Σε έναν γιγάντιο εξωπλανήτη, 124 έτη φωτός μακριά από τη Γη, το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb ίσως μας έφερε πιο κοντά από ποτέ στην απάντηση στο πιο μεγάλο ερώτημα: είμαστε μόνοι; Ο εξωπλανήτης ονομάζεται K2-18 b και βρίσκεται στον αστερισμό του Λέοντα. Είναι 2,6 φορές μεγαλύτερος από τη Γη και σχεδόν εννέα φορές πιο βαρύς. Το σημαντικότερο; Κινείται μέσα στην “κατοικήσιμη ζώνη” του άστρου του – δηλαδή σε απόσταση όπου θεωρητικά μπορούν να υπάρξουν υγροί ωκεανοί.
Αυτό που εντόπισε τώρα το James Webb είναι κάτι που μπορεί να αλλάξει το παιχνίδι: ίχνη δύο χημικών ενώσεων, DMS (διμεθυλοσουλφίδιο) και DMDS (διμεθυλοδισουλφίδιο). Και οι δύο αυτές ενώσεις, στη Γη τουλάχιστον, παράγονται αποκλειστικά από μορφές ζωής – κυρίως από θαλάσσιο φυτοπλαγκτόν.
«Αυτή είναι η ισχυρότερη ένδειξη μέχρι σήμερα για πιθανή βιολογική δραστηριότητα πέρα από το ηλιακό μας σύστημα», δήλωσε στον Guardian ο καθηγητής Nikku Madhusudhan του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.
«Ίσως, στο μέλλον, κοιτάξουμε πίσω σε αυτή τη στιγμή και αναγνωρίσουμε ότι ήταν το σημείο καμπής στην αναζήτηση ζωής».
Σημάδια ζωής ή κοσμική σύμπτωση;
Η ανακάλυψη είναι σημαντική, αλλά όχι ακόμα αποδεικτική. Η πιθανότητα να είναι τα σήματα τυχαία είναι μόλις 0,3% – δηλαδή εξαιρετικά χαμηλή – αλλά οι επιστήμονες παραμένουν προσεκτικοί.
Άλλοι ειδικοί, όπως η χημικός Nora Hänni από το Πανεπιστήμιο της Βέρνης, σημειώνουν ότι το DMS έχει εντοπιστεί και σε κομήτες, χωρίς καμία παρουσία ζωής. Και δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο αν ο K2-18 b είναι ένας πλανήτης με ωκεανούς, ένας αέριος γίγαντας ή ένας πύρινος κόσμος από μάγμα.
Το 2019, το τηλεσκόπιο Hubble είχε εντοπίσει υδρατμούς στην ατμόσφαιρά του. Το 2023, ωστόσο, φάνηκε πως το σήμα αυτό μάλλον ήταν μεθάνιο. Η ελπίδα για ωκεανούς και ζωή δεν έσβησε – αντίθετα, ενισχύθηκε από την πιθανότητα ύπαρξης ενός “υδροκόσμου” κάτω από την επιφάνεια.
Τι σημαίνει αυτό το σήμα;
Καθώς ο πλανήτης πέρασε μπροστά από το άστρο του, το James Webb κατέγραψε πτώσεις σε συγκεκριμένα μήκη κύματος – τις “υπογραφές” των δύο χημικών ενώσεων. Η παρουσία τους μπορεί να εξηγηθεί με άλλους τρόπους, όπως ηφαιστειακή δραστηριότητα ή κοσμικές προσκρούσεις, αλλά προς το παρόν αυτές οι θεωρίες είναι υποθετικές.
«Είμαστε πολύ επιφυλακτικοί. Οφείλουμε να αμφισβητήσουμε τόσο την εγκυρότητα του σήματος όσο και το τι μπορεί να σημαίνει», αναφέρει ο Nikku Madhusudhan.
Το πιο κοντινό “ναι” στην εξωγήινη ζωή
Όλοι συμφωνούν σε ένα πράγμα: πρόκειται για το πιο ισχυρό στοιχείο μέχρι σήμερα που θα μπορούσε να μας φέρει ένα βήμα πιο κοντά στην ανακάλυψη ζωής έξω από τη Γη. Αν μελλοντικές παρατηρήσεις επιβεβαιώσουν την παρουσία των ενώσεων και αποκλείσουν τις μη βιολογικές εξηγήσεις, τότε μπορεί να βρισκόμαστε στο κατώφλι μιας κοσμικής αποκάλυψης.
Και τότε, το “είμαστε μόνοι στο σύμπαν;” ίσως να μην είναι ερώτηση πια. Ίσως να είναι η αρχή μιας νέας εποχής.
