Μια σχέση (εαυτού) με anxious attachment style

Η βιοκοινωνικοσυμπεριφορική μεταστροφή εμφανίζεται από την ηλικία 7 με 9 μηνών κι η σχέση ανάμεσα σε μητέρα και παιδί ονομάζεται «δεσμός» ή «προσκόλληση» του παιδιού στο μητρικό πρόσωπο. Απόρροια αυτής της προσκόλλησης είναι το λεγόμενο «άγχος αποχωρισμού» το γεγονός ότι φοβάται δηλαδή την εγκατάλειψη της μητέρας. Το άγχος αυτό κορυφώνεται συνήθως μεταξύ 13ου και 18ου μήνα. Είναι η περίοδος που το παιδί εξερευνά κι ανακαλύπτει τον κόσμο, οπότε εκείνη είναι απαραίτητη για την ομαλή εξελικτική διαδικασία. Στην περίπτωση που η μητέρα ή οι φροντιστές του παιδιού δεν αντιμετωπίσουν σωστά το άγχος από την αρχή της εμφάνισής του πρακτικά αλλά και πνευματικά, θα δημιουργηθεί έλλειψη εμπιστοσύνης, αστάθεια και φοβία απόρριψης κι εγκατάλειψης κι ως αποτέλεσμα θα αναπτυχθεί ως ενήλικας αποκοτώντας τον αγχώδη τύπο προσκόλλησης (anxious attachment style).

Στον ενήλικα ο αγχώδης δεσμός είναι κατά κόσμον γνωστή ως «δυσπιστία» ή αλλιώς «trust issues» και συχνά στα άτομα με αγχώδη τύπο προσκόλλησης παρατηρούνται αγχώδεις διαταραχές (anxiety attacks) ή διαταραχές πανικού (panic attacks). Ο ενήλικας έχει ανάγκη από οικειότητα, «πάσχει» από φόβο εγκατάλειψης, απόρριψης και φοβία πιθανής απώλειας αγάπης, έχει αίσθηση υπευθυνότητας όλων των προβλημάτων γύρω του, εξαιρετική ευαισθησία στις ψυχολογικές διακυμάνσεις διάθεσης του εαυτού του μα και των άλλων σε κύριο λόγο, πληγώνεται εύκολα και θυμώνει εξίσου εύκολα, υπέρ ανάλυση κι over thinking, δυσκολία στο να ηρεμήσει, αίσθηση κατωτερότητας (αρνητικής εικόνας προς τον εαυτό του και θετική εικόνα για τους άλλους), είναι ως επί το πλείστον people pleaser, νευρικός και συνεχώς «στην τσίτα».

Είναι το είδος ανθρώπου που παλεύει κυρίως με τον ίδιο του τον εαυτό, κάθε σχέση κι επαφή είναι άθλος και βιώνει ένα συνεχόμενο στρες. Προσπαθεί να προβλέψει τις σκέψεις και τις ανάγκες των άλλων, όπως και τις καταστάσεις που επρόκειτο να συμβούν -πιθανά σενάρια αυτών με κύριο αποτέλεσμα το αρνητικό. Ζει κι αναπνέει για να ευχαριστεί τους άλλους κι όλη του η προσοχή είναι στραμμένη σε ένα άτομο ανά φορά αγνοώντας υποχρεώσεις, φίλους, συγγενείς. Αισθάνεται μεγάλη ανασφάλεια και μοναχικότητα κι έχει ανάγκη να περιτριγυρίζεται από ανθρώπους που τον χρειάζονται. Συγχέει την αγάπη με την αφοσίωση, ενώ ακόμα κι αν η σχέση είναι βλαβερή δεν την εγκαταλείπει εύκολα κι αυτό μερικές φορές είναι αρκετά επικίνδυνο. Εξαρτώμενος από τους οικείους του, αυτοθυσιάζεται συχνά για τα «θέλω» των άλλων με αποτέλεσμα να έχει την αίσθηση κενού. Φυσικά σε περίπτωση απόρριψης αισθάνεται υπαίτιος και καταντά «οσιομάρτυρας» για να μη χάσει το άτομο και νιώσει το απαίσιο συναίσθημα της εγκατάλειψης.

Κάνει έντονες παθιασμένες σχέσεις σύντομης διάρκειας -εκτός άμα έχει πολλούς άσσους στο μανίκι του που τραβάει τη σχέση κυριολεκτικά από το μαλλί- με έντονη ερωτική δραστηριότητα λόγω του ότι έχει ανάγκη από ανθρώπινη στενή επαφή, τείνει να είναι ζηλιάρης και κτητικός καθώς έχει την απαίτηση για αποκλειστικότητα του χρόνου του εκάστοτε συντρόφου. Σε περίπτωση προδοσίας παθαίνει μανία κι είναι ικανός να εκδικηθεί μόνο και μόνο επειδή πληγώθηκε κι αυτό τον καθιστά επικίνδυνο. Ταυτόχρονα θα κυνηγήσει την άμεση αποκατάσταση της σχέσης καθιστώντας το «θύμα» του επιεικώς μπερδεμένο από την αλλοπρόσαλλη, τελείως κυκλοθυμική συμπεριφορά του.

