Η απώλεια ενός αγαπημένου ανθρώπου είναι μια επίπονη διαδικασία για όλους. Έχει πολλά στάδια κι η αντιμετώπισή της χρειάζεται υπομονή, δύναμη κι αντοχή. Τι γίνεται όμως όταν βιώνει το πένθος το ταίρι σου; Αναρωτιέσαι για το πώς μπορείς να το βοηθήσεις, ενώ είσαι κι εσύ στα χαμένα. Δε θα βρεις εγχειρίδια χρήσης με αυστηρούς κανόνες για το πώς να ενεργήσεις κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, αυτό είναι το μόνο σίγουρο, επειδή διαχειριζόμαστε -ή δε διαχειριζόμαστε- τα συναισθήματά μας με τον δικό μας ξεχωριστό τρόπο. Είτε είναι θετικά είτε αρνητικά.
Αν προσπαθήσουμε να βρούμε ένα μοτίβο διαχείρισης πένθους, το ταίρι σου ενδεχομένως και να θέλει να κλειστεί στον εαυτό του ή να επιλέξει να περάσετε περισσότερο χρόνο μαζί. Μερικοί θέλουν να μιλούν γι’ αυτά που νιώθουν και να ‘ναι με άλλους ανθρώπους, ενώ κάποιοι άλλοι χρειάζονται να μένουν μόνοι και να μη μιλούν καθόλου για τη θλίψη τους. Εάν εσύ κι ο άνθρωπός σου έχετε διαφορετικές οπτικές αντιμετώπισης της κατάστασης, μπορεί να σας δυσκολέψει να στηρίξετε ο ένας τον άλλον. Επομένως, είναι σημαντικό να θυμάσαι ότι ο καθένας θρηνεί σύμφωνα με την ψυχοσύνθεσή του και θα ‘ταν καλό να ‘σαι δίπλα του όπως επιθυμεί. Το μυαλό του κυριολεκτικά αναδιαμορφώνεται, για ν’ ανταποκριθεί στην απουσία κάποιου που είχε συνηθίσει να βρίσκεται κοντά του με τη φυσική παρουσία του.
Μπορείς ν’ ακούς μόνο, χωρίς να μιλάς, να τον αφήνεις να κλάψει ή να μοιραστείτε αναμνήσεις απ’ το άτομο που πέθανε. Είναι, επίσης, σημαντικό να κρατάς ζωντανή τη μνήμη του ανθρώπου που έφυγε απ’ τη ζωή αναφέροντας τα θετικά στοιχεία του κι αν αντιληφθείς πως είναι έτοιμος να βγάλει από μέσα του αναμνήσεις, τότε να του ζητήσεις να σου αφηγηθεί όμορφες ιστορίες που είχαν ζήσει μαζί.
Για να οικοδομηθεί και να διατηρηθεί οποιοσδήποτε τύπος ερωτικής σχέσης, απαιτείται να υπάρχει ένα κοινό επίπεδο φροντίδας της θλίψης και του σιωπηλού πόνου. Η συμπαράσταση δεν έχει να κάνει τόσο με την ίδια τη στεναχώρια, αλλά με όλα εκείνα που την ακολουθούν και για ν’ αντιμετωπιστεί χρειάζεται ενσυναίσθηση, εμπιστοσύνη, κατανόηση κι αγάπη.
Ακόμη κι η λεκτική υποστήριξη είναι πολύ σημαντική. Φράσεις όπως «να ξέρεις πως μπορείς να στηριχθείς σε μένα», «δεν πειράζει να νιώθεις λύπη», «έχεις την αμέριστη προσοχή μου», «πάρε όσο χρόνο χρειάζεται για να ξεπεράσεις το δυσάρεστο γεγονός» βοηθούν να αισθανθεί πως δεν το περνάει χωρίς κατανόηση ή παρέα. Φυσικά κι είναι απαραίτητο να βεβαιώνεσαι ότι τα λόγια σου ταιριάζουν με τις πράξεις σου. Τα πιο μικρά πράγματα μπορούν να ωφελήσουν περισσότερο απ’ όσο νομίζεις και το να προσφέρεις την αγάπη σου, για να του αποσπάσεις την προσοχή με το να δείτε μια ταινία, να πάτε έναν περίπατο ή απλώς να καθίσεις κοντά του και να τον αγκαλιάσεις, μπορεί να είναι το μόνο που έχει ανάγκη εκείνη τη στιγμή.
Φυσικά κι υπάρχουν λόγια και πράξεις που φέρνουν τ’ αντίθετα αποτελέσματα απ’ τα προσδοκώμενα. Το να πεις «τουλάχιστον έζησε μια γεμάτη ζωή», «τώρα βρίσκεται σ’ ένα καλύτερο μέρος», «τουλάχιστον δεν πονάει πια», «πρέπει να ‘σαι δυνατός» και «ξέρω απόλυτα πώς νιώθεις επειδή έχω βρεθεί στην ίδια θέση» μπορεί να τον κάνει να αισθανθεί ότι ελαχιστοποιείς το πένθος που βιώνει. Ομοίως και να τον πιέσεις να κάνει πράγματα που δε θέλει για να το ξεπεράσει πιο γρήγορα. Μερικές συνήθειες που είχε πριν συμβεί το δυσάρεστο γεγονός κι έβλεπες πως τον χαροποιούσαν μπορεί τώρα να μην έχουν καμία χρησιμότητα κι αντίθετα, να μεγαλώσουν και το τραύμα ή και την ενοχή του «συνεχίζω άρα ξεχνάω;».
Δυστυχώς, δεν υπάρχει κάποιο χρονοδιάγραμμα που να μας κατευθύνει για το πότε θα τελειώσει ο βαθύς πόνος. Ο καθένας θεραπεύεται με τον δικό του ρυθμό. Κάποια στιγμή θα επανέλθει στο φυσιολογικό και θα υπάρχουν μόνο κάποιες μέρες που θα είναι λίγο πιο δύσκολες απ’ τις υπόλοιπες. Και τότε, απλώς συνεχίζεις να τον καθησυχάζεις ότι ανεξάρτητα απ’ το πόσο καιρό θα του πάρει για να προχωρήσει, θα ‘σαι εκεί να τον στηρίζεις. Το κλειδί είναι να διαλέξεις έναν τρόπο που να μπορεί να κατανοήσει, μια γλώσσα αγάπης είναι κι αυτό άλλωστε.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου