Είναι εμφανές ότι η συμπρωτεύουσα έχει βυθιστεί τα τελευταία 24ωρα σε ένα πηγάδι σκοταδισμού και φόβου, με την Αριστοτέλους να γίνεται το επίκεντρο ομοφοβικών επιθέσεων και το φεστιβάλ κινηματογράφου να μετατρέπεται σε θύμα ρητορικής μίσους κι αναχρονιστικών αντιλήψεων με την τέχνη και την ελευθερία να είναι για άλλη μια φορά οι μεγάλοι χαμένοι της υπόθεσης,
Σήμερα, η αστυνομία αποφάσισε την απαγόρευση δημόσιων συναθροίσεων στην πόλη της Θεσσαλονίκης από τις 2 μ.μ. μέχρι τις 12 π.μ., ως αντίδραση σε ιντερνετικό κάλεσμα για διαμαρτυρία έξω από τον Κινηματογράφο «Ολύμπιον», εξαιτίας της αφίσας του ντοκιμαντέρ «Αδέσποτα Κορμιά» που προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση στον κλήρο, που αποφάσισε για άλλη μια φορά να μη δείξει το χριστιανικό του πρόσωπο, που κοντεύει να ξεχάσει και πώς μοιάζει.
Η αστυνομία εξέδωσε την εξής ανακοίνωση:
«Ανακοινώνεται ότι με απόφαση του Διευθυντή της Διεύθυνσης Αστυνομίας Θεσσαλονίκης, απαγορεύεται η πραγματοποίηση κάθε υπαίθριας δημόσιας συνάθροισης, από ώρα 14:00’ της 12-03-2024 έως 24:00 της 12-3-2024 στην ευρύτερη περιοχή του κέντρου της πόλης της Θεσσαλονίκης, που οριοθετείται από τις οδούς:
Λ. Νίκης – 30ης Οκτωβρίου – Γ΄ Σεπτεμβρίου – Λ. Στρατού – Αγγελάκη – Εγνατία – Μ. Γενναδίου – Φιλίππου – Χαλκέων – Εγνατία – Μοναστηρίου – Ταντάλου – Καζαντζάκη – Αναγεννήσεως – 26ης Οκτωβρίου – Καρατάσου – Ν. Κουντουριώτου – Λ. Νίκης, καθώς και στην πλατεία – μνημείο Λευκού Πύργου Θεσσαλονίκης και την εφαπτόμενη σ’ αυτήν πλατεία αγαλμάτων Μ. Αλεξάνδρου και Κ. Καραμανλή, σε όλη την έκταση αυτών, που οριοθετείται από τις οδούς Λ. Νίκης – 30ης Οκτωβρίου (έως του σημείου που η 30ης Οκτωβρίου τέμνεται με την οδό Γ΄ Σεπτεμβρίου) και σε όλο το πλακόστρωτο της παραλίας, που περικλείεται από τις ανωτέρω οδούς.
Η ανωτέρω απαγόρευση επιβάλλεται καθώς ενόψει της πραγματοποίησης εξαγγελθεισών συναθροίσεων επαπειλείται σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια λόγω πιθανής διάπραξης σοβαρών εγκλημάτων, ιδίως κατά της ζωής, της σωματικής ακεραιότητας και της ιδιοκτησίας και απειλείται σοβαρά η διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής, της κυκλοφορίας οχημάτων και πεζών, καθώς και της λειτουργίας των υποδομών και κοινωφελών εγκαταστάσεων στην οριοθετημένη και κεντρικότερη περιοχή της πόλης.»
Η αφίσα του ντοκιμαντέρ, απεικονίζει μια ημίγυμνη έγκυο γυναίκα σταυρωμένη κι έχει φέρει ένα τεράστιο κύμα μίσους, κυρίως από τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης, Φιλόθεο, ο οποίος χαρακτήρισε την αφίσα ως βαθιά προκλητική για το θρησκευτικό συναίσθημα των χριστιανών της πόλης.
«Τείνει, δυστυχῶς, νὰ καταστεῖ συνήθεια, τὰ τελευταῖα χρόνια, ἡ ἐκ μέρους διαφόρων “καλλιτεχνῶν” χρησιμοποίηση τῶν ἱερῶν Προσώπων τῆς Πίστης, ὄχι γιὰ νὰ ἀποδώσουν τὸν ἁρμόζοντα σεβασμὸ καὶ νὰ ἐκφράσουν τὴν πρέπουσα εὐλάβεια πρὸς Αὐτά, ἀλλὰ γιὰ νὰ “διαφημίσουν” έκδηλώσεις καὶ δημιουργήματα τέχνης. Αὐτὲς οἱ διαφημίσεις ὑπὸ τὸ πρόσχημα μιᾶς ἀμφίβολης καλλιτεχνικὰ γραφιστικῆς προσέγγισης, ἀγγίζουν – ἐνίοτε δὲ καὶ ὑπερβαίνουν－ τὰ ὅρια τῆς κακόβουλης πρόκλησης καὶ τῆς κακοποιητικῆς πρόθεσης», έγραψε μεταξύ άλλων στην επιστολή του.
Η ταινία «Αδέσποτα Κορμιά» πρόκειται να προβληθεί στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης σήμερα το βράδυ, με το φιλμ να παρουσιάζει την ιστορία τριών γυναικών σε ένα ταξίδι που διεκδικούν την αυτονομία και την αυτοδιάθεση του σώματός τους σε μια Ευρώπη που ολοένα συντηρικτικοποιείται. Ασχολείται με το ζήτημα των αμβλώσεwν και σκοπός της είναι να συζητήσει θέματα που ο συντηρητισμός της ελληνικής πραγματικότητας αρνείται να κουβεντιάσει ανοιχτά, επιλέγοντας ξανά και ξανά το σκοτάδι.
Απάντηση σε όλο αυτό το ζοφερό κλίμα φαίνεται να είναι η φωτεινή απάντηση της γενικής διευθύντριας του φεστιβάλ, που με δική της επιστολή θέλησε να τοποθετηθεί και να ξεκαθαρίσει τα πράγματα, αναφέροντας μεταξύ άλλων πως «ως γυναίκα, μητέρα και εργαζόμενη, βλέπει με ανησυχία ότι ο κόσμος, εν έτει 2024, μοιάζει να πηγαίνει πίσω, με τη βία, τις επιθέσεις κατά των γυναικών και τις γυναικοκτονίες αυξάνονται συνεχώς, μαζί με τις επιθέσεις κατά αδυνάτων και διαφορετικών».
Ολόκληρη η απάντηση της διευθύντριας του φεστιβάλ κας Ελίζ Ζαλαντό:
«Παναγιώτατε,
Διάβασα με προσοχή την επιστολή που μου αποστείλατε, η οποία καθόλου δεν με υπέβαλε σε ταλαιπωρία- όπως πολύ ευγενικά αναφέρετε. Εν αντιθέσει, χάρηκα που μου κοινοποιήσατε τις εξόχως ενδιαφέρουσες απόψεις σας.
Καταρχάς, σας ευχαριστώ για τις θερμές ευχές σας για την επιτυχία του 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, καθώς και για το γεγονός ότι «σας γεμίζουν χαρά και ελπίδα οι καλλιτεχνικές μας δραστηριότητες, οι πρωτοβουλίες μας για ενίσχυση της κινηματογραφικής κοινότητας, οι συναντήσεις δημιουργών και καλλιτεχνών – ιδίως νέων».
Το κεντρικό θέμα της επιστολής σας είναι το ντοκιμαντέρ της κ. Ελίνας Ψύκου Αδέσποτα κορμιά που συμμετέχει στο Διεθνές Διαγωνιστικό του φετινού μας Φεστιβάλ. Θα χαρώ να συναντηθούμε μετά το τέλος του Φεστιβάλ μας και να συζητήσουμε από κοντά αυτό το θέμα. Μέχρι τότε επιτρέψτε μου να σας εκφράσω κι εγώ, με φιλόκαλη και ειλικρινή διάθεση, μερικές σκέψεις που έκανα κατά την ανάγνωση της επιστολής σας.
