Ένα καλοκαιρινό βράδυ του 2019, ο Zach Sheldon, ένας έμπειρος ξεναγός, παρακολουθούσε μεγάλα κομμάτια πάγου να αποσπώνται από τον παγετώνα Valdez στην Αλάσκα, καθώς αυτά κατέληγαν στη λίμνη που εκτείνεται κάτω από τον παγετώνα. Το θέαμα ήταν εντυπωσιακό, αλλά την επόμενη μέρα τα πράγματα πήραν μια τραγική τροπή. Καθώς οδήγησε την ομάδα του σε μια κορυφογραμμή του παγετώνα για να δει τι είχε απομείνει από τη μετατόπιση των τμημάτων του, πρόσεξε κάτι ασυνήθιστο στο νερό. Κοιτώντας προσεκτικά, διέκρινε δύο πτώματα κολλημένα σε ένα κανό και, σε μικρή απόσταση, ένα τρίτο σώμα περίπου 150 μέτρα μακριά.
Ο Sheldon ζήτησε αμέσως από τους τουρίστες να μείνουν πίσω, συνειδητοποιώντας την επικινδυνότητα της κατάστασης. Οι τρεις άνθρωποι που είχαν χάσει τη ζωή τους ήταν δύο Γερμανοί και ένας Αυστριακός, οι οποίοι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, είχαν πλησιάσει επικίνδυνα κοντά στον παγετώνα λόγω του μπλε χρώματος του πάγου. Αυτό που πιθανώς δεν κατάλαβαν είναι ότι η εντυπωσιακή απόχρωση ήταν ένα προειδοποιητικό σημάδι για την επικείμενη κατάρρευση του παγετώνα. Οι τουρίστες είχαν παγιδευτεί σε μια επικίνδυνη παγίδα από πάγο, λάσπη και συντρίμμια, λίγα μόλις μέτρα μακριά από την ασφάλεια.
Δυστυχώς, αυτά τα τρία θύματα δεν είναι τα μόνα που έχασαν τη ζωή τους σε περιηγήσεις για να δουν παγετώνες. Παρά το γεγονός ότι οι θάνατοι είναι σχετικά λίγοι, κάθε τέτοια τραγωδία αποκαλύπτει τη μεταβαλλόμενη και επικίνδυνη φύση των παγετώνων, οι οποίοι λιώνουν με ταχείς ρυθμούς λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Ο τουρισμός σε παγετώνες έχει γνωρίσει άνθηση τα τελευταία χρόνια, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι επιθυμούν να δουν αυτούς τους τεράστιους όγκους πάγου πριν εξαφανιστούν, μια τάση που έχει άτυπα ονομαστεί «τουρισμός της τελευταίας ευκαιρίας». Σύμφωνα με τη Jackie Dawson, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Οτάβα, οι άνθρωποι πλέον δεν ταξιδεύουν μόνο για να γίνουν οι πρώτοι που θα δουν ένα φυσικό φαινόμενο, αλλά και για να προλάβουν να δουν κάτι πριν χαθεί για πάντα.
Οι παγετώνες αποτελούν το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτών των «προορισμών της τελευταίας ευκαιρίας». Επί χιλιάδες χρόνια, οι παγετώνες διαμόρφωσαν τα τοπία του κόσμου, αλλά σήμερα συρρικνώνονται με ανησυχητικό ρυθμό. Λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της συνεχιζόμενης καύσης ορυκτών καυσίμων, οι επιστήμονες προβλέπουν ότι μέχρι το 2100, έως και οι μισοί παγετώνες του πλανήτη θα έχουν εξαφανιστεί, ακόμη και με τις καλύτερες δυνατές προσπάθειες για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής, όπως αναφέρει το cnn.
Ένα επικίνδυνο και μεταβαλλόμενο τοπίο
Καθώς οι παγετώνες λιώνουν, όμως, ταυτόχρονα γίνονται πιο προσιτοί στους τουρίστες. Ωστόσο, αυτό αυξάνει και τους κινδύνους. Το λιώσιμο του πάγου κάνει τους παγετώνες πιο ασταθείς και επικίνδυνους. Ο πάγος που λιώνει κινείται γρηγορότερα, ενώ οι σχισμές μεγαλώνουν και οι πτώσεις πετρωμάτων και πάγου είναι συχνότερες. Όπως εξηγεί ο Garðar Hrafn Sigurjonsson, οδηγός αναρρίχησης στην Ισλανδία, οι επισκέπτες των παγετώνων αντιμετωπίζουν έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο και λιγότερο προβλέψιμο φυσικό χώρο. Το τοπίο αλλάζει από χρόνο σε χρόνο, και οι παγετώνες που κάποτε θεωρούνταν σταθεροί τώρα γίνονται ξαφνικά επικίνδυνοι.
Αυτή η αβεβαιότητα αυξάνει τον κίνδυνο για τους τουρίστες. Τον περασμένο μήνα, ένας Αμερικανός τουρίστας στην Ισλανδία σκοτώθηκε όταν κατέρρευσε μια σπηλιά πάγου στον παγετώνα Breiðamerkurjökull. Το περιστατικό σόκαρε τη χώρα και προκάλεσε προσωρινή διακοπή των περιηγήσεων σε σπηλιές πάγου. Οι αρχές εξετάζουν πλέον την εισαγωγή νέων κανόνων ασφαλείας, αλλά οι κίνδυνοι είναι δύσκολο να εξαλειφθούν πλήρως.
Η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση για περιηγήσεις σε παγετώνες, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη αστάθεια αυτών των φυσικών τοπίων, σημαίνει ότι πιθανότατα θα δούμε περισσότερα ατυχήματα και θανάτους στο μέλλον. Το 2018, δύο άνθρωποι σκοτώθηκαν μέσα σε μία ημέρα κατά τη διάρκεια πεζοπορίας στους παγετώνες της Αλάσκας. Στο ένα περιστατικό, μια γυναίκα πέθανε όταν χτυπήθηκε από πάγο που έπεσε από τον παγετώνα Byron, ενώ σε άλλο συμβάν ένα 5χρονο αγόρι έχασε τη ζωή του από πτώση βράχου στον παγετώνα Worthington.
Το μέλλον του τουρισμού στους παγετώνες
Καθώς οι παγετώνες συρρικνώνονται, γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς ως προορισμοί για τουρίστες που θέλουν να δουν αυτά τα εντυπωσιακά φυσικά φαινόμενα πριν εξαφανιστούν. Ωστόσο, η αύξηση των κινδύνων μπορεί να οδηγήσει σε μελλοντικές ρυθμίσεις και περιορισμούς. Ο Sheldon, ο ξεναγός από την Αλάσκα, έχει δει τη ζήτηση για τις περιηγήσεις του να αυξάνεται κατά 20-30% κάθε χρόνο, παρότι οι συνθήκες γίνονται όλο και πιο επικίνδυνες.
Αν σκοπεύετε να επισκεφθείτε έναν παγετώνα, ίσως να είναι καιρός να προγραμματίσετε το ταξίδι σας σύντομα, καθώς λιώνουν με ανησυχητικό ρυθμό, και τα επικίνδυνα αυτά τοπία μπορεί να μην είναι πλέον προσβάσιμα στο κοντινό μέλλον. Κι αυτό είναι τόσο λυπηρό, όσο και αδιαμφισβήτητο.
