Είναι πλέον γεγονός πως κανένας επιστήμονας, κανένας γιατρός και κανένας δάσκαλος δεν μπορεί να σου υποδείξει τον τρόπο που εσύ θα μεγαλώσεις τα παιδιά σου. Κανείς δε θα μπορέσει να βάλει το χέρι του στη φωτιά και να σου δείξει αυτόν τον ένα και μοναδικό ολόσωστο τρόπο. Μόνο συμβουλές ακούς από διάφορες πηγές κι οι απόψεις πολλές φορές διίστανται.
Γονείς νευρικοί, γονείς που αφήνουν τα παιδιά τους να μεγαλώσουν μόνα τους, γονείς αυστηροί και χαλαροί. Όλες ανεξαιρέτως οι συμπεριφορές γονέων, όμως, έχουν αντίκτυπο στα παιδιά, όλες αργά ή γρήγορα θα φανούν με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο. Οι περισσότεροι, λοιπόν, συνήθως αυτοί που σκέφτονται, αναλύουν και προγραμματίζουν καταλήγουν να υπερπροστατεύουν τα τέκνα τους θεωρώντας πως έτσι δείχνουν την πολλή τους αγάπη.
Δυστυχώς καμιά φορά κι η πολλή αγάπη σε πνίγει, διότι αγάπη δεν είναι να κλείνεις τον άλλο σε μια γυάλα ή σ’ ένα χρυσό κλουβί. Αγάπη είναι να τον αφήνεις ελεύθερο, αγάπη είναι να τον ωθείς ενθαρρυντικά ν’ αποφασίσει μόνος του ασχέτως αν εσύ να κρύβεσαι κάπου εκεί στη γωνία και περιμένεις το αποτέλεσμα της απόφασής του.
Δεν είναι δίκαιο να μην αφήνεις το παιδί σου να χαρεί το παιχνίδι του, δεν είναι δίκαιο να μάθει να ζει μ’ ένα «μη» και δεν είναι καθόλου ωραίο να μεγαλώνεις το παιδί σου σ’ έναν ροζ κόσμο μέσα στον οποίο είναι το πιο όμορφο, το πιο έξυπνο και το πιο καλό απ’ τα υπόλοιπα, γιατί πολύ απλά δεν είναι. Μπορεί στην αρχή να σου φανεί ευτυχισμένο με όλη αυτή την αμέριστη προσοχή και την αγάπη στραμμένη πάνω του, αλλά μη χαίρεσαι τόσο γιατί αργότερα θα δυστυχήσει.
Το παιδί που έμαθε, που συνήθισε στην υπερβολική αγάπη και στην υπερβολική στήριξη, κάπου εκεί στα δεκατρία του χρόνια τα βρήκε μπαστούνια. Δημιουργήθηκε μια σύγχυση μέσα του, ένα μπέρδεμα, διότι ο έξω κόσμος είναι ένα χάος. Είναι γεμάτος με ανθρώπους αγενείς, αδιάφορους κι εγωιστές κι εκείνο όταν πρωτοσυναντάει αυτούς τους ανθρώπους μένει να τους κοιτά έκπληκτο, μη γνωρίζοντας πώς να τους αντιμετωπίσει. Είναι εκείνος ο έφηβος που δεν καταλαβαίνει γιατί ο κόσμος δε δείχνει την αγάπη του πια, είναι εκείνο το αγόρι ή το κορίτσι που απότομα μαθαίνει πως δεν είναι καλύτερο απ’ όλα τ’ άλλα, Πληγώνεται βαθιά, απογοητεύεται και ψάχνει απαντήσεις. Τις βρίσκει στους δικούς του ανθρώπους, στο στήριγμά του κι έτσι ξεκινάει ένας φαύλος κύκλος.
Είναι πάντα εκεί οι υπερπροστατευτικοί γονείς να επιβεβαιώσουν πως όλοι οι άλλοι κάνουν λάθος. Είναι πάντα εκεί να υποστηρίζουν με μανία πως το παιδί τους είναι ακόμα το καλύτερο κατηγορώντας συγγενείς, φίλους και δασκάλους που δεν το βλέπουν αυτό. Το δικό τους παιδί είναι ξεχωριστό και μοναδικό, γι’ αυτό πρέπει να αντιμετωπίζεται διαφορετικά απ’ τα υπόλοιπα. Έτσι εκείνο το πλάσμα που προσπαθεί να κερδίσει την αποδοχή του κόσμου, καταλήγει ν΄απομακρύνεται απ’ όλους αυτούς, οι οποίοι αρνούνται να παραδεχτούν τη μοναδικότητά του. Καταλήγει να μισεί, να θεωρεί εχθρούς του όσους δεν υποτάσσονται στο μεγαλείο του.