Στην πραγματικότητα οι σκέψεις μου εδράζονται σε δύο άξονες. Ο πρώτος είναι καθαρά νομικός και δικαιοκρατικός.
Όπως πολύ σωστά αναφέρετε, το ντοκιμαντέρ της κ. Ψύκου «εξερευνά τη σωματική αυτονομία στην Ευρώπη των πολλών ελευθεριών». Σας προσκαλούμε στην προβολή για να διαπιστώσετε ιδίοις όμμασι ότι το ντοκιμαντέρ αυτό διατρέχεται από την επιθυμία της δημιουργού να καταγράψει τις αγωνίες ανθρώπων που υποφέρουν διότι περιορίζεται η ελευθερία τους.
Ως γυναίκα, μητέρα και εργαζόμενη, βλέπω κι εγώ με ανησυχία ότι ο κόσμος, εν έτει 2024, μοιάζει να πηγαίνει πίσω. Η βία, οι επιθέσεις κατά των γυναικών, οι γυναικοκτονίες αυξάνονται συνεχώς. Αυξάνονται και οι επιθέσεις κατά αδυνάτων και διαφορετικών. Μόλις χθες στην πλατεία Αριστοτέλους, μια ανάσα από την έδρα του Φεστιβάλ μας, είδαμε με φρίκη και αγανάκτηση μια αήθη και βίαιη επίθεση εναντίον δυο διεμφυλικών ατόμων, τα οποία διασώθηκαν καθαρά από τύχη. Αυξάνονται επίσης τα απολυταρχικά καθεστώτα που περιορίζουν την ελευθερία, καταπατούν βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και αμφισβητούν την έννοια της Δημοκρατίας.
Η Δημοκρατία είναι ένας θεσμός υπέροχος που μας καλεί να συμβιώνουμε με άτομα, τα οποία ενδεχομένως έχουν διαφορετικές απόψεις από τις δικές μας. Αν αυτές οι απόψεις δεν κηρύσσουν το μίσος και δεν καλούν σε παράνομες πράξεις, αν δεν απειλούν τις θεμελιώδεις αρχές της ελευθερίας και της Δημοκρατίας κι αν δεν παραβαίνουν τους υπάρχοντες νόμους, τότε οφείλουμε να τις ακούμε μέσα στο πλαίσιο μιας κοινωνίας αποδοχής και αγάπης.
Κατανοώ ότι η διαφημιστική αφίσα της ταινίας Αδέσποτα Κορμιά εκφράζει ίσως απόψεις αντίθετες από τις δικές σας. Το ίδιο είμαι σίγουρη ότι συμβαίνει και με άλλα καλλιτεχνικά έργα που παρουσιάζονται σε κινηματογραφικές αίθουσες, τηλεοπτικούς σταθμούς, αίθουσες τέχνης και μουσεία. Μα κι εγώ όμως βλέπω έργα που δεν μου αρέσουν και ακούω απόψεις που είναι αντίθετες στις δικές μου. Σε καμία περίπτωση όμως δεν θα μπορούσα να ζητήσω την απαγόρευσή τους, ή την απόσυρσή τους, διότι αυτό αντίκειται στο Κράτος Δικαίου.
Το ίδιο συμβαίνει και με την αφίσα της ταινίας Αδέσποτα Κορμιά. Ως καλλιτεχνικό έργο μπορεί να διαβαστεί με πολλούς τρόπους και να προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις. Χωρίς να έχουμε καμία σχέση με τη δημιουργία της, έχουμε ακούσει στο Φεστιβάλ πολλές διαφορετικές απόψεις: από θετικές και εγκωμιαστικές, έως προσβλητικές και απειλητικές.
Όμως ούτε εγώ ούτε κανείς άλλος επίσημος φορέας μπορεί να την απαγορεύσει από τη στιγμή που δεν παραβιάζει το Σύνταγμα και τους νόμους.
