Ξέρετε πόσες επίσημες γλώσσες υπάρχουν στον κόσμο; Περίπου 7.000. Ξέρετε πόσες είναι οι δημοφιλέστερες; Καμιά εικοσιπενταριά. Για κάποιους είναι αδιανόητο να καταφέρουν να τελειοποιήσουν μία δεύτερη γλώσσα, ενώ για άλλους η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας είναι έμφυτο ταλέντο. Και για μια μικρή κατηγορία από εμάς, το να είμαστε δίγλωσσοι αποτελεί τρόπο ζωής από τη γέννησή μας. Άνθρωποι δύο σε ένα λοιπόν, διπρόσωποι με την καλή έννοια, διχασμένες προσωπικότητες και γαμάτοι όσο δεν πάει.
Δίγλωσσος θεωρείται κάποιος ο οποίος μπορεί να επικοινωνήσει με δύο διαφορετικές γλώσσες. Στην κορυφή της πυραμίδας των δίγλωσσων ανθρώπων βρίσκονται εκείνοι που έχουν και τις δύο γλώσσες μητρικές. Μία από τη μεριά του μπαμπά και μία από της μαμάς. Τη θέση της κορυφής μοιράζονται και όσοι μεγάλωσαν σε χώρα διαφορετική από αυτή της καταγωγής των γονιών τους. Είναι αυτοί οι απίστευτοι τύποι που έχουν την τύχη να μπορούν να χρησιμοποιούν τον εγκέφαλό τους σε δύο κατευθύνσεις, να ζουν ανάμεσα σε δύο πολιτισμούς και να βλέπουν τα πάντα γύρω τους με δύο διαφορετικές οπτικές ταυτόχρονα. Είναι αυτοί που έχουν δύο σπίτια, δύο ζωές, δύο ματιές.
Έχει αποδειχθεί επιστημονικά πως οι δίγλωσσοι άνθρωποι τείνουν να είναι πιο ευφυείς. Αφήστε με λοιπόν να σας εξηγήσω τους λόγους που οδήγησαν την επιστήμη σ’ αυτήν την ανακάλυψη και δε θα χρειαστεί να αναφέρω ούτε μισό στατιστικό στοιχείο. Το θέμα με εμάς τους δίγλωσσους είναι πως βρισκόμαστε διαρκώς ανάμεσα σε δύο κόσμους και το μυαλό μας τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα στα σημεία όπου αυτοί οι δύο κόσμοι συναντιούνται. Αν μπορούσε κάποιος να μπει μέσα στο μυαλό μας θα έβλεπε λαμπάκια να αναβοσβήνουν συνέχεια σε κάθε μας σκέψη και λέξη.
Πολλές φορές μπορεί να μπερδεύουμε τα λόγια μας και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε προτάσεις σε μία γλώσσα. Το κάνουμε όμως πάντα χαριτωμένα. Και πώς να μη μας αγαπήσεις δηλαδή όταν είμαστε συσκευασία ένα συν ένα δώρο; Ποιος μπορεί να μη συμπαθεί κάποιον σαν κι εμάς; Μόνο αν μας ζηλεύει. Αν είναι αυτός ο λόγος, πραγματικά ντροπή σας. Σκέφτομαι άσχημες λέξεις σε δύο γλώσσες αυτή τη στιγμή. Σας βγάζω και τη δίγλωσσή μου γλώσσα. Να, έτσι.
Εμείς οι δίγλωσσοι λοιπόν, είμαστε πολύ ευχάριστες προσωπικότητες, κυρίως λόγω της αναπτυγμένης ικανότητας έκφρασης που έχουμε. Από τότε που θυμόμαστε τον εαυτό μας ταλαντευόμαστε ανάμεσα σε δύο κουλτούρες, δύο τρόπους σκέψης, δύο εκδοχές μας. Ανάλογα με τον συνομιλητή μας μεταμφιεζόμαστε λεκτικά και κρατάμε αναμμένα μόνο τα λαμπάκια που μπορεί να δει κι αυτός.
Συνήθως οι δίγλωσσοι άνθρωποι είναι εξωστρεφείς και σχεδόν πάντα καταφέρνουν να κάνουν όποιον έχουν απέναντί τους να νιώθει άνετα. Αυτό, γιατί το να λειτουργούμε ακατάπαυστα σε δύο συχνότητες, μας έχει κάνει ν’ αναπτύξουμε τη γλώσσα του σώματος και την ικανότητά μας να επικοινωνούμε με επιτυχία, ακόμα και χωρίς λόγια.
Κάποιος που έχει στη ζωή του ένα δίγλωσσο ξέρει καλά πως είμαστε αυτοί οι άνθρωποι που όλοι θέλουν να έχουν κοντά τους. Γιατί πολύ απλά είμαστε χρήσιμοι. Τις περισσότερες φορές αυτή η χρησιμότητα μας οδηγεί σε ταξίδια όπου αποτελούμε βασικό και αναντικατάστατο εργαλείο. Έτσι, έχοντας εμάς στην παρέα όλοι νιώθουν μεγαλύτερη ασφάλεια και δε φοβούνται πως θα χαθούν σε μια ξένη χώρα και θα καταλήξουν αιχμάλωτοι εμπόρων λευκής σαρκός. Επίσης, κατέχοντας ήδη δύο γλώσσες είναι πολύ πιο εύκολο για εμάς να μάθουμε και μια τρίτη ή τέταρτη ή και πολλές παραπάνω. Είμαστε η χαρά του βιογραφικού, των πολυεθνικών και των κέντρων ξένων γλωσσών.
Κάθε μέρα μαζί μας είναι και μια πολιτισμική περιπέτεια. Διατηρούμε παράξενες συνήθειες, ειδικά στο φαγητό και στον τρόπο που κάνουμε πολύ απλά καθημερινά πράγματα. Από τα περίεργα ακαταλαβίστικα κανάλια που βλέπουμε στην τηλεόραση, έως και τον τρόπο που πίνουμε τον καφέ μας. Όλα αυτά γιατί συνδυάζουμε δύο κουλτούρες λαών, πολλές φορές εντελώς διαφορετικές. Έχουμε συγγενείς σε πολλά μέρη του πλανήτη με τους οποίους διατηρούμε τακτική επικοινωνία μέσω skype και μπορεί να μην τους έχουμε δει και ποτέ από κοντά. Ξέρουμε όμως τι καιρό κάνει εκεί που μένουν, τι έφαγαν για μεσημεριανό και γιατί χώρισε η γειτόνισσά τους με τον άντρα της.
Δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά πως είμαστε πιο εύστροφοι από άλλους ανθρώπους, αλλά μπορούμε να υπογράψουμε πως ξέρουμε καλά να επικοινωνούμε, να ακούμε με προσοχή τον συνομιλητή μας και να ζούμε δυο ζωές ταυτόχρονα σαν να είμαστε σούπερ ήρωες. Είμαστε άνθρωποι του κόσμου και δε φοβόμαστε τίποτα, γιατί έχουμε πάντα ένα δεύτερο σχέδιο, έναν κρυφό άσσο στο μανίκι μας. Κι αν κάποια στιγμή μας προδώσει ο ένας μας κόσμος, θα έχουμε πάντα καταφύγιο στον δεύτερο. Λίγοι άνθρωποι είναι τόσο τυχεροί κι εμείς την τύχη μας την ευχαριστούμε σε κάθε γλώσσα.
Συντάκτης: Ελίνα Ανδρεάδου
