Η έκφραση αυτών που πιστεύουμε κι έχουμε διδαχθεί μέσα απ’ τις εμπειρίες και τις γνώσεις μας -η αλήθεια μας- είναι ένα θέμα που μας απασχολεί συχνά. Στην πραγματικότητα, η έκφρασή της αφορά μια διαδικασία που δεν είναι στάσιμη, αλλά απαιτεί συνεχή προσπάθεια, οξυδέρκεια, υπομονή, εξάσκηση. Θα υπάρξουν στιγμές που θα το σκεφτούμε αρκετά για να βγει απ’ το στόμα μας, επειδή γνωρίζουμε πως είναι δύσκολο να την πούμε όταν αυτή δεν αρέσει. Ο φόβος της μη αποδοχής της, ενδέχεται να σταθεί εμπόδιο, λοιπόν και συχνά κι αφετηρία μιας κρυφής ζωής κι ιδεολογίας.
Ωστόσο, η αλήθεια είναι μια αντικειμενική πραγματικότητα. Δε δύναται ν’ αλλάξει. Εκείνο που μπορεί να ‘ναι διαφορετικό είναι η ερμηνεία της, αφού δεν είμαστε όλοι ίδιοι κι ο καθένας έχει τις δικές του αντιλήψεις. Θα υπάρξουν αρκετές αλήθειες για το ίδιο θέμα που δε θα συγκλίνουν, ανάλογα με τα βιώματα και τις προσωπικές απόψεις του καθενός κι ένα γεγονός μπορεί ν’ αμφισβητηθεί, χωρίς να σημαίνει πως δεν είναι αληθές. Όσες εκδοχές κι αν ακουστούν, ωστόσο, το μόνο που παραμένει αναλλοίωτο, είναι το νόημά του.
Επομένως, το ν ‘αναφέρεις κάτι που γνωρίζεις πολύ καλά, παράγει αποτέλεσμα. Σ’ αυτό το σημείο εισέρχεται ο τρόπος έκφρασης. Τα επιχειρήματα, η ειλικρίνεια, η αυθεντικότητα, είναι σημαντικές έννοιες για την επικοινωνία και τη σχέση σου με τους άλλους. Όταν τις «ακουμπάς» στο μυαλό των ανθρώπων με ηρεμία, εκείνοι θ’ αρχίσουν να σέβονται περισσότερο τη γνώμη σου, τις επιλογές, τις αποφάσεις σου.
Η ηρεμία στην επικοινωνία βασίζεται στη σαφήνεια, στην απλότητα και στην πειστικότητα. Φανερώνεται μέσα απ’ τη σωστή στάση του σώματος (κρατάς ψηλά το κεφάλι και κοιτάζεις στα μάτια τους εκάστοτε συνομιλητές σου αποφεύγοντας τις περιττές χειρονομίες), τον τόνο της φωνής σου (ζεστός, φιλικός, σταθερός και βέβαιος για να δείξεις αυτοπεποίθηση κι αυτοκυριαρχία), τα λεγόμενά σου (έχεις κάνει καλή προετοιμασία κι είσαι σίγουρος γι’ αυτά που λες χρησιμοποιώντας τη λογική και τον ορθολογισμό, ώστε να υποστηρίζεις τις θέσεις σου).
Αποφεύγεις τη χρήση λέξεων που θα φέρουν αναστάτωση κι ενδεχομένως σύγκρουση ή κυριαρχία ή αυθαιρεσία. Δείχνεις πως θέλεις να δημιουργήσεις μια συναινετική κι αμοιβαία επικοινωνία που θα οδηγήσει σε σαφείς απαντήσεις. Και το κυριότερο είναι πως μέσω αυτής, αποκτάς ανοιχτό μυαλό. Δηλαδή, αναγνωρίζεις τις δυνάμεις και τις αδυναμίες σου. Ακούς προσεκτικά τις απόψεις των συνομιλητών σου και δέχεσαι τα εμπεριστατωμένα σχόλια με σκοπό ν’ αναπτυχθείς. Αποβάλλεις τον δογματισμό, τις ταμπέλες, την παθητικότητα, την αναισθησία.
Αν παραμένεις πιστός σ’ αυτά που ξέρεις, σκέφτεσαι, αισθάνεσαι και πιστεύεις –χωρίς να εξάπτεσαι, όσο κι αν κάποιοι θα προσπαθήσουν να σε κάνουν να πέσεις στην παγίδα του εκνευρισμού– οι άνθρωποι θα δείχνουν ενδιαφέρον για ό,τι θεωρείς ουσιαστικό για σένα και για τη ζωή. Θα διαπιστώσεις πως θ’ αρχίσουν να σε ακούνε περισσότερο και να σ’ επικρίνουν λιγότερο. Φυσικά δε θα συμβεί απ’ όλους. Είναι ανέφικτο. Θα το εκμεταλλευθείς με το να ξεχωρίζεις και να ταξινομείς πρόσωπα και καταστάσεις.
Γενικότερα, η γαλήνη έχει πολλά πλεονεκτήματα. Βοηθάει στην αποφυγή παρεξηγήσεων και στη βελτίωση της αλληλεπίδρασης. Στη διατήρηση του αυτοσεβασμού και της αξιοπρέπειας. Στον έλεγχο των συναισθημάτων. Φέρνει στο προσκήνιο κι επεκτείνει την καθαρή σκέψη, που συμβάλει αποφασιστικά στην ανάπτυξη των ικανοτήτων και της αυτογνωσίας. Και τελικά, μέσα απ’ την τελευταία επιτυγχάνεται η καλλιέργεια των προτερημάτων κι η υπέρβαση των ελαττωμάτων.
Τα μεγαλύτερα προβλήματα προέρχονται απ’ τον θυμό, τις κραυγές, την ένταση, την υπεροψία, την ανησυχία. Δεν παρέχουν τα εχέγγυα για να γίνεις πρεσβευτής της αλήθειάς σου, με αποτέλεσμα να μην έχεις θετική εικόνα για σένα, να μη διατηρείς υγιείς και σταθερές σχέσεις, να μην είσαι παραγωγικός κι η ζωή σου να μην έχει υψηλές αξίες κι ατόφια ιδανικά. Δε μοιάζει πολύ μ’ ευτυχία, έτσι δεν είναι;
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου