Η πρώτη φορά που μου μίλησε κάποιος για την ερωτική πράξη ήταν στην πυλωτή μιας πολυκατοικίας που παίζαμε παιδιά. Ένας καλός μου φίλος, παιδικός, αποφάσισε να μου εξηγήσει «πώς γίνονται τα παιδιά» με κάθε λεπτομέρεια. Ένιωθα ότι τα μάγουλά μου καίγονται από ντροπή αλλά και μία περίεργη έξαψη. Ήθελα ξαφνικά να γίνω άυλη και και αόρατη. Άρχισα να παρατηρώ το σώμα μου να σχηματοποιείται κι επειδή ήμουν ένα πρόωρα ανεπτυγμένο κορίτσι για την ηλικία μου, αυτό προκαλούσε κατά καιρούς διάφορα σχόλια σε άγουρα εφηβάκια που προσπαθούσαν να τα βρουν τη δική τους σεξουαλικότητα. Το αποτέλεσμα ήταν να καμπουριάζω για να μη φαίνεται το στήθος μου τόσο έντονα, αλλά και ταυτόχρονα έπιανα τον εαυτό μου να θέλει ν’ αναδείξει χωρίς ιδιαίτερη έκθεση αλλά με κολακευτικά μπλουζάκια τις γυναικείες γραμμές που είχαν αρχίσει να προσομοιώνουν ένα σχήμα βιολιού που ήθελε ν’ αφεθεί σ’ έναν έμπειρο αλλά λεπτεπίλεπτο βιολιστή.
Η ενοχική σεξουαλικότητα ή σεξουαλική ενοχή μπορεί να μην αποβληθεί και σε μεγαλύτερες ακόμα ηλικίες ίσως και πότε και δε μιλάω ούτε καν για μια συνεύρεση ορμώμενη από κτηνώδη βιολογικά ένστικτα αλλά ακόμη κι όταν υπάρχει αληθές συναίσθημα κι από τις δύο μεριές. Αλλά, ας δούμε λίγο μόνη της την έννοια ένοχη από το πρίσμα της ψυχολογίας. Πρόκειται για ένα συναίσθημα που αφορά σε ένα παρελθοντικό γεγονός ή μία εμπειρία για τα οποία θεωρούμε τον εαυτό μας υπεύθυνο, γι’ αυτό και μέσα από την ενοχή, νιώθουμε άσχημα για την απόφαση ή την έκβαση αυτής της εμπειρίας.
Όταν η ενοχή γίνεται μοτίβο στη ζωή μας, έχει περισσότερη δύναμη από την επιθυμία μας, χωρίς να μπορούμε να κατανοούμε ότι εμείς οι ίδιοι δίνουμε τη δύναμη στην ενοχή να μας εξουσιάζει. Η ψυχανάλυση, ορίζει την ενοχή και το αδελφό συναίσθημα του άγχους, μέσα από το Οιδιπόδειο ψυχοσεξουαλικό στάδιο. O Freud εισήγαγε την ερμηνεία ότι τα παιδιά, έχουν μια υπολανθάνουσα επιθυμία να συνευρεθούν με τον γονέα του αντίθετου φύλου, η οποία τους δημιουργεί το συναίσθημα της ενοχής. Σταδιακά, αυτές οι ορμές καταπιέζονται και μετατρέπονται σε έλξη για τα άτομα του αντίθετου φύλου.
H έλξη αυτή όμως από μόνη της, μπορεί να προκαλέσει ενοχή, τόσο για ετερόφυλες, ομοφυλόφιλες κι αμφίφυλες σεξουαλικές επιθυμίες. Από κει και πέρα λοιπόν, διαπιστώνουμε ότι η πυροδότηση της ενοχής γύρω από την ερωτική πράξη μπορεί να προκαλείται από παιδαγωγικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις, ελλιπή ή πολύ αυστηρά δομημένη πληροφόρηση από την οικογένεια και φυσικά από στρεβλή η ελλειμματική διαχείριση της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στο εκπαιδευτικό σύστημα.
Από πολύ νωρίς μπαίνουμε στο αξιακό σύστημα που ορίζει η Εκκλησία κι απαγορεύει τη σεξουαλική επαφή πριν τον γάμο, καθώς και τη σεξουαλική επαφή μεταξύ ακόμη και των παντρεμένων ζευγαριών συγκεκριμένες μέρες του έτους. Η απόλαυση χωρίς να υπάρχει αναπαραγωγικός σκοπός καταλογίζεται ως πράξη κολάσιμη. Κάποιοι ερευνητές έχουν παρατηρήσει ότι αυτοί οι περιορισμοί όπως όλα τα απαγορευμένα, μόνο εμμονή με σεξουαλικά αντικείμενα και δραστηριότητες έχουν προκαλέσει.
Από εκεί και πέρα και η ενοχή έχει τις κατηγοριές της «ενοχή της επόμενης ημέρας», όπως η πράξη στο πρώτο ή δεύτερο ραντεβού που περιλαμβάνει το αίσθημα τύψεων μετά την παραβίαση μιας προσωπικής αξίας. Η «λανθάνουσα ενοχή» είναι η γενικότερη πεποίθηση ότι η ερωτική επαφή είναι εγγενώς λανθασμένη ή βρώμικη και προκύπτει από την έλλειψη εγκράτειας καθώς συνδέεται με ζωώδη ένστικτα. Το άτομο μπορεί να αισθάνεται ενοχές ακόμη και χωρίς ενεργή συμμετοχή σε σεξουαλικές δραστηριότητες, ακόμη και με τη σκέψη αυτών. Μιλάμε για βαθύτερη ενοχοποιημένη προσωπικότητα που δεν μπορει καν να απολαύσει τη διαδικασία, ούτε νιώθει συνειδητή επιθυμία κι αδυνατεί να φτάσει σε οργασμό. Αυτή η μορφή ενοχής έχει προβληματίσει την κοινότητα των ψυχαναλυτών, καθώς μπορεί να υποκρύπτει και ψυχοσωματικές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένων της σεξουαλικής δυσλειτουργίας και της κατάθλιψης.
Στον αντίποδα υπάρχει το αίσθημα της ντροπής για τις υπερβολικές, παράξενες ή εθιστικές συμπεριφορές, όταν αυτές αποκαλυφθούν από τον περίγυρό τους. Ο αυνανισμός, ως καθολική πρακτική αυτοϊκανοποίησης ανδρών και γυναικών, είναι μια άλλη πιθανή περίπτωση ενοχής μεταξύ και νέων αλλά κι ηλικιωμένων, αφού ορίζεται ως ακατάλληλη συμπεριφορά των ενηλίκων ή της κοινωνίας εν γένει και ακόμη και η λέξη “αυνάνας” χρησιμοποιείται προσβλητικά κι απαξιωτικά.
Στη θεωρία γενικά υπάρχουν πολιτισμοί ενοχής και πολιτισμοί ντροπής, ανάλογα με τον τρόπο ανατροφής παιδιών που κυριαρχεί η ενοχή, ή τα αισθήματα ντροπής ως απάντηση στην παραβίαση των κοινωνικών κανόνων. Όπως και να ‘χει και τα δύο αυτά συναισθήματα είναι κοινωνικά κατασκευασμένα.
Μέχρι να αλλάξει συθέμελα το οικογενειακό, πολιτιστικό, θρησκευτικό, εκπαιδευτικό πλαίσιο σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης η δική μου συμβουλή είναι να αντιλαμβάνεσαι και να παρατηρείς το σώμα σου και τις ανάγκες και επιθυμίες του και να το τροφοδοτείς με την ερωτική ενέργεια που για σένα και τον συντροφό σου, είναι πηγή ζωής κι όχι σπατάλη ενέργειας.
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Ευαγγελία Τόλη
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
