Ο έρωτας δεν είναι επιλεκτικός. Κάθε άτομο ανεξαιρέτως είναι προικισμένο με το δικαίωμα αυτό και συνήθως σκάει από εκεί που δεν το περιμένεις, σε περιμένει στη γωνία και σε ξαφνιάζει πάνω που είχες πείσει τον εαυτό σου πως «οκ, μπορώ να ζήσω και χωρίς αυτό». Ως ανθρώπινα όντα διαθέτουμε την ικανότητα να αισθανόμαστε στο μέγιστο βαθμό και ν’ ανταποδίδουμε ακόμη περισσότερο. Δεν είναι επιλογή, δεν είναι μια κατάσταση στην οποία μπαίνουμε επίτηδες, κι αν το κάνουμε δε θα διαφέρει περισσότερο από μια προσποίηση, μια νοθευμένη πραγματικότητα, ένα ψέμα στον ίδιο μας τον εαυτό.
Χαρακτηριστικό είναι πως ένα συναίσθημα όπως ο έρωτας, το ενδιαφέρον ή η αγάπη δε γνωρίζει από διακρίσεις. Επίσης δε γνωρίζει από σύνορα ή περιορισμούς. Δεν πρόκειται για χαρίσματα με τα οποία γεννιέσαι, όπως για παράδειγμα η ικανότητα να είσαι καλλίφωνος ή χαρισματικός σε κάποιο άθλημα, σίγουρα δεν είναι ταλέντο. Δεν μπαίνει σε καλούπια και δεν ανταποκρίνεται σε πρότυπα, στερεότυπα, προκαταλήψεις, στην ουσία εναντιώνεται σε καθετί πάνω στον κόσμο.
Και κακά τα ψέματα, αυτή είναι η γοητεία που μας κάνει να αναζητούμε τον έρωτα με τόση επιμονή, το γεγονός πως από μόνος του είναι μια μορφή επανάστασης, ένα είδος αντίστασης στα καθιερωμένα και στα κοινώς αποδεκτά. Σηκώνεις τη σημαία σου αντάρτικα και κρατάς γερά μέχρι το τέλος.
Σε μια κοινωνία που κατακλύζεται από πρέπει και μη, δεν είναι περίεργο που οι περισσότεροι από εμάς αναζητούμε τον έρωτα στα πρότυπα, σ’ αυτά που φαινομενικά μπορούν να μας κάνουν ευτυχισμένους. Ίσως σ’ έναν άντρα ψηλό, ευειδή, ή σε μια γυναίκα με καλλίγραμμο σώμα κι εκθαμβωτικό χαμόγελο που να σου κόβει την ανάσα. Μια εικόνα κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του κόσμου μας. Μετριότητες, εμείς οι των ακριβών σαλονιών, δεν καταδεχόμαστε.
Η αλήθεια είναι πως θα συναντήσεις τέτοιους ανθρώπους. Μην απελπίζεσαι. Κι ίσως συναντήσεις έναν τέτοιο άντρα ή μια γυναίκα κάποια στιγμή, που τα μάτια θ’ αντανακλούν τη λάμψη που στερείσαι. Κι αμέσως θα συνειδητοποιήσεις πως τα μάτια που γεννούν στην ψυχοσύνθεση σου την ενσάρκωση της ανατριχίλας δε βλέπουν.
Ίσως σε μαγνητίσει ένα χαμόγελο στο απέναντι τραπέζι της καφετέριας πίνοντας αμέριμνος το τσάι σου, κι ύστερα από μερικές ώρες ή μερικά λεπτά να δεις το άτομο ν’ απομακρύνεται καθισμένο πάνω στο αναπηρικό καροτσάκι του, προσπαθώντας να κάνει όσο πιο διακριτική γίνεται την παρουσία του. Να μην ενοχλήσει, να μη δυσαρεστήσει, να μην τραβήξει τα βλέμματα πάνω του σε ένδειξη λύπησης που ώρες-ώρες την έχουμε τόσο εύκαιρη. Τι να κάνουμε; Ο έρωτας δεν έρχεται σε συγκεκριμένες αναλογίες και χαρακτηριστικά, μα κι αν ερχόταν δε θα τον αποκαλούσαμε έρωτα, αλλά « γραφείο εξυπηρέτησης πελατών». Αλίμονο σε μας. Αλίμονο στον πολιτισμό που μάταια ισχυριζόμαστε πως διατηρούμε ανέπαφο στο DNA μας.
Ο πολιτισμός δεν κρύβεται στα έργα τέχνης, ούτε στα έργα των μεγάλων διανοητών. Ο πολιτισμός κρύβεται μέσα μας. Ο πολιτισμός κρύβεται στον άνθρωπο. Το να ερωτευτείς έναν άνθρωπο με ειδικές ανάγκες δε σε καθιστά φιλανθρωπικό ίδρυμα. Δε μοιράζεις την αγάπη σου από υποχρέωση ούτε απο καθήκον, τη μοιράζεις από επιλογή, άκρως προσωπική, άκρως συναισθηματική.
