Ο Πάνος Βλάχος δεν είναι από αυτούς που στρογγυλεύουν τις λέξεις τους για να χωρέσουν στα τηλεοπτικά κουτάκια- και ίσως γι’ αυτό τον βλέπουμε και τόσο σπάνια να κάνει δηλώσεις. Δεν είναι ούτε από τους καλλιτέχνες που λένε “εγώ δεν ασχολούμαι με τα πολιτικά” κι ευτυχώς γι’ αυτό. Στην πρόσφατη εμφάνισή του στο «Ενώπιος Ενωπίω» με τον Νίκο Χατζηνικολάου, δε μάσησε τα λόγια του — ούτε και τους στίχους του.
Ο περιβόητος στίχος «Μέσα σε έναν σάκο βάλτε Άδωνι και Πορτοσάλτε», που τραγούδησε πριν έναν χρόνο, έφτασε η μεγάλη στιγμή να αποκωδικοποιηθεί. Όχι μόνο επειδή καυτηριάζει πρόσωπα με ισχυρή δημόσια παρουσία, αλλά γιατί τόλμησε να μιλήσει με τρόπο που έκανε ολόκληρη την ελληνική κοινωνία να μιλάει γι’ αυτόν.
«Δεν είμαι βόδι, είμαι άνθρωπος»
Αυτός ο στίχος ήταν η αφορμή. Ο Πάνος Βλάχος ξεκαθάρισε πως η τέχνη του είναι απόκριση, είναι αντίδραση. Όχι μηχανική. Όχι για να προκαλέσει. Αλλά γιατί, όπως είπε: «Δεν είμαι βόδι, είμαι άνθρωπος, δεν είμαι ασυγκίνητος».
Μιλώντας για τους Άδωνι Γεωργιάδη και Άρη Πορτοσάλτε, ξεκαθάρισε πως ο λόγος που μπήκαν στον στίχο του, δεν είναι προσωπική εμπάθεια αλλά μια ανάγκη να πει: «φτάνει». Να πει πως κάποιοι έχουν λόγο, επιρροή, βήμα και χρήμα, και όταν αυτό χρησιμοποιείται για να υποτιμηθεί η οδύνη, η αγανάκτηση, η μνήμη – τότε ο καλλιτέχνης δεν μπορεί να σιωπά:
«Όταν διαφωνείς με κάποιον δεν τον πετάς στα σκουπίδια. Τον σατιρίζεις, τον καυτηριάζεις, τον γελοιοποιείς, τον μετακινείς, τον προκαλείς.»
Εδώ είναι το ζουμί: η σάτιρα δεν είναι απλά μια πινελιά στο τραγούδι για να πάρουμε και κάνα βιου. Είναι εργαλείο πολιτικής κριτικής. Δεν είναι το χιούμορ για να γελάσουμε. Είναι το χιούμορ για να ξυπνήσουμε. Είναι το ψαλίδι που κόβει το κοστούμι της εξουσίας και δείχνει τι κρύβεται από κάτω. Και ναι, θα ενοχλήσει. Και πρέπει να ενοχλεί.
«Είναι απανθρωπιά να επιτίθεσαι σε αυτούς που έχασαν τα παιδιά τους»
Σε μια Ελλάδα όπου η δημόσια σφαίρα μοιάζει όλο και περισσότερο με πεδίο μάχης παραπληροφόρησης και προπαγάνδας, ο Βλάχος το είπε ξεκάθαρα:
«Δεν είναι έκφραση απόψεων. Είναι απόπειρα συγκάλυψης, λασπολογία και θόλωση ενός κόσμου που υποφέρει.»
Και γι’ αυτό, πρέπει να απαντήσεις με τέχνη. Όχι γιατί «πουλάει», αλλά γιατί — όπως λέει — έτσι ζω, έτσι υπάρχω.
Από τα ναυτιλιακά στο σανίδι
Πριν γίνει ηθοποιός, ο Πάνος Βλάχος ήταν… «σχεδόν άλλος άνθρωπος». «Σπούδασα ναυτιλιακά. Δεν υπάρχει ούτε ένας καλλιτέχνης στην οικογένειά μου. Δούλεψα 1,5 χρόνο, αλλά το μυαλό μου δεν ήταν εκεί», λέει. Όλα άλλαξαν όταν τον είδαν να παίζει ερασιτεχνικά θέατρο. Παραιτήθηκε μέσα σε δέκα μέρες και τα υπόλοιπα είναι – κυριολεκτικά – ιστορία.
Πίσω όμως από τις σκηνές και τα φώτα, κρύβεται πειθαρχία. «Ήθελα να γίνω ποδοσφαιριστής. Έπαιξα ερασιτεχνικά. Ο πρωταθλητισμός που κάνω σήμερα στην υποκριτική και στη μουσική είναι ίδιος. Απλά εδώ δεν υπάρχει ηλικία λήξης. Δε σταματάς στα 35».
«Η ευθύνη μου είναι ηθική»
«Είμαι ηθοποιός. Έχω ευθύνη προς την ηθική και ευγνωμοσύνη για τα πράγματα που μου έχουν συμβεί», δήλωσε. «Η θεατρική τέχνη εμπεριέχει τραγωδία, συγγραφή, κινησιολογία. Είναι ο πυρήνας όλων όσων κάνω».
«Ο στίχος πρέπει να είναι διχαστικός, προκλητικός, να έχει ανοιχτά νοήματα. Αλλιώς είναι βαρετός. Δε θέλω να πείσω κανέναν ότι τραγουδάω ή παίζω καλά. Θέλω να είμαι ειλικρινής. Και η ειλικρίνεια είναι μεγάλη παγίδα, αλλά και τεράστια ελευθερία».
Το πουκάμισο και το αφήγημα
Η συζήτηση έφτασε και στο πολυσυζητημένο πουκάμισο που είχε φορέσει επί σκηνής, και το οποίο κάποιοι έσπευσαν να κριτικάρουν για την τιμή του. Ο Βλάχος απάντησε για πρώτη φορά για το ζήτημα αυτό, θέλοντας να τοποθετηθεί κι απέναντι στις ταμπέλες που ακόμα και σήμερα τοποθετούν τους ανθρώπους σε κοινωνικές κάστες.
«Όταν ένας άνθρωπος στη χώρα βγάζει χρήματα, είναι δεξιός. Όταν δε βγάζει, είναι αριστερός. Αν προσέχει τι φοράει, είναι ψώνιο. Αν δεν προσέχει, είναι αναρχοαυτόνομος. Ποτέ δεν τον ρωτάνε αν είναι άνθρωπος».
