Ποίηση είναι ο έρωτας, το πάθος, η ζωή

Η τέχνη υπάρχει παντού, σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας. Η τέχνη είναι έκφραση, είναι πάθος, είναι δημιουργία. Η τέχνη είναι ο ίδιος ο άνθρωπος και καθετί υπέροχο που είναι σε θέση να δημιουργήσει. Γιατί ο άνθρωπος είναι ένα ον φύσει πλασμένο για να δημιουργεί, για να κάνει την ύπαρξή του ωραιότερη, ενισχύοντας το πνεύμα του, αλλάζοντας τον κόσμο. Είναι το ον που κοιτάει ψηλά.

Η τέχνη είναι μια μητέρα πολύτεκνη, η οποία φιλοξένησε στα σπλάχνα της πλήθος από ομορφιές, αδαμάντινες δημιουργίες, είναι η γυναίκα που γέννησε τον κόσμο χαρίζοντάς μας πληθώρα λόγων για να γινόμαστε καλύτεροι. Ένα απ’ τα παιδιά της ονομάστηκε «ποίηση» και τη γιορτάζουμε επισήμως και μετά πολλών τιμών κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου. Η Παγκόσμια ημέρα Ποίησης ξεκίνησε πριν από περίπου μια εικοσαετία, συγκεκριμένα το 1998, από τον Έλληνα ποιητή Μιχαήλ Μήτρα και λίγα χρόνια αργότερα η πρότασή του καθιέρωσε τη μέρα που παγκοσμίως αφιερώνουμε στη χάρη του έντεχνου ποιητικού λόγου.

Για πολλούς τούτος ο εορτασμός στις 21 του Μάρτη, μόνο τυχαίος δεν είναι. Μιας κι η ποίηση αντιπροσωπεύει στο μεδούλι της τη μετάβαση απ’ το σκοτάδι στο φως, αυτή τη διαρκή σύγκρουση με τμήματα θαμμένα κάπου στα άδυτα της δημιουργίας και κατ’ επέκταση την ανύψωση σε κάτι ολότελα μαγευτικό, δε θα μπορούσε να εναρμονιστεί με καμία άλλη μέρα πέρα απ’ την εαρινή ισημερία. Κατά το κοινώς λεγόμενον, μια μέρα αφιερωμένη στην ίση κατανομή φωτός και σκοταδιού, μια ισότιμη μοιρασιά ανάμεσα στα άδυτα της ψυχής και στην ακμή της εξέλιξής της.

Η ποίηση υπήρξε παρεξηγημένη, δακτυλοδεικτούμενη, μια έκφραση δυσνόητη, ενίοτε κουραστική και πολυλογού. Και πολλοί ίσως να αναρωτιούνται ακόμα το λόγο που καθιερώσαμε ημέρα που να τη γιορτάζει, να την τιμά και να την εξυμνεί, να την ανυψώνει χαράζοντας το όνομά της στο παγκόσμιο ημερολόγιο. Για πολλούς ίσως δε θα έπρεπε καν να την εντάσσουμε στον κλάδο της τέχνης, με το επιχείρημα πως αν η τέχνη είναι για όλους τότε πρέπει να γίνεται αντιληπτή από όλους.

Η ποίηση είναι για όλους. Δεδομένου πως ενσαρκώνει μια χειροπιαστή απόδειξη της ανθρώπινης ψυχής κι η ψυχή είναι φύσει κτήμα του ανθρώπινου γένους, τότε δικαιωματικά ανήκει σε όλους, σε κάθε πνεύμα που επιβιώνει επί της Γης. Ρομαντική άποψη για έναν καιρό που στιγματίζεται καθημερινά από ρεαλισμό της καθημερινότητας, εξακολουθεί όμως να δίνει πνοή σε κάτι στιγμές ολότελα προσωπικές. Εκείνο το στιχάκι που ήρθε να αναζωπυρώσει τη δυσάρεστη ημέρα, την απογοητευτική διάθεση, να ταυτιστεί με δυο μάτια, αυτό το στιχάκι γιορτάζουμε σήμερα. Χρόνια του πολλά.

Εν έτει 1989, μερικά χρόνια πριν καθιερωθεί ο επίσημος εορτασμός της ποίησης, ο Robin Williams προσπάθησε μέσα απ’ την ερμηνεία του στην ταινία «Ο κύκλος των χαμένων ποιητών» να περάσει δυο-τρία μηνύματα για τη δύναμη που έχει ο έντεχνος ποιητικός λόγος. Η ταινία απέσπασε τέσσερις υποψηφιότητες όσκαρ, γεγονός πρωτόγνωρο για μία κινηματογραφική παραγωγή που είχε πυλώνα τις κουλτουριάρικες αξίες.

«Δε διαβάζουμε και γράφουμε ποίηση επειδή είναι χαριτωμένο. Διαβάζουμε και γράφουμε ποίηση επειδή είμαστε μέλη του ανθρώπινου γένος. Και το ανθρώπινο γένος είναι γεμάτο από πάθος. Η ιατρική, η νομική, η επιχειρηματικότητα κι η μηχανική είναι ευγενείς επιδιώξεις κι απαραίτητες για τη ζωή. Η ποίηση όμως, η ομορφιά, ο ρομαντισμός, η αγάπη, γι’ αυτά ζούμε.»

Όταν μιλάμε για ποίηση λοιπόν, δε μιλάμε για κάτι χαριτωμένο. Μιλάμε για όλα εκείνα που δίνουν αξία στην ανθρώπινη ζωή, είτε αυτό το βαφτίζουμε έρωτα, αγάπη, πάθος, μοναξιά ή δύναμη. Και καθετί που δίνει αξία στην ανθρώπινη ζωή δεν μπορεί παρά να αποτελεί ένα ανάγνωσμα για όλους, αντιληπτό όπως ο καθένας επιλέγει να δέχεται τον κόσμο, ένα δώρο από τον άνθρωπο για τον άνθρωπο.

Παίρνει τη μορφή που ο καθένας από εμάς επιλέγει να χαρίσει στο μικρόκοσμό του, την αύρα που χρωματίζει, διαμορφώνει και καθορίζει την ύπαρξή μας. Ζούμε για εκείνη την «Ιθάκη», αγανακτούμε που «αν σε τούτη την κόγχη τη μικρή τη ζωή σου ρήμαξες, σ΄ όλη τη γη τη χάλασες»,  βαδίζουμε «Επί ασπαλάθων», χαραμιζόμαστε «για ένα πουκάμισο αδειανό», περιμένουμε εκείνο το «Ειμ’ εγώ που φωνάζω κι ειμ’ εγώ που κλαίω, μ’ ακούς, σ’ αγαπάω, μ’ ακούς». Δυο αράδες για μια ολόκληρη ζωή, δυο στίχοι για ολόκληρη την ύπαρξη. Αυτό γιορτάζουμε.

«Όσα κι αν σας πουν, όσα και ν΄ ακούσετε, οι ιδέες μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο» υπογράφει με την ερμηνεία του ο Robin Williams κι άδικο δεν έχει και κατόπιν τον παρακολουθήσαμε να ανεβαίνει επάνω στο θρανίο ισχυριζόμενος πως «πρέπει πάντα να αντικρίζουμε τον κόσμο από μια άλλη οπτική γωνία». Κι αν αυτή η άλλη οπτική γωνία είναι ρομαντική, πνευματώδης κι ανθρώπινη, τότε μιλάμε για την ποίηση ή αν θέλετε, για την τέχνη.

«Η τέχνη δεν είναι το ξεδιάλεγμα των ωραιότερων στοιχείων του κόσμου, αλλά η αυτόματη, άκοπη μεταμόρφωση του σε κάτι υπέροχο» γράφει ο Rainer Maria Rilke, ποιητής του 20^ου αιώνα, υπογραμμίζοντας πως το όμορφο πλάθεται και δε γεννιέται. Η ομορφιά και καθετί υπέροχο που θαυμάζουμε και ποθούμε να το ‘χαμε, δεν οφείλεται σε μια άτοπη παρθενογένεση. Το υπέροχο που αναζητούμε το πλάσαμε, το φτιάξαμε και το κρατήσαμε, είμαστε ποιητές για τις δυο λέξεις που ξεστομίσαμε και προκάλεσαν ένα χαμόγελο, είμαστε ποιητές για εκείνο το «σ’ αγαπώ» που το προφέραμε αλλιώς, είμαστε ποιητές γιατί είμαστε άνθρωποι. Γι’ αυτό γιορτάζουμε.