Μια τολμηρή κίνηση, ένα βίντεο που έγινε viral και μια ιστορία που προκάλεσε αντιδράσεις σε όλο τον κόσμο. Η νεαρή Ιρανή Ahoo Daryaei, η οποία διαμαρτυρήθηκε ενάντια στην υποχρεωτική χιτζάμπ γδυμένη έξω από το Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης, κατόρθωσε όχι μόνο να στείλει ένα ηχηρό μήνυμα, αλλά και να ασκήσει πίεση στο ίδιο το ιρανικό καθεστώς. Η απόφαση των αρχών να την αφήσουν ελεύθερη χωρίς κατηγορίες δεν είναι μόνο μια προσωπική της νίκη· είναι μια υπενθύμιση της δύναμης της δημόσιας κατακραυγής και του πώς οι φωνές μπορούν να πολλαπλασιαστούν και να κάνουν όντως τη διαφορά για έναν σκοπό.
Η δύναμη του viral: Όπλο ενάντια στην καταπίεση
Το περιστατικό της Daryaei δεν έμεινε μόνο εντός των ιρανικών συνόρων. Μέσα σε λίγες ώρες, οι εικόνες της έγιναν viral, προκαλώντας κύματα στήριξης από ακτιβιστές, πολίτες και οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλο τον κόσμο. Αυτή η διάχυση της πληροφορίας είναι ίσως ένας από τους σημαντικότερους λόγους που οι ιρανικές αρχές αποφάσισαν να την αφήσουν ελεύθερη. Η viral δύναμη, άλλωστε, είναι γνωστό πως λειτουργεί σαν ένας φακός που στρέφεται πάνω στις αυθαιρεσίες των καθεστώτων. Όταν ένα γεγονός γίνεται αντικείμενο συζήτησης παγκοσμίως, οι κυβερνήσεις που προβαίνουν σε κατασταλτικές ενέργειες έρχονται αντιμέτωπες με την πίεση της διεθνούς κοινής γνώμης. Στην περίπτωση του Ιράν, το καθεστώς δεν είχε πλέον την πολυτέλεια της σιωπής ή του αποκλεισμού της πληροφορίας, καθώς η ιστορία της Daryaei είχε ήδη περάσει τα σύνορα. Και δεν ήταν η πρώτη φορά που έρχονταν αντιμέτωποι με αυτό.
Ακτιβισμός και «ψυχική ασθένεια»: Ένα βολικό αφήγημα
Παρά την απελευθέρωσή της, οι αρχές του Ιράν επέμειναν να τη χαρακτηρίζουν «άρρωστη», συνεχίζοντας μια παλιά τακτική που χρησιμοποιείται για υποτίμηση και καταστολή. Μεταφέροντάς τη σε ψυχιατρική κλινική, προσπάθησαν να αποδυναμώσουν το μήνυμα της διαμαρτυρίας της και να την παρουσιάσουν ως άτομο που δεν έχει την ικανότητα να πάρει ορθολογικές αποφάσεις. Αυτή η στρατηγική εξυπηρετεί έναν ξεκάθαρο σκοπό: να απονομιμοποιήσει τη διαμαρτυρία, αλλά και να τρομάξει άλλες γυναίκες που ενδέχεται να εμπνευστούν από αυτήν. Όταν μια γυναίκα που αντιστέκεται περιγράφεται ως «ψυχικά ασθενής», το καθεστώς προσπαθεί να στείλει το μήνυμα ότι οποιαδήποτε πράξη εναντίωσης μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνική περιθωριοποίηση.
Η ευρεία κάλυψη του περιστατικού, όμως, λειτούργησε ως ασπίδα για την Daryaei. Αν δεν είχε γίνει γνωστό το συμβάν, είναι αμφίβολο αν το καθεστώς θα είχε επιλέξει μια τόσο «ήπια» αντίδραση. Πολλές γυναίκες που έχουν προχωρήσει σε παρόμοιες πράξεις στο παρελθόν έχουν υποστεί βαρύτατες ποινές, όπως φυλάκιση ή ακόμα και βασανιστήρια, χωρίς οι ιστορίες τους να γίνουν ποτέ γνωστές. Το γεγονός ότι η Daryaei έγινε πρόσωπο μιας διεθνούς συζήτησης, πίεσε το καθεστώς να περιορίσει τη σκληρότητά του. Αυτό δείχνει ότι οι φωνές που ενώνουν τις δυνάμεις τους μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να λειτουργήσουν ως αντίβαρο στις καταπιεστικές κυβερνήσεις.
Από τη Mahsa Amini στην Ahoo Daryaei
Το όνομα της Mahsa Amini συνεχίζει να στοιχειώνει το Ιράν. Δύο χρόνια μετά τον θάνατό της στα χέρια της αστυνομίας, οι γυναίκες του Ιράν συνεχίζουν να διεκδικούν την ελευθερία τους, συχνά με τεράστιο προσωπικό κόστος. Η ιστορία της Daryaei είναι μια υπενθύμιση ότι κάθε πράξη αντίστασης έχει σημασία, και κάθε γυναίκα που υψώνει τη φωνή της συμβάλλει σε έναν αγώνα που αφορά ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Η Ahoo Daryaei δεν είναι άρρωστη· είναι γενναία. Η πράξη της δεν αποτελεί απόκλιση, αλλά μια αναγκαία υπενθύμιση ότι η ελευθερία και η αξιοπρέπεια δεν είναι προνόμια, αλλά θεμελιώδη δικαιώματα. Όσο κι αν το καθεστώς προσπαθεί να χαρακτηρίσει τις γυναίκες ακτιβίστριες ως «τρελές», η φωνή τους παραμένει δυνατή. Και σε έναν κόσμο που η πληροφορία μπορεί να διαδοθεί σε δευτερόλεπτα, η καταπίεση δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από τους τοίχους ενός αυταρχικού καθεστώτος. Όχι πια.