Συχνά χρησιμοποιεί αποτυχημένες στρατηγικές για να τραβήξει την προσοχή, άλλες φορές είναι θύμα κι άλλες θύτης, λαμβάνει την αυτονομία και την υγιή απομάκρυνση ως εγκατάλειψη κι απόρριψη. Κάνει πράξεις και κινήσεις αγάπης -θεωρεί μάλιστα ότι κανένας δεν αγαπά όπως εκείνος- περιμένοντας οι άλλοι να κάνουν το ίδιο και σε περίπτωση που αυτό δε γίνει πληγώνεται βαθιά και κατσουφιάζει, κατηγορώντας τους άλλους για ό,τι συμβαίνει στη σχέση. Δεν έχει ποτέ την ευθύνη των πράξεών του αλλά παράλληλα είναι και γεμάτος ενοχές και παράπονα. Η αγαπημένη του φράση είναι «εμένα δε με αγαπά και δε με καταλαβαίνει κανείς». Ευθυνόφοβος κι αλληλοεξαρτώμενος από ερωτικούς συντρόφους, φίλους, συγγενείς μιλά κυρίως για τον εαυτό του στοχεύοντας πάντα στα ερωτικά ζητήματα, μιας κι από εκείνα παίρνει -ή μάλλον δεν παίρνει- την ικανοποίηση που χρειάζεται.

Συχνά ο ενήλικας με αγχώδη τύπο δεσμού είναι πολυμήχανος , πονηρός και καλλιτέχνης σε ό,τι τέχνη κι αν επιλέξει να κάνει, μαγειρική, ζωγραφική, μουσική, σύμβουλος γάμων, ψυχολόγος, κοινωνικός λειτουργός -είπαμε έχει ανάγκη να νιώθει απαραίτητος- κι είναι συνήθως το πιο αγαπητό πλάσμα -επίσης είπαμε θέλει να είναι όλοι ευχαριστημένοι. Επίσης έχει δυο πλευρές: μια είναι η καλή που είναι το πιο αθώο γλυκό καλό κι ήσυχο αγγελάκι που προσφέρει απλόχερα τη βοήθειά του, ακούει με προσοχή -ούτε καν-, συμβουλεύει -ο σοφός γέρων- είναι πιστός σύντροφος. Από την άλλη έχουμε το διαβολάκι που είναι τέρμα τα γκάζια, με απαισιοδοξία, ζήλια και γκρίνια.

Στην κοινωνική του ζωή είναι άστατος, από τη μια θέλει να περνάει καλά να βγαίνει και να γνωρίζει κόσμο κι από την άλλη θέλει να μένει και σπιτάκι του στην ησυχία του με το κρασάκι του. Τη μια έχει πολλούς φίλους και συχνές επαφές, την άλλη αν δεν του απαντήσεις σε 0,4” θα δεις τον δεκάλογο της παράνοιας να ξεδιπλώνεται μπροστά σου -και πίστεψέ με έχει πολλά να πει. Είναι άκρως παρατηρητικός μιας κι έχει μάθει να διαβάζει το μυαλό σου- και φυσικά από την υπερβολική σκέψη θα υπέρ φορτωθεί το σύστημα και δε θα ξέρει ούτε αυτός ποια είναι η πραγματικότητα και ποια η φαντασία. Όμως ξεχνάει εύκολα και δεν κρατάει κακίες.

Στη δουλειά του είναι απεγνωσμένος να τον έχουν ψηλά και να τον καμαρώνουν, έχει ένα μικρό κολληματάκι με την τελειότητα, μην τυχόν και του πει κάποιος ότι έκανε λάθος, είναι πάντα σε εγρήγορση -να φορτώσει τη δουλειά αλλού γιατί δεν είναι πολύ καλά έχει τις κλειστές του-  και προσπαθεί πάντα να κάνει το καλύτερο που μπορεί για να τον αποδέχονται και να τον αγαπούν.

Αν ταυτίζεσαι με αυτό το τύπο θέλω να ξέρεις ότι αγαπιέσαι κι ίσως νιώθεις μια συνεχή ανάγκη για σύνδεση, αλλά αυτό που ψάχνεις στους άλλους βρίσκεται ήδη μέσα σου -τα λέω και στον εαυτό μου μη νομίζετε. Μην ξεχνάτε ότι ο στόχος είναι να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε όπως έχουμε ανάγκη, σπάζοντας επιτέλους αυτό το τραύμα γενεών και χαράσσοντας ένα δρόμο με ψυχική υγεία και γαλήνη.