Προτού πούμε οτιδήποτε είναι σημαντικό ν’ αναγνωρίσουμε ότι το αίσθημα του να μη νιώθει κανείς αρκετά καλός, είναι μια εμπειρία που μοιράζονται πολλοί άνθρωποι και δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα την πραγματικότητα -είμαστε όλοι ικανοί, έχουμε σπουδαία πράγματα να δώσουμε κι αξίζουμε όσα κάθε άλλος άνθρωπος. Η εσωτερική αμφισβήτηση κι η κριτική είναι χαρακτηριστικά που μπορούν να βοηθήσουν αν μη τι άλλο κάποιον να εξελιχθεί, να διορθώσει τα αρνητικά του και να ωριμάσει. Η θεραπεία με εδικούς, τα βιβλία αυτοβοήθειας και οι πρακτικές της ενσυνειδητότητας όπως ο διαλογισμός είναι μερικοί από τους τρόπους με τους οποίους μπορεί κάποιος ν’ αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί αυτά τα συναισθήματα. Ας δούμε όμως αναλυτικότερα μερικούς από τους λόγους που καταλήγει κάποιος να νιώθει «λίγος».
Αρχικά η κοινωνική σύγκριση μπορεί να οδηγήσει σ’ αισθήματα ανεπάρκειας, ειδικά αν υποθέσουμε ότι μιλάμε για κάποιο άτομο που δυσκολεύεται ν’ αισθανθεί χαρά κι ασφάλεια με την επιτυχία του άλλου. Στον σημερινό κόσμο, με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τη συνεχή έκθεση στα highlights της ζωής των άλλων, είναι εύκολο να νιώσουμε ότι δεν ανταποκρινόμαστε στην πραγματικότητα των υπόλοιπων ανθρώπων αλλά είναι εξίσου πιθανό η σύγκριση γενικότερα να μας «ταράζει» λόγω της πίεσης που δεχόμασταν μικροί να μοιάσουμε σε κάποιο γνωστό, φίλο ή συγγενή. Άλλωστε ένας ακόμα λόγος που πολλές φορές κάποιος δεν αισθάνεται «αρκετός», είναι οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες που έχει -που πιθανόν να ξεκίνησε ν’ έχει μέσω των απαιτήσεων της οικογένειας. Τα απίστευτα υψηλά πρότυπα που θέτει κανείς για τον εαυτό του βοηθάν στο να νιώθει απογοήτευση ή ντροπή όταν δεν μπορεί να τα εκπληρώσει. Αυτό μπορεί να σχετίζεται με τους προσωπικούς του στόχους, την εμφάνισή του ή άλλους τομείς της ζωής -όπου νιώθουμε πίεση να αποδώσει ή να διαπρέψει.
Βέβαια ακόμα ένας παράγοντας που επηρεάζει κατά πολύ την αυτοεκτίμηση -άρα και τα συναισθήματα που νιώθει κανείς- είναι η αρνητική ομιλία. Ο τρόπος που μιλάει το άτομο στον εαυτό του μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο στην αυτοεκτίμησή του. Αν ασκεί συνεχώς κριτική στον εαυτό του, εστιάζει μόνιμα στα ελαττώματά του ή μιλάει άσχημα στον εαυτό του, είναι επόμενο ν’ αισθάνεται άσχημα για εκείνον και να καταλήγει στην ιδέα πως δεν είναι αρκετός.
Ακόμα οι προηγούμενες εμπειρίες του ανθρώπου από την παιδική ηλικία ή άλλα σημαντικά γεγονότα στη ζωή του μπορούν να διαμορφώσουν την αυτοαντίληψή του και να τον οδηγήσουν να πιστέψει ότι δεν είναι αρκετά καλός. Για παράδειγμα, αν λάμβανε συχνά επικριτικά ή απαξιωτικά σχόλια από τους γονείς ή τους συνομηλίκους του, είναι πολύ πιθανό να εσωτερίκευσε αυτήν την ιδέα και ν’ άφησε την αυτοπεποίθησή του να επηρεαστεί.
Βέβαια όπως είπαμε και παραπάνω, όλα αυτά είναι κοινά συναισθήματα κι υπάρχουν διάφοροι τρόποι για ν’ αντιμετωπιστούν και ν’ αισθανθεί καλύτερα το άτομο με τον εαυτό του. Αν κι εσείς για παράδειγμα αντιμετωπίζετε πρόβλημα με την «εικόνα» του εαυτού σας και πιστεύετε πως δεν είστε αρκετά καλοί, μπορείτε να ακολουθήσετε μερικές από τις παρακάτω συμβουλές:
1. Αφήστε τ’ αρνητικά σχόλια προς τον εαυτό σας
Όταν παρατηρείτε τον εαυτό σας να θέλει να σχολιάσει άσχημα κάποια κίνησή σας ή ένα χαρακτηριστικό σας, προσπαθήστε να αμφισβητήσετε αυτές τις σκέψεις. Ρωτήστε τον εαυτό σας αν η σκέψη είναι αληθινή κι αν υπάρχουν στοιχεία που να την υποστηρίζουν. Στη συνέχεια, προσπαθήστε να επαναδιατυπώσετε τη σκέψη μ’ έναν πιο θετικό ή ρεαλιστικό τρόπο.
2. Εξασκηθείτε στην αυτοσυμπόνια
Αντιμετωπίστε τον εαυτό σας με την ίδια ευγένεια και συμπόνια που θα προσφέρατε σ’ έναν φίλο που περνάει μια δύσκολη στιγμή. Ν’ αναγνωρίζετε τα συναισθήματά σας χωρίς να τα κρίνετε και να προσφέρετε στον εαυτό σας υποστήριξη, ενθάρρυνση, αγάπη και τρυφερότητα.
3. Θέστε ρεαλιστικές προσδοκίες
Να είστε ειλικρινείς με τον εαυτό σας σχετικά με το τι μπορείτε ρεαλιστικά να πετύχετε. Να θέσετε στόχους που είναι προκλητικοί αλλά εφικτοί. Γιορτάστε τις επιτυχίες σας στην πορεία, ακόμα και αν είναι μικρές.
4. Επικεντρωθείτε στα δυνατά σας σημεία
Κάντε μια λίστα με τα δυνατά σας σημεία κι ανατρέξτε σ’ αυτή όταν αισθάνεστε πεσμένοι. Αναγνωρίστε ότι όλοι έχουν δυνατά κι αδύνατα σημεία κι ότι δε χρειάζεται να είστε τέλειοι για ν’ αξίζετε αγάπη, σεβασμό κι όλα όσα επιθυμείτε.
5. Αναζητήστε υποστήριξη
Εξετάστε το ενδεχόμενο ν’ απευθυνθείτε σ’ έναν θεραπευτή, μια ομάδα υποστήριξης ή σ’ έναν έμπιστο φίλο που μπορεί να σας προσφέρει υποστήριξη και ενθάρρυνση. Μερικές φορές το να μιλήσετε σε κάποιον που καταλαβαίνει τι περνάτε μπορεί να σας βοηθήσει να νιώσετε λιγότερο μόνοι.
Να θυμάστε ότι η αλλαγή των σκέψεων και των συναισθημάτων σας απαιτεί χρόνο και προσπάθεια, να είστε καλοί με τον εαυτό σας κι υπομονετικοί, να του δείχνετε αγάπη και να του λέτε όμορφα λόγια όποτε τα χρειάζεται. Να τον παίρνετε αγκαλιές και να του υπενθυμίζετε καθημερινά όλα όσα αξίζει.
Επιμέλεια κειμένου: Ζηνοβία Τσαρτσίδου
