Σε μια εποχή που πασχίζουμε ακόμα να ξεχωρίσουμε το αυτονόητο – ότι κάθε βιασμός είναι βιασμός – έρχεται μια καταξιωμένη φωνή του παλιού θεάτρου να μας θυμίσει γιατί ακριβώς αργεί η κοινωνία να πάει μπροστά. Η Μαρία Ιωαννίδου, σε δηλώσεις της για την υπόθεση του Πέτρου Φιλιππίδη, ξεστόμισε την εξής ατάκα:
«Με τον Πέτρο Φιλιππίδη είχαμε συνεργαστεί πάρα πολύ καλά, του άρεσα σαν ηθοποιός. Με πίστευε σαν γυναίκα, δεν με βίασε. Αυτή η ιστορία βρωμάει, είναι επικίνδυνη»
Να το βάλουμε απλά, για να τελειώνουμε μια και καλή με αυτές τις αντιλήψεις: Ο βιασμός δε συμβαίνει επειδή κάποιος “δεν πιστεύει” μια γυναίκα. Ο βιασμός συμβαίνει επειδή κάποιος θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα να παραβιάσει το σώμα της, χωρίς τη συναίνεσή της. Ούτε η εκτίμηση, ούτε η “καλή συνεργασία”, ούτε το “του άρεσα σαν ηθοποιός” αναιρούν ή προεξοφλούν τη βίαιη συμπεριφορά.
Το ότι κάποια δεν έπεσε θύμα, δεν ακυρώνει τα θύματα. Είναι ακριβώς αυτή η νοοτροπία, το “αποκλείεται, εμένα με σεβόταν”, που επιτρέπει στους θύτες να δρουν ανενόχλητοι για χρόνια. Πίσω από κάθε θύτη που “δεν είχε δώσει δικαιώματα” και που “δεν πείραξε ποτέ κανέναν” κρύβονται πολλές σιωπές, πολλά τραύματα και ένας πολιτισμός που προτιμά να θάβει παρά να βλέπει. Κι αυτό δεν αφορά στην περίπτωση του κου Φιλιππίδη, αλλά στη γενικότερη στάση που επιμένει να κρατά η κοινωνία απέναντι στα θύματα βιaσμού, που ενώ βγαίνουν και μιλάνε με προσωπικό κόστος, έχουν ντα αντιμετωπίσουν κατακραυγή και victim blaming, πολλές φορές ακραία αισχρό.
Όσο για την αποθέωση της “συζύγου που στέκεται στον άντρα της όπως πρέπει”; Κανείς δε ζήτησε λιθοβολισμό της Ελπίδας Νίνου. Αλλά να θυμίσουμε: το να στέκεσαι δίπλα σε έναν άνθρωπο που έχει σοβαρότατες κατηγορίες για σεξουαλική βία δε σε καθιστά ηρωίδα. ντιθέτως, υπάρχει μια πιθανότητα να σε κάνει τουλάχιστον συνυπεύθυνη στην αποσιώπηση μιας σοβαρότατης υπόθεσης.
Η υπόθεση Φιλιππίδη δε “βρωμάει” επειδή γυναίκες του θεάτρου βγήκαν μπροστά και τον κατηγόρησαν ανοιχτά. Βρωμάει επειδή επί δεκαετίες κλείναμε τα μάτια μπροστά στη δύναμη που ασκούσαν οι “μεγάλοι” και οι “καταξιωμένοι” σε κάθε χώρο, σε κάθε συνεργασία, σε κάθε πραγματικότητα.
Τέλος στις πρόχειρες υπερασπίσεις. Τέλος στη λογική “δε με πείραξε εμένα, άρα είναι αθώος”. Η Δικαιοσύνη έχει δουλειά να κάνει. Εμείς έχουμε δουλειά να σταθούμε στο πλευρό των θυμάτων, και κυρία Ιωαννίδου, ίσως κάποια στιγμή να πρέπει να βάλετε την τελεία σας.
Φωτογραφία: Πέτρος Νικολαρέας
