα κλείσει δημιουργώντας πολλά συναισθηματικά κενά στο παιδί τα οποία θα εμφανιστούν καθώς θα αναπτύσσεται και θα διαμορφώνει την προσωπικότητά του.
Όλα αυτά έχουν αντίκτυπο και στη σωματική υγεία αφού πέρα από το συναισθηματικό κομμάτι η αγκαλιά είναι φάρμακο για πολλά σωματικά ζητήματα. Όπως αναφέραμε νωρίτερα, η αγκαλιά έχει τρομερή επίδραση στον οργανισμό αφού τον βοηθά να παράξει περισσότερη ωκυτοκίνη ενώ κινητοποιεί και την έκκριση ενδορφινών. Αυτές οι ορμόνες είναι υπεύθυνες για την καλή μας διάθεση και τα όμορφα συναισθήματα. Η ύπαρξή τους όμως δεν είναι χρήσιμη μόνο φευγαλέα. Τα παιδιά που έχουν μεγαλώσει με αγάπη και τρυφερότητα τείνουν και στην υπόλοιπη ζωή τους να έχουν μεγάλα επίπεδα ωκυτοκίνης όταν λαμβάνουν αγάπη. Εάν λοιπόν στα πρώτα κρίσιμα χρόνια ο οργανισμός δε λάβει το επίπεδο ορμονών που χρειάζεται, αργότερα όση αγάπη και να πάρει δε θα μπορέσει να νιώσει όπως στην άλλη περίπτωση.
Επιπρόσθετα, επιστήμονες έχουν αποφανθεί κατά καιρούς πως η αγκαλιά είναι ευεργετική και βοηθά στην ανοσολογική άμυνα του οργανισμού. Αγκαλιάζοντας έναν άρρωστο, τον καθησυχάζουμε και μειώνουμε τα επίπεδα του στρες που νιώθει. Αυτό λειτουργεί καταπραϋντικά και η άνδρωση γίνεται πολύ πιο άμεσα.
Η στέρηση της αγκαλιάς μειώνει τον ρυθμό και τα επίπεδα ανάπτυξης του παιδιού ενώ αντίθετα το χάδι χαρίζει στα παιδιά όλα εκείνα τα συναισθήματα που χρειάζονται για να χτίσουν μια δυνατή προσωπικότητα. Αισθάνονται ασφάλεια, εμπιστοσύνη, δύναμη, γίνονται ανθεκτικά και μαθαίνουν να επικοινωνούν ουσιαστικά κι αποτελεσματικά με τους άλλους αφού μέσα από το άγγιγμα ενισχύεται η αυτοπεποίθησή τους. Η ηλικία δεν αποτελεί παράγοντα για το αν θα πρέπει ή όχι να χαρίσουμε τις αγκαλιές μας. Επιβάλλεται από τη βρεφική κι ενδείκνυται για όλες τις επόμενες αφού κανείς μας δε σταματά να την έχει ανάγκη. Στα εύκολα, στα δύσκολα στα όμορφα και τα άσχημα, η επαφή μεταξύ δυο ανθρώπων και μια αγκαλιά γεμάτη αγάπη είναι ίσως ό,τι καλύτερο μπορούμε να ζητήσουμε και να χαρίσουμε.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου