Δεν είναι μια ευθεία πορεία. Είναι κανονικό καρδιογράφημα. Πάνω-κάτω, πάνω-κάτω. Συνέχεια. Αδιάκοπα. Τη μια να βιώνει κανείς την απόλυτη ηρεμία και την άλλη να βλέπει πως πολλά από αυτά που θεωρούσε σίγουρα, τώρα αιωρούνται χαοτικά γύρω του. Κι αυτός επιζητά και πάλι να τακτοποιηθούν όλα μέσα του από την αρχή.
Η ψυχοθεραπεία είναι μια ιδιαίτερη σχέση ανάμεσα σε ένα άτομο και έναν ειδικό, ο οποίος είναι εκπαιδευμένος να βοηθά τους ανθρώπους να καταλαβαίνουν τα συναισθήματά τους και να αλλάζουν τη συμπεριφορά τους. Ο ψυχοθεραπευτής χρησιμοποιεί μεθόδους και τεχνικές, οι οποίες θεμελιώνονται σε επιστημονικές θεωρίες, αποσκοπώντας στη θεραπεία κάποιων ψυχοπαθολογικών συμπτωμάτων, τη βελτίωση ψυχολογικών δεξιοτήτων, αλλά και γενικότερα στην προσωπική ανάπτυξη των ανθρώπων και την αυτογνωσία.
Εν τω μεταξύ, οι επαγγελματίες στο χώρο της ψυχικής υγείας έχουν ομολογήσει, εδώ και καιρό, τη μεγάλη αλήθεια ότι η ψυχοθεραπεία δεν είναι για όλους. Πράγματι, κάθε άνθρωπος θα ανακαλύψει -εν τέλει- μόνος του, εάν χρειαζόταν να μπει στη διαδικασία της ψυχοθεραπείας και αν τελικά η ψυχοθεραπεία του ταίριαζε ως μέθοδος. Θα την κερδίσει (μάλλον) μόνος του την απάντηση που ψάχνει, αλλά αυτό θα γίνει, εφόσον ξεκινήσει και συντηρήσει μια συστηματική ψυχοθεραπευτική συνεργασία με έναν ειδικό που ο ίδιος θα επιλέξει. Πάντως, το μόνο σίγουρο είναι ότι για να ξεκινήσει κανείς όλη αυτή τη διαδικασία μάλλον κάτι ψάχνει. Και βέβαια, κανένας δεν μπορεί να ξέρει αν αυτό που ψάχνει θα το βρει. Ωστόσο, αν θέλει στ’ αλήθεια να προσπαθήσει, τελικά θα βρεθεί ο κατάλληλος ειδικός-συνοδοιπόρος, ο οποίος θα είναι εκεί για εκείνον.
Αν κι εσύ έχεις βιώσει όλο αυτό το περιπετειώδες ταξίδι της ψυχοθεραπείας, θα συμφωνήσεις ότι ο θεραπευτής πιθανότητα να έχει ασκήσει κάποιου είδος γοητεία, πάνω σου. Φαίνεται να είναι εκείνος ο σταθερός βράχος που θα σε στηρίξει, θα σε ακούσει πραγματικά και θα προσπαθήσει να ερμηνεύσει τις διακυμάνσεις όλης αυτής της διαδικασίας. Είναι μια σχέση που παρ’ όλο που τη χτίσατε -και συνεχίζετε να τη χτίζετε- μαζί, ό,τι συζητάτε αφορά εσένα και μόνο. Και όλα αυτά λαμβάνουν χώρα, σε μια κοινωνία που οι περισσότεροι θέλουν να μιλήσουν και να ακουστούν και λίγοι λαχταρούν να σε ακούσουν πραγματικά. Είναι επομένως πολύ λογικό να έχεις κι εσύ κάποιες απορίες ή κάποιες εκμυστηρεύσεις που να ήθελες να κάνεις μια μέρα στον θεραπευτή σου.
1. Θα ήθελα να σας γνώριζα καλύτερα
Αν το καλοσκεφτούμε, ίσως είναι και λίγο εγωιστικό να μιλάς για τον εαυτό σου για 45-50 λεπτά (ή τέλος πάντων όσο διαρκέσει μια συνεδρία), χωρίς σταματημό. Θα ήταν υπέροχο να ακούσεις λίγο για τη ζωή του θεραπευτή σου, έτσι για λίγα λεπτά, όσο να σπάσει η μονοτονία της δικής σου φωνής. Άλλωστε, υπάρχουν θεραπευόμενοι, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι μπορούν πιο εύκολα να εμπιστευτούν έναν ειδικό, εάν γνωρίζουν λίγα πράγματα γι’ αυτόν κι έτσι με αυτό τον τρόπο να μην έχουν την αίσθηση ότι η θεραπεία είναι μια μονόπλευρη σχέση και επικοινωνία.
2. Περιμένω ενδιαφέρον και κατανόηση από εσάς
Είναι πολύ όμορφο να λαμβάνεις απεριόριστη θετική αναγνώριση από τον θεραπευτή σου και να απολαμβάνεις ένα βαθύ και ειλικρινές ενδιαφέρον από εκείνον. Αυτός είναι ένας ιδανικός τρόπος για να εξερευνήσεις τον εαυτό σου με αυτοπεποίθηση και θάρρος. Είναι αποθαρρυντικό να βλέπεις τον ψυχοθεραπευτή να σε κοιτάει επικριτικά, να γράφει ασταμάτητα στο σημειωματάριο του και να απομακρύνεται διανοητικά, προκειμένου να βγάλει έγκαιρα τη «διάγνωση».
3. Αποτελείτε παράδειγμα για τους άλλους
Οι θεραπευτές, όσο κι αν πολλές φορές προσπαθούν να καλύψουν την εξάντλησή τους -ψυχική ή σωματική- αυτή μεταφέρεται στη δουλειά τους. Δυστυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι το βλέπουν κατά τη διάρκεια των θεραπειών και επηρεάζονται πολύ από αυτό. Πράγματι, όλοι παραδέχονται ότι οι θεραπευτές κάνουν ένα σημαντικό έργο και ότι έχουν την ευλογία να αλλάζουν ζωές, αλλά σίγουρα μπορεί να χρειαστεί να δουλέψουν κι εκείνοι πολύ με τον εαυτό τους, ξανά και ξανά, προκειμένου να βελτιώσουν και τη δική τους ψυχική ευεξία ή να ξεπεράσουν κάποιο δικό τους προσωπικό πρόβλημα.
4. Έχετε ζήσει κι εσείς πολλά από αυτά που βιώνουμε εμείς
Όλοι έχουμε καλή διάθεση όταν παίρνουμε την πολυπόθητη προαγωγή ή νιώθουμε λυπημένοι όταν μας αδικούν και ίσως μερικές φορές να γινόμαστε κάπως παρανοϊκοί όταν βιώνουμε έναν ανεκπλήρωτο έρωτα. Εν ολίγοις, όλοι έχουμε καλές μέρες και κακές μέρες. Αυτό που ίσως αλλάζει είναι η συχνότητα εμφάνισης κάποιων συναισθημάτων ή εκρήξεων, αλλά και ο λόγος για τον οποίον εμφανίζονται στην καθημερινότητά μας. