Είναι μεσημέρι στη Ρώμη και η φάτνη του Βατικανού γίνεται το σκηνικό μιας ακόμη διαμαρτυρίας που κάτι θέλει να πει αλλά το χάνει στη μετάφραση. Μια 25χρονη από την Ουκρανία, μέλος της φεμινιστικής οργάνωσης Femen, τρέχει μέσα στον κόσμο, περνάει τα κιγκλιδώματα και προσπαθεί να αρπάξει το ομοίωμα του Θείου Βρέφους. Στο σώμα της είναι γραμμένα μηνύματα όπως «ο Πούτιν είναι εγκληματίας πολέμου» και «πού είναι τα παιδιά μου;».
Το γεγονός είναι εντυπωσιακό και προκαλεί την προσοχή του πλήθους. Η αστυνομία την προλαβαίνει, τη συλλαμβάνει, και –σύμφωνα με την Femen– καταστρέφει φωτογραφίες που είχαν τραβηχτεί εκείνη τη στιγμή. Ωστόσο, το ερώτημα που πλανάται είναι ξεκάθαρο: πέτυχε κάτι;
Η Femen, γνωστή για τις εντυπωσιακές, αλλά και αμφιλεγόμενες διαμαρτυρίες της, ιδρύθηκε το 2008 στο Κίεβο και δηλώνει ότι μάχεται για κοινωνική και πολιτική δικαιοσύνη. Σε αυτήν την περίπτωση, η οργάνωση κατήγγειλε ότι 700.000 παιδιά έχουν απαχθεί από την Ουκρανία από τις ρωσικές δυνάμεις. Ένα ζήτημα συνταρακτικό, που φωνάζει για διεθνή παρέμβαση. Αλλά γιατί στη φάτνη; Γιατί στο Βατικανό; Η αλήθεια είναι πως τέτοιες ενέργειες δημιουργούν ισχυρές εικόνες που ταξιδεύουν παντού. Αλλά δημιουργούν και έντονη συζήτηση: το μήνυμα, που αφορά μια ανθρώπινη τραγωδία, χάνεται στην πρόκληση ή αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα εξαιτίας της;
Δεν είναι η πρώτη φορά που λαμβάνει χώρα η συγκεκριμένη κίνηση. Το 2017, άλλη ακτιβίστρια της Femen είχε επιχειρήσει να αρπάξει το ίδιο ομοίωμα, φωνάζοντας «ο Θεός είναι γυναίκα». Το 2014, ακόμη μία εισέβαλε στη φάτνη ημίγυμνη. Αυτές οι εικόνες έκαναν τον γύρο του κόσμου και αν μη τι άλλο συζητήθηκαν πολύ κι από πολλούς. Μήπως όμως αυτές οι δράσεις μετατρέπουν το μήνυμα σε θέαμα;
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η διαμαρτυρία είναι ένας από τους τρόπους με τους οποίους οι κοινωνίες αλλάζουν. Αλλά το πώς γίνεται έχει σημασία. Όταν το σκηνικό τραβά την προσοχή περισσότερο από την ουσία, τότε ο κίνδυνος να εκφυλιστεί ο αγώνας είναι μεγάλος. Ας το σκεφτούμε. Μιλάμε σήμερα για τα παιδιά που χάθηκαν στην Ουκρανία ή για το εάν η φάτνη του Βατικανού είναι κατάλληλο μέρος για πολιτική διαμαρτυρία; Στην προσπάθειά της να ταρακουνήσει, η Femen ρισκάρει να δει το μήνυμά της να χάνεται πίσω από τον θόρυβο. Ωστόσο, δεν μπορείς να αρνηθείς ότι μιλάμε γι’ αυτό. Κι ίσως, έστω και μέσα από την πρόκληση, κάποιοι να αναζητήσουν περισσότερες πληροφορίες. Ίσως να νοιαστούν.
Κι ο κοσμος; Η Femen θέτει ένα μεγάλο ερώτημα: Τι κάνουμε για να σταματήσουμε τα εγκλήματα; Πόσο ενεργά συμμετέχουμε στις συζητήσεις, στις αποφάσεις, στις πράξεις; Αντί να κρίνουμε την τακτική τους, ίσως να αναρωτηθούμε για την αδράνειά μας. Η πραγματική αλλαγή απαιτεί περισσότερα από εντυπωσιακές κινήσεις, αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Χρειάζεται συλλογική δράση, συνέπεια και φωνές που δεν πνίγονται στον θόρυβο. Η φάτνη του Βατικανού είναι μόνο η αρχή. Το ερώτημα είναι: ποια θα είναι η συνέχεια;