Έχει μπολιάσει πια το μυαλό του μ’ αυτή τη φράση και τη χρησιμοποιεί λανθασμένα κάθε φορά που συναντά ένα πρόβλημα. «Σε ζηλεύουν, παιδί μου». Αυτή η φράση είναι η λύση σε καθετί που το οδηγεί κάθε μέρα όλο και περισσότερα χιλιόμετρα μακριά απ’ την πραγματικότητα. Μα γιατί, μαμά, και γιατί, μπαμπά, δεν προνόησες; Γιατί άφησες το παιδί σου να φάει κλωτσιές στα μούτρα, γιατί το άφησες να υποφέρει ακόμη κι ως ενήλικας από την τόση πολλή αγάπη σου; Έπρεπε να τα έχεις καταφέρει να το προστατεύσεις από σένα τον ίδιο, γιατί αυτό συνέβη. Το προστάτευσες απ’ όλους εκτός από εσένα. Η αγκαλιά σου ανοίχτηκε σαν δύο τεράστια πλοκάμια προς το μέρος του ήδη απ’ τη γέννησή του. Έγιναν ένα με το δέρμα του πια κι αυτός είναι ο λόγος που το παιδί σου δεν καταφέρνει να προχωρήσει μπροστά.
Τα πλάθεις τα παιδιά σαν πλαστελίνη και παίρνουν τη μορφή που τους δίνει η ανατροφή σου. Μην τα μπερδεύεις, λοιπόν, διότι διαφέρει κατά πολύ αυτό που έχεις στο μυαλό σου απ’ αυτό που κάνεις στο τέλος. Δε δίνει αυτή σου η υπερπροστασία τα κατάλληλα εφόδια για την κοινωνία κι είναι καιρός να τρέξεις. Τρέξε να προλάβεις να του μιλήσεις, να του πεις πως έκανες λάθος. Πείσε το πως είσαι και θα είσαι για πάντα δίπλα του σε ό,τι κι αν χρειαστεί, αλλά πες του πως η ζωή του τού ανήκει.
Του τη χάρισες και δεν είναι δικιά σου, οπότε μην περιμένεις ανταλλάγματα κι ανταμοιβές γι’ αυτό το δώρο που του έκανες. Δεν είναι το παιδί σου όλα εκείνα που θα ήθελες να κάνεις ούτε όλα εκείνα που δε θα ήθελες να έχεις ζήσει. Έχεις απόλυτο δίκιο σ’ αυτό. Ναι, είναι ένας ξεχωριστός και μοναδικός άνθρωπος και προπάντων διαφορετικός από σένα. Ούτε κατά διάνοια δεν είναι αυτό το πλάσμα η αντανάκλασή σου.
Βάλε όρια κι έχε την αγκαλιά σου ανοιχτή από απόσταση. Άφησέ το να φύγει κι αν χρειαστεί τη συμβουλή σου θα στη ζητήσει, σοφέ γονιέ. Δώσε επιτέλους στο παιδί σου την ψυχική υγεία κι ισορροπία που του αξίζει και μη φοβάσαι. Πάψε να τρέμεις σύγκορμος για το πλάσμα που έφερες στον κόσμο, όσο δύσκολο κι ανέφικτο κι αν σου φαίνεται. Θα τον βρει τον δρόμο του, θα τα καταφέρει να γίνει ένας καλός κι άξιος άνθρωπος, αυτό που τόσο σε καίει. Οι κακοτοπιές δε θα το διαλύσουν, αλλά θα το κάνουν πιο δυνατό.
Κι αυτό εδώ να το θυμάσαι. Το πρότυπο και το παράδειγμα είσαι εσύ κι ένα καλό πρότυπο είναι πάντα αισιόδοξο και ψύχραιμο, όχι απαισιόδοξο και τρομοκρατημένο. Μην το ξεχάσεις ποτέ πως εσύ, σ’ αυτή τη ζωή που έδωσες, δεν οδηγείς παρά είσαι ένας απλός και ταπεινός συνεπιβάτης και συνοδοιπόρος.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη