Οι προσβολές δε βελτίωσαν ποτέ κανέναν

Περπατάς αμέριμνος προς το μετρό και κοιτάζεις το ρολόι σου με άγχος για το αν θα φτάσεις εγκαίρως στη δουλειά. Άλλη μια συνηθισμένη μέρα ξεκίνησε, τουλάχιστον αυτό σκέφτηκες φεύγοντας, αφού πας για δουλειά, όπως πάντα την ίδια ώρα. Μέσα στο βαγόνι πολλά πρόσωπα, άλλα σκυθρωπά, άλλα σκεπτικά, άλλα βυθισμένα στον κόσμο ενός βιβλίου, είτε ενός μουσικού κομματιού που τους ταξιδεύει κάπου αλλού. Έχεις την τάση να αναλύεις πάντοτε τα πρόσωπα και τι να κουβαλάει μέσα του ο καθένας.

Και εκεί που ο νους σου εσένα ταξιδεύει πιάνεις με την άκρη του ματιού σου έναν άντρα να επιτίθεται λεκτικά σε μια γυναίκα. Δεν μπορείς να καταλάβεις την αιτία του διαπληκτισμού, αλλά αυτό που σε διαπέρασε σαν ηλεκτρικό ρεύμα, ήταν οι απρεπείς εκφράσεις που χρησιμοποιούσε εναντίον της που θα ντρεπόταν ακόμα και ο πιο βωμολόχος άνθρωπος. Πλησιάζεις με τρόπο διακριτικό να δεις αν μπορείς να εξομαλύνεις την έκρυθμη κατάσταση, αλλά το μόνο που κερδίζεις είναι άμεση προσβολή και προς το πρόσωπό σου και μία αναίτια επίθεση από μεριάς του. Η γυναίκα ξέσπασε σε κλάματα, χωρίς κανένας να την υπερασπιστεί και να δώσει να καταλάβει στον εν λόγω κύριο ότι η συμπεριφορά του ήταν άκρως σεξιστική και απαράδεκτη. Στη θέση της γυναίκας θα μπορούσε να είναι άντρας, συγγενής, σύντροφος. Ο σεξισμός και η απρεπής συμπεριφορά δεν κάνει διακρίσεις ανάλογα με το είδος των σχέσεων.

Αυτό το περιστατικό μας βάζει σε σκέψεις για τη γενικότερη συμπεριφορά των ανθρώπων, για τον τρόπο που φέρονται, κινούνται, μιλούν. Και αυτό που σου έχει καρφωθεί στο μυαλό είναι κάποιες εκφράσεις, όπως «εσένα δε σε έσπασε κανένας στο ξύλο για να μάθεις να φέρεσαι». Αλήθεια αυτό που μας κάνει ανθρώπους είναι οι απειλές και ο φόβος; Και δυστυχώς ζούμε σε μια κοινωνία που τέτοιες καταστάσεις γίνονται ολοένα και συχνότερες.

Ένα άτομο που χρησιμοποιεί λεκτική βία και ουσιαστικά «κακοποιεί» τον ψυχικό σου κόσμο, έχει σίγουρα πρόβλημα συμπεριφοράς, το οποίο πιθανόν να πηγάζει από πολλές ανασφάλειες, παιδική κακοποίηση καθώς και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Ίσως και στο οικείο περιβάλλον του να ήταν συχνές τέτοιου είδους συμπεριφορές. Κάποιοι μπορεί να θεωρούν ότι δε χάλασε δα και ο κόσμος να μιλήσουν άσχημα και να προσβάλλουν ή να μη βλέπουν τη βωμολοχία ως μορφή κακοποίησης του ατόμου. Τα άτομα αυτά αυτομάτως υποβιβάζουν και τον εαυτό του, όταν προσβάλλουν τα άτομα γύρω τους. Ακόμη και τις σωματικές ατέλειες μπορεί να τις θεωρούν προτροπή για χλευασμό σε κάθε ευκαιρία και δεν υπάρχει στιγμή που δε θα εκμεταλλευτούν την αδυναμία του άλλου προς όφελός τους.

Γενικότερα η λεκτική βία σχετίζεται με την ανύψωση του εγώ του υπαίτιου με γεννημένη την ανάγκη να ισοπεδώνει σαν οντότητα το συνομιλητή του αγνοώντας οτιδήποτε γύρω του με μεγάλη απάθεια και σαφώς την αίσθηση του δικαίου. Αν αυτή η εγωιστική ανύψωση και η γενικότερη έπαρσή του φεύγει από τα όρια τα συνήθη και επεκτείνεται και σε χειροδικία τότε έχουμε μια κατάσταση που σίγουρα θέλει άμεση αντιμετώπιση και στήριξη. Πολλά άτομα, ανεξαρτήτως φύλου, κοινωνικού στρώματος, μορφωτικού επιπέδου υιοθετούν το συγκεκριμένο τρόπο έκφρασης, που είναι και ευρέως αποδεκτός από αρκετούς που τυγχάνουν της ίδιας αντίληψης.

Η θέση του ατόμου που βιώνει τη βία λεκτικά, το καθιστά ευάλωτο, εύθραυστο και ετοιμόρροπο ανά πάσα στιγμή και ώρα. Η στάση των υπολοίπων ανθρώπων απέναντι σε τέτοιου είδους συμπεριφορές θα έπρεπε να ήταν καθαρά υποστηρικτική ως προς το άτομο που υφίσταται την ενδεχόμενη βία και να χαρακτηρίζεται από άμεση παρέμβαση για κατάπαυση οποιασδήποτε ακατάλληλης φρασεολογίας και υποτίμησης της ανθρώπινης υπόστασης.

Η κοινωνία που ολοένα και κλονίζονται οι αξίες της, οι συμπεριφορές και τα ιδανικά, δεν μπορεί να σταθεί στο ύψος της και να ορθώσει το ανάστημά της απέναντι σε ακραίες κοινωνικές συμπεριφορές, καθώς εθελοτυφλεί σε οτιδήποτε γίνεται εις βάρος του συνόλου. Γι’ αυτό και απαιτείται άμεσης αλλαγής και μέτρα προστασίας, ώστε να αποτρέπονται αυθαιρεσίας και να πάψουν οι λεκτικές προσβολές.