Μέσα στους αιώνες, η Αγιά Σοφιά υπήρξε κάτι περισσότερο από ένα αρχιτεκτονικό θαύμα· ήταν το κέντρο ενός πολιτισμού, ο θρόνος μιας αυτοκρατορίας, και ο μάρτυρας της Ιστορίας. Όμως, κάτω από την επιβλητική της παρουσία, ένας άλλος κόσμος, άγνωστος στους περισσότερους, περίμενε για να δει το φως. Ένας υπόγειος λαβύρινθος, γεμάτος μυστικά και θρύλους, ξεδιπλώνεται κάτω από τον ναό, προσκαλώντας μας σε ένα ταξίδι στις σκιές του παρελθόντος.
Με το τουρκικό υπουργείο Πολιτισμού να ανοίγει την πόρτα σε αυτές τις κρυφές διαδρομές, η Αγιά Σοφιά δεν είναι πλέον μόνο το σύμβολο του μεγαλείου που δεσπόζει στον ορίζοντα της Κωνσταντινούπολης· είναι και η φωνή ενός βαθύτερου κόσμου, όπου ο χρόνος έχει σμιλέψει τα μυστήρια του ανθρώπινου πολιτισμού.
Όλα ξεκίνησαν με τον καθαρισμό των υπογείων του μνημείου, με στόχο να τα ανοίξει στους επισκέπτες. Σύμφωνα με δημοσίευμα της Yeni Safak, τα υπόγεια της Αγιάς Σοφιάς φιλοξενούν έναν άγνωστο κόσμο από σήραγγες, δωμάτια και κατακόμβες, με συνολικό μήκος που φτάνει το ένα χιλιόμετρο. Αυτή η υπόγεια πόλη, που παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητη, αναμένεται να φέρει στο φως νέα αρχαιολογικά ευρήματα και να ενισχύσει τη γοητεία του μνημείου.
Ένας υπόγειος κόσμος αιώνων
Η ιστορία των υπογείων της Αγιάς Σοφιάς είναι εξίσου εντυπωσιακή με αυτήν του ίδιου του ναού, η κατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε το 537 μ.Χ. Κάποιες από τις υπόγειες δομές είναι σύγχρονες με τον ναό, ενώ άλλες θεωρούνται ακόμη παλαιότερες, αποδεικνύοντας τη συνεχή ανθρώπινη δραστηριότητα στην περιοχή για αιώνες.
Ο καθηγητής Ντικέρ, μέλος επιτροπής επιστημόνων που εποπτεύει το μνημείο, ανέφερε ότι πριν από πέντε χρόνια είχε γίνει μια λεπτομερής αρχιτεκτονική απεικόνιση των υπογείων. Τώρα, η τρέχουσα προσπάθεια καθαρισμού και ανάδειξης αυτών των κρυμμένων θησαυρών είναι πιο ολοκληρωμένη και φιλόδοξη από ποτέ. Ο Ντικέρ πιστεύει ότι αυτή η πρωτοβουλία θα αυξήσει το ενδιαφέρον και την αγάπη για την Αγιά Σοφιά, δίνοντας στους επισκέπτες μια εντελώς νέα προοπτική για το μνημείο.
Η Αγιά Σοφιά πέρα από τον χρόνο
Η Αγιά Σοφιά δεν είναι απλώς ένα κτίσμα· είναι μια ζωντανή μαρτυρία της ιστορίας, της τέχνης και της αρχιτεκτονικής. Οι υπόγειες δομές της, που παρέμεναν παραμελημένες για αιώνες, προσφέρουν μια μοναδική ευκαιρία να εξερευνήσουμε την κρυφή της πλευρά. Από τις λαμπερές μωσαϊκές της οροφής μέχρι τις σκοτεινές γωνιές των κατακομβών, κάθε πτυχή του μνημείου αφηγείται μια ιστορία.
Η διαδικασία καθαρισμού, που υπολογίζεται να διαρκέσει ένα χρόνο, ανοίγει τον δρόμο για ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της. Και αν κρίνουμε από τις πρώτες ενδείξεις, τα υπόγεια αυτά θα είναι ένα ταξίδι στον χρόνο, μια γέφυρα που ενώνει το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον.
Η ιστορία της Αγιάς Σοφιάς ξεκινά τον 6ο αιώνα μ.Χ., όταν ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός ο Α’ διέταξε την ανέγερση αυτού του μοναδικού ναού για να αποτελέσει το κέντρο της Ορθόδοξης Χριστιανικής πίστης. Τα εγκαίνια έγιναν το 537 μ.Χ., και από τότε, ο ναός έλαμψε ως το στολίδι της Κωνσταντινούπολης, συνδυάζοντας την ανυπέρβλητη βυζαντινή αρχιτεκτονική με την καλλιτεχνική αρτιότητα της εποχής.
Κατά τη διάρκεια των αιώνων, η Αγιά Σοφιά υπήρξε πατριαρχικός ναός, καθολική εκκλησία, και από το 1453 τζαμί, όταν η Κωνσταντινούπολη κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς. Το 1935 μετατράπηκε σε μουσείο, προσφέροντας την ομορφιά και την ιστορία της σε επισκέπτες από όλο τον κόσμο, ενώ το 2020 επαναλειτούργησε ως τζαμί.
Παρά τις αλλαγές στη χρήση και τη λειτουργία της, η Αγιά Σοφιά παρέμεινε διαχρονικά ένα μνημείο που ξεπερνά θρησκείες και πολιτισμούς, ένας τόπος όπου η αρχιτεκτονική, η πίστη και η Ιστορία συναντιούνται. Και τώρα, με τα υπόγειά της να αναδεικνύονται για πρώτη φορά, η γοητεία της γίνεται ακόμη πιο έντονη, αποδεικνύοντας πως αυτό το θρυλικό μνημείο δεν σταματά ποτέ να μας εκπλήσσει.
