Η αγάπη κι η συναισθηματική εξάρτηση, είναι δύο διαφορετικές έννοιες. Πολύ συχνά μπερδεύονται μεταξύ τους με αποτέλεσμα να χάνεται το νόημα κι η ουσία μιας ερωτικής σχέσης. Η πρώτη στην ξεκάθαρη μορφή της έχει θετικό πρόσημο, ενώ η δεύτερη ασκεί μια έντονη γοητεία που γίνεται καταστροφική. Η αγάπη συμβολίζει μια βαθιά συναισθηματική συνύπαρξη που βασίζεται στην κατανόηση, στην αποδοχή, στην εκτίμηση, στη συνεργασία και στο σεβασμό. Η συναισθηματική εξάρτηση, φανερώνει μια ανώριμη κι ενδεχομένως επιβλαβής κατάσταση που χαρακτηρίζεται απ’ την ανάγκη για έλεγχο κι επιβεβαίωση.
1. Διαχείριση χρόνου μεταξύ της σχέσης και της προσωπικής ζωής
Η επιθυμία να περνάμε χρόνο με τον εαυτό μας, είναι ζωτικής σημασίας για κάθε σχέση που θέλει να ονομάζεται υγιής. Επειδή, αποκτάμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για τον εσωτερικό μας κόσμο. Φυσικά και χρειαζόμαστε να μοιραζόμαστε στιγμές με τον άνθρωπό μας, αυτό ωστόσο δε σημαίνει πως θα νιώθουμε την ανάγκη να είμαστε μαζί κάθε λεπτό της ημέρας. Η αίσθηση της δημιουργικής μοναχικότητας μας παρέχει όλα τα εχέγγυα, για να καταλαβαίνουμε το πόσο σημαντική είναι η αυτονομία, αφού μας βοηθάει να διατηρούμε την ισορροπία στη σχέση μας. Όταν είμαστε συναισθηματικά εξαρτημένοι μας παρασύρει η επιθυμία να κάνουμε τα πάντα παρέα. Να είμαστε συνεχώς παρέα. Μεσοπρόθεσμα αυτό μπορεί να κάνει άνιση τη σχέση. Το να επιζητούμε διαρκώς την προσοχή και την αποδοχή πέρα απ’ το ότι φανερώνει έλλειψη αυτοπεποίθησης δημιουργεί κι όλες τις προϋποθέσεις ώστε να εμφανιστούν η ζήλια κι η καταπίεση.
2. Ασφάλεια
Όταν αγαπάμε βαθιά έναν άνθρωπο, η κυρίαρχη σκέψη που υπάρχει στο μυαλό μας, είναι πως θέλουμε να νιώθουμε ασφαλείς κοντά του. Όχι μόνο να γνωρίζουμε πως θα ‘ναι δίπλα μας, αλλά να ξέρουμε και τους τρόπους που το κάνει. Να ‘χουμε οικοδομήσει τόσο καλά το δέσιμο μεταξύ μας που δεν θ’ αφήνουμε χώρο να εισέλθει και να μας τυραννήσει η αβεβαιότητα του φόβου της εγκατάλειψης. Γιατί ο συγκεκριμένος φόβος, είναι ένα απ’ τα κυριότερα χαρακτηριστικά της συναισθηματικής εξάρτησης. Δημιουργείται από δύσκολες και τραυματικές εμπειρίες του παρελθόντος και γιγαντώνεται η πεποίθηση πως δεν αξίζει να επενδύσεις και ν’ αφεθείς σ’ έναν άνθρωπο, γιατί στο τέλος θα σ’ εγκαταλείψει. Σίγουρα κανένας δεν μπορεί να μας εγγυηθεί πως δε θα αποχωρήσει κάποιος απ’ τους δύο κάποια στιγμή. Εισέρχονται κι άλλοι παράγοντες που συντελούν σε μια φυγή. Ωστόσο, είναι τελείως διαφορετικό το να παλεύεις, για να έρχεστε κάθε μέρα όλο και πιο κοντά με αργά και σταθερά βήματα χωρίς να υπάρχει το άγχος της εγκατάλειψης απ’ το να μένεις σταθερός σ’ ένα σημείο και να δημιουργείς όλες εκείνες τις προϋποθέσεις για να συμβεί αυτό που τρέμεις.
3. Εκτίμηση
Μέσα απ’ την αγάπη μαθαίνουμε να εκτιμάμε τον άνθρωπό μας και τα μοναδικά χαρακτηριστικά του. Αναγνωρίζουμε πως έχει προσωπικότητα κι ότι θέλει να προσφέρει πολλά σ’ εμάς και στον κόσμο. Τον αντιλαμβανόμαστε ως ένα ολοκληρωμένο άτομο, με αυτόνομες σκέψεις, προσδοκίες κι επιθυμίες κι όχι ως ένα πρόσωπο που υπάρχει για να ικανοποιεί αποκλειστικά και μόνο τις δικές μας ανάγκες. Όταν είσαι συναισθηματικά εξαρτημένος τον «χρησιμοποιείς» για να καλύψεις τις ελλείψεις σου. Κι αυτό δείχνει πως δεν τον εκτιμάς. Η έλλειψη εκτίμησης -πέρα απ’ το ότι μειώνει την έλξη- είναι η πηγή που αναβλύζουν οι ανασφάλειες. Μοιραία θα οδηγήσει στη δυσαρέσκεια και θα επιφέρει συγκρούσεις στη σχέση. Φανερώνεται απ’ την αδύναμη κι εγωκεντρική επικοινωνία, την ένταση, τον θυμό, την ασυνεννοησία.
4. Λήψη αποφάσεων
Αγαπάω σημαίνει επίσης πως έχω εμπιστοσύνη στις ικανότητές και στην κρίση του ανθρώπου μου και του επιτρέπω να παίρνει τις δικές του αποφάσεις. Φυσικά και μπορούμε να δώσουμε συμβουλές ή να τον στηρίξουμε, αλλά δεν προσπαθούμε να τον επηρεάσουμε. Ενώ όταν εξαρτιόμαστε απ’ αυτόν δυσκολευόμαστε να λάβουμε αποφάσεις. Αφού δείχνουμε πως δεν έχουμε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και φοβόμαστε μην κάνουμε λάθος ή έχουμε μάθει να μην αναλαμβάνουμε τις ευθύνες μας. Τότε, τον αφήνουμε να παίρνει τα πάντα πάνω του. Και τις στιγμές που θα ξυπνάει η κοινή λογική μέσα μας, θα κάνουμε το παν για την προσπεράσουμε. Κι η κοινή λογική λέει πως συνειδητά έχουμε μπει σε μια σχέση που τη χαρακτηρίζει η υποτέλεια.
5. Αντίδραση στις επιτυχίες και στις αποτυχίες
«Γίνομαι το στήριγμά σου στις αποτυχίες και χαίρομαι με τις επιτυχίες σου». Μια φράση-κλειδί που αντλεί τη δύναμή της απ’ τη βεβαιότητα πως έχω κατανοήσει το ορμέμφυτο της αγάπης για τον άνθρωπό μου. Έχω συνειδητοποιήσει πως το νόημά της εντοπίζεται στην ανάπτυξή της. Στέκομαι δίπλα σου με κατανόηση και τρυφερότητα και βρίσκουμε τους λόγους που απέτυχες, ώστε την επόμενη φορά να προσεγγίσεις τους στόχους και τα όνειρά σου με περισσότερη πείρα. Και στις επιτυχίες σου δείχνω τη χαρά μου με λόγια και πράξεις. Στην αντίθετη περίπτωση, αυτή της συναισθηματικής εξάρτησης, στις αποτυχίες αρκείσαι στην επιφανειακή μορφή της συμπόνιας και στις επιτυχίες προσπαθείς να τον κρατήσεις προσγειωμένο όχι για τους σωστούς λόγους, αλλά επειδή δε θέλεις να αισθάνεται πιο ικανός από σένα.
6.Έκφραση των συναισθημάτων βασισμένη στην ωριμότητά τους
Η αναγνώριση των συναισθημάτων κι η ώριμη έκφρασή τους σε ωφελεί αργά και σταδιακά. Αποδέχεσαι πως δεν είσαι τέλειος κι ότι ο άνθρωπός σου δεν είναι τέλειος. Πασχίζετε ν’ ανακαλύψετε το ιδανικό και να ξεφύγετε απ’ την ψευδαίσθηση της τελειότητας. Βρίσκεστε στην κατάλληλη πνευματική θέση, για ν’ αγκαλιάσετε ελαττώματα και ν’ αγαπηθείτε για αυτό που είστε. Δίνετε χρόνο, ώστε να γνωριστείτε βαθιά και να εισχωρήσετε στην κάθε λεπτομέρεια της ύπαρξής σας. Θέλετε αυτά που θα βιώσετε να’ ναι αληθινά κι όχι να βασίζονται μόνο στον ενθουσιασμό της άμεσης σύνδεσης. Στην εξάρτηση, δηλαδή που αρχίζει όταν βιώνουμε πολύ έντονα συναισθήματα προσκόλλησης απ’ την αρχή της σχέσης. Καλό το πάθος κι ακόμα καλύτερος ο ενθουσιασμός. Ωστόσο, χρειάζεται κι η συναισθηματική ωριμότητα, για να επέλθει η σταθερότητα. Που θα διαρκεί.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου