Η κακοποίηση γυναικών είναι υπόθεση όλων μας

Σκηνή πρώτη.

Μια δεκαπεντάχρονη κοπέλα στέκεται μπροστά στη στάση ενός λεωφορείου και κοιτάζει τη γυναίκα μέσα στη γιγαντοαφίσα. Το μισό της πρόσωπο είναι χαμογελαστό, αψεγάδιαστα βαμμένο και λαμπερό από ευτυχία. Το άλλο μισό της πρόσωπο έχει ουλές, μελανά σημάδια κι είναι θλιμμένο. Από κάτω η λεζάντα γράφει με μεγάλα γράμματα: «Η τελευταία φορά δε θα είναι ποτέ τελευταία! Απελευθερώσου! Μίλα!».  Η κοπέλα κοιτάζει εντυπωσιασμένη την αφίσα. «Πώς είναι δυνατόν να ανέχονται οι γυναίκες τέτοια συμπεριφορά; Εγώ δε θα το συγχωρούσα ποτέ! Αν άκουγα κάτι θα απευθυνόμουν αμέσως στην αστυνομία. Δε γίνεται να μένουν κρυφά τέτοια έκτροπα.» Σκέψεις επαναστατικές, ιδέες για έναν κόσμο καλύτερο.

Σκηνή δεύτερη.

Φωνές και δυνατοί θόρυβοι ακούγονται μες στη νύχτα απ’ τον πάνω όροφο. Ένα ζευγάρι ξυπνά θορυβημένο. Πάλι οι από πάνω είναι. Έχει γίνει πλέον συνήθεια. Στην αρχή ακούγονται δυνατές φωνές και λόγια σκληρά. Στη συνέχεια ακολουθούν κλάματα και παρακλήσεις βοήθειας. Η γυναίκα κοιτάζει τον σύντροφό της ανήσυχη.

-«Μήπως να κάναμε κάτι;»

-«Πού να μπλέκουμε, τώρα, σε ξένες υποθέσεις; Ζευγάρι είναι, θα τα βρουν!»

Σκηνή τρίτη.

Μια γυναίκα κοιτάζει το είδωλό της στον καθρέφτη. Με κινήσεις μηχανικές, χωρίς ίχνος ζωντάνιας, βάζει οινόπνευμα στις πληγές της για να καθαρίσουν. Λίγο μέικαπ γύρω απ’ το μάτι για να εξαφανιστεί η μελανιά. Λίγη πούδρα στο μάγουλο για να μη φαίνεται η ουλή. Ρούχα μακριά για να κρύψει τα σημάδια στο υπόλοιπο σώμα. Λίγη μάσκαρα στα μάτια για να φανεί πιο ζωντανή. Και, τέλος, κραγιόν. Για να μην καταλάβει ποτέ, κανείς, τίποτα.

Μα φυσικά και το καταλαβαίνουν. Φαίνεται από χίλια σημάδια που μαρτυρά η συμπεριφορά της. Σημάδια που οι άλλοι δεν παρατηρούν -ή προτιμούν να αγνοήσουν. Φόβος, απομόνωση, αποφυγή. Κινήσεις μαζεμένες και μάτια καρφωμένα στο πάτωμα. Τα σημάδια στο σώμα μπορούν να κρυφτούν. Τα σημάδια στην ψυχή;

«Δε θα το ξανακάνει. Με αγαπάει. Ίσως τελικά να φταίω κι εγώ! Η συμπεριφορά μου είναι πολλές φορές προκλητική. Όμως, τώρα τελείωσε. Μου το υποσχέθηκε ότι δε θα ξαναγίνει. Το είδα στα μάτια του, λέει την αλήθεια!» Λόγια που επαναλαμβάνονται κάθε μέρα κι ακυρώνονται την αμέσως επόμενη στιγμή. Τα ακυρώνει ο ίδιος άνθρωπος που τα είπε. Τι είδους αγάπη είναι αυτή; Αυτή την αγάπη ονειρευόσουν να ζήσεις;

Οι παραπάνω σκηνές είναι σε άλλους περισσότερο οικείες και σε άλλους λιγότερο. Όλοι, ωστόσο, έχουμε βρεθεί στη θέση εκείνου που κατακρίνει την ύπαρξη τέτοιων φαινομένων. Κάποιοι έχουν βρεθεί στη θέση εκείνου που γνωρίζει, μα δε μιλάει -είτε από φόβο είτε από αδιαφορία. Ίσως κάποιοι να έχουν βρεθεί και στις δύο θέσεις, ταυτόχρονα.

Ας μιλήσουμε με στατιστικά. Η κακοποίηση κατά των γυναικών αποτελεί φαινόμενο που απασχολεί σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό τη χώρα μας. Η Ελλάδα το 2015 βρισκόταν στην τρίτη θέση στην κακοποίηση των γυναικών. Μια στις τρεις γυναίκες έχουν υποστεί βία απ’ τον σύντροφό τους. Βία λεκτική, βία ψυχολογική, βία σωματική. Το μεγαλύτερο ποσοστό (23%) είναι γυναίκες ηλικίας από 25 έως 39 ετών. Παγκοσμίως το 35% των γυναικών έχει υποστεί κακοποίηση οποιασδήποτε μορφής. Στο μεγαλύτερο ποσοστό τους αυτές οι περιπτώσεις αφορούν έγγαμες γυναίκες κι η κακοποίηση προέρχεται απ’ τον σύντροφό τους.

Ας μιλήσουμε με αποδείξεις. Πείραμα που έγινε στη Σουηδία ήθελε να αποδείξει κατά πόσο οι άνθρωποι αντιδρούν σε τέτοια φαινόμενα. Σύμφωνα με αυτό, ζευγάρια ηθοποιών ξεκινούσαν καβγά σε ένα ασανσέρ με κόσμο όπου ο άντρας άρχιζε να ασκεί βία στην υποτιθέμενη γυναίκα του. Απ’ τους 53 ανθρώπους που παρακολούθησαν αυτή τη σκηνή μίλησε κι αντέδρασε μόνο ο ένας..

Ας μιλήσουμε ειλικρινά. Οι εποχές που ο κόσμος κατηγορούσε τη γυναίκα για την προκλητική συμπεριφορά της, ώστε να δικαιολογήσει την παθητικότητά του, έχουν περάσει προ πολλού. Οι κακοποιημένες γυναίκες δε φέρουν κανένα μερίδιο ευθύνης. Δέχονται την κακοποίηση έχοντας πρώτα δεχτεί την υποτίμηση και τη μείωση. Κάθε ψήγμα σεβασμού προς τον εαυτό τους έχει εξαφανιστεί. Το εξαφάνισε ο ίδιος άνθρωπος που τις «εξαφανίζει» καθημερινά. Μια γυναίκα χωρίς αυτοπεποίθηση, χωρίς σεβασμό προς τον ίδιο της τον εαυτό δεν μπορεί να αντιδράσει. Ο κόσμος, όμως;

Αρκετά με τις ηλίθιες δικαιολογίες που καθησυχάζουν ανθρώπους, τάχα, ανήμπορους να βοηθήσουν. Ανθρώπους αδιάφορους. «Ε, σιγά! Αν δεν κάνω κάτι εγώ, θα κάνει κάποιος άλλος!» Ξεχνάς, όμως, πως εσύ είσαι αυτός ο άλλος. Ο άλλος που αδιαφορεί για την κακοποίηση της κόρης κάποιου. Ο άλλος που, αργότερα, θα αδιαφορήσει για την κακοποίηση της κόρης σου. Εκείνος ο άλλος που θα παραβλέψει τις πληγές της και θα καλύψει τη σιωπή της για να μην ακουστεί. Αυτός ο άνθρωπος θέλεις να είσαι;

Έτσι είναι ο κόσμος μας σήμερα. Αν τύχει να δούμε στην τηλεόραση κάτι παρόμοιο αλλάζουμε αμέσως κανάλι. Όπως ακριβώς αποστρέφουμε το βλέμμα μας όταν συμβαίνει μπροστά μας ή κλείνουμε τα αφτιά όταν συμβαίνει δίπλα μας. Δεν αντέχουμε να γνωρίζουμε πως μπορούμε να βοηθήσουμε. Πως μπορούμε, μα είμαστε υπερβολικά δειλοί για να το κάνουμε.

Κλείνεις τα μάτια, μα αυτό παραμένει εκεί. Πάρε, λοιπόν, απ’ το χέρι τη γυναίκα που βλέπεις δίπλα σου να χάνεται μέσα σε αυτόν τον βούρκο. Μη φοβηθείς. Άλλαξε την κατάσταση απ’ τα θεμέλιά της. Μίλα. Κατάγγελέ το. Άπλωσε το χέρι ακόμη κι αν το έχει διώξει ξανά και ξανά. Στην πραγματικότητα ουρλιάζει για βοήθεια με κάθε «Είμαι καλά, δε χρειάζομαι κάτι». Δες πέρα απ’ την εικόνα. Πάρ’ την από το χέρι κι οδήγησέ την ξανά στην επιφάνεια. Δείξε της τι αξίζει. Δώσε δύναμη να πάρει ξανά τη ζωή στα χέρια της.

Μη φοβηθείς. Για να μη φοβηθεί αργότερα κάποιος άλλος να το κάνει για έναν δικό σου άνθρωπο. Για εσένα την ίδια. Στην, τελική αναρωτιέμαι, φταίει μόνο ο θύτης ή κι εκείνος που μπορεί να επέμβει, μα σιωπά;