Καμία μητέρα Τερέζα, δε διοργανώνεις έρανο. Παρερμηνεύσαμε το νόημα του έρωτα, ξεχάσαμε την ουσία του, λησμονήσαμε το περιεχόμενο που του αποδίδουν. Τον κάναμε Θεό, τον τοποθετήσαμε στο βάθρο και τον αντιμετωπίζουμε με φόβο. Φόβο μη μας κρίνουν, μη μας κατηγορήσουν, μην τυχόν και μας στολίσουν μ’ ένα όνομα που δε μας αξίζει. Κατατάξαμε σε κατηγορίες τους ανθρώπους, τους ταμπελώσαμε, ζούμε σε γκέτο. Η ειδική ανάγκη του είναι πως δεν είναι σε θέση να περπατήσει κι η δική σου είναι πως τον θεωρείς υποδεέστερο από εσένα. Ποια είναι χειρότερη; Ποια χρήζει μεγαλύτερης βοήθειας;
Μα αν το καλοσκεφτείς κάθε ένας από εμάς ταλανίζεται απ’ τη δική του ειδική ανάγκη. Η μόνη διαφορά είναι πως άλλες φαίνονται περισσότερο, βγάζουν μάτι κι άλλες κρύβονται λίγο βαθύτερα, γεννημένες στα άδυτα κάποιας προσωπικής κόλασης, καραδοκούν κι υποθάλπτουν κινδύνους. Άνθρωποι που στερούνται των βασικών, βιολογικών δυνατοτήτων έχουν τα μάτια τους κλειστά και την καρδιά τους ανοιχτή. Κι αυτό μιας κι έμαθαν νωρίς να εκτιμούν λίγο περισσότερο την αξία του «χάνω», «στερούμαι», «χρειάζομαι», «κρίνομαι».
Αποζητούν την αγάπη περισσότερο από εμάς, καθώς είναι δυσκολότερο να την αφουγκραστούν σ’ έναν κόσμο που οι άνθρωποι κρίνουν απ’ το «φαίνεσθαι» κι αγνοούν το «είναι» και την προσφέρουν απλόχερα στερημένοι από φειδώ κι ιδιοτέλεια. Δεν τους χρειάζεται η εγκράτεια, έτσι κι αλλιώς δεν ποντάρουν στο πώς δείχνουν, το μέσα τους μετράει περισσότερο, οι ανασφάλειες που κουβαλούν εγκυμονούν την ανάγκη για αποδοχή χωρίς την παρεμβολή φίλτρου.
Χρειάζεται θάρρος για να μπεις στον κόσμο τους, τόλμη για να τους πείσεις πως αξίζεις τον κόπο κι αποθέματα αγάπης που κρύβονται μέσα σου σαν προκαταβολή. Ήρωες που έκαναν τους φόβους τους παράσημο πολέμου, τους κρεμάσαν στο πέτο κι αδημονούν για αναγνώριση του αγώνα τους. Τι να πεις κι εσύ που το μόνιμο άγχος σου είναι αν σε κολακεύει το λευκό σου πουκάμισο;
Άτομα με ανάγκες, μα πάνω απ’ όλα άνθρωποι. Τίποτα δεν τους διαχωρίζει από καθετί που θεωρούμε φυσιολογικό. Η αποδοχή σου δεν είναι χάρη, είναι το αναμενόμενο, το αυτονόητο. Να τους αγαπάς, να τους ερωτεύεσαι, να τους νοιάζεσαι, γιατί δεν είναι υπέρβαση, αλλά το στοιχείο εκείνο που σε καθιστά άνθρωπο χωρίς τις μικρότητες και τη στενομυαλιά που χαρακτηρίζουν την εποχή μας.
Ανεβαίνεις στο προσωπικό σου βάθρο και δέχεσαι πλέον άφοβα την αγάπη που σου προσφέρεται, κανείς δε θα σε κρίνει. Και κάπου-κάπου, εκείνο το βράδυ που ο ύπνος δε θα καταδέχεται τη συντροφιά σου να θυμάσαι πως όταν ερωτεύεσαι το μοναδικό, ερωτεύεσαι το αληθινό. Κι όταν λέμε «αληθινό» αναφερόμαστε στο ανθρώπινο, κι όχι στο ουτοπικά πλασμένο, χωρίς τη νεραϊδόσκονη και το σκηνικό παρμένο από παραμύθι.
Η πραγματικότητα ήταν ανέκαθεν σκληρή με τους πρωταγωνιστές της, μ’ αυτούς που βιώνουν στο μεδούλι τους το νόημα της στέρησης, χωρίς το προστατευτικό σελοφάν. Μια τέτοια πραγματικότητα σε κάνει περισσότερο άνθρωπο από ποτέ και σου υπενθυμίζει το νόημα που αιώνες τώρα, ως ανθρώπινο γένος, πασχίζουμε να δώσουμε στην αγάπη.
«Αγάπη είναι να προσφέρεις χωρίς να περιμένεις αντάλλαγμα, χωρίς περιορισμούς» γράφει ο Λέο Μπουσκάλια κι είναι κάτι που δεν κοστίζει. Όπως αναφέρεται και χαρακτηριστικά στο ”me before you” μια ταινία που αναπαριστά με απερίγραπτο συναισθηματισμό την αξία του διαφορετικού και της μοναδικότητας: -Δεν μπορείς να τους αλλάξεις τους ανθρώπους. -Και τι μπορείς να κάνεις τότε; -Να τους αγαπάς.
Επιμέλεια κειμένου Αλίκης Αμπατζή: Νάννου Αναστασία.
Συντάκτης: Αλίκη Αμπατζή