Αντιλαμβάνομαι λοιπόν τον προβληματισμό σας για τη συγκεκριμένη αφίσα. Σας παρακαλώ, όμως, να κατανοήσετε κι εσείς ότι οι πράξεις απαγόρευσης ή λογοκρισίας είναι αντίθετες όχι μόνο στις αξίες μου αλλά και αντίθετες στους νόμους του κράτους μας.
Υπάρχει όμως κι ένας δεύτερος άξονας πάνω στον οποίο εδράζονται οι σκέψεις μου, κι αυτός είναι περισσότερο θεωρητικός.
Μου γράφετε ότι τα τελευταία χρόνια διάφοροι καλλιτέχνες «χρησιμοποιούν τα ιερά Πρόσωπα της Πίστης για να διαφημίσουν εκδηλώσεις και δημιουργήματα τέχνης, υπερβαίνοντας τα όρια της κακόβουλης πρόκλησης και της κακοποιητικής πρόθεσης». Η αλήθεια είναι ότι συμβαίνει και αυτό, όχι όμως με την αφίσα της κ. Ψύκου, η οποία δεν πιστεύω ότι προσβάλλει «την ελεύθερη διάθεση της αγάπης μας για τον Χριστό, την Εκκλησία Του και τα ιερά Πρόσωπα της Πίστης μας». Δεν υπάρχει κάτι προσβλητικό ή χλευαστικό σε αυτή την αφίσα. Δεν ακολουθεί βεβαίως τη γνωστή εκκλησιαστική τεχνοτροπία, όμως εκατοντάδες καλλιτέχνες από την Αναγέννηση ως τις μέρες μας χρησιμοποίησαν διαφορετικές τεχνοτροπίες για να απεικονίσουν τα Πάθη του Χριστού και να τα ταυτίσουν αλληγορικά με τις αγωνίες των αενάως πασχόντων ανθρώπων. Πιστεύω δηλαδή ότι η συγκεκριμένη αφίσα, όπως μου γράφετε κι εσείς, επιδιώκει «την ψυχική ανάταση και Ανάσταση, την αποκατάσταση του ανθρώπου στο πρωτόκτιστο κάλλος της Θεότητος.»
Επιτρέψτε μου τέλος, Παναγιώτατε, να εκφράσω την άποψη ότι ο Σταυρός του Κυρίου δεν είναι μόνον ένα σύμβολο πίστης, μια απλή εικόνα που αναπαράγεται στατικά ανά τους αιώνες, αλλά και ένας συμπεριληπτικός τόπος και ένας εν κινήσει τρόπος που αγκαλιάζει τον πεπτοκώτα άνθρωπο, τον πάσχοντα άνθρωπο, τον εσαεί ξένο, τον οποίο οφείλουμε να υποδεχόμαστε με ταπεινότητα, κατανόηση και αγάπη. Με τον ίδιο τρόπο που υποδεχθήκαμε τον Ιησού με τα παρακάτω λόγια του Ύμνου:
«δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ἵνα κρύψω ἐν τάφῳ, ὃς ὡς ξένος οὐκ ἔχει τὴν κεφαλὴν ποῦ κλίνῃ»
Με βαθιά εκτίμηση,
Ελίζ Ζαλαντό
Γενική Διευθύντρια
Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης»
Μια απαγόρευση συνάντησης για να αποφευχθούν τα χειρότερα, ένα κάλεσμα μίσους, η ακόρεστη δίψα για διχασμό και η εμμονή σε αντιλήψεις που θυμίζουν Μεσαίωνα δεν ταιριάζουν στη φωτεινή πόλη της Θεσσαλονίκης και σε καμία πόλη, πουθενά στον κόσμο. Κι όσο οι φωνές που προκαλούν τον φόβο θα προσπαθούν να ακουστούν, θα υπάρχουν πάντα εκείνες οι φωτεινές που θα τους αποδεικνύουν πως έχουν μπει σε μια μάχη, που είναι καταδικασμένες να χάσουν.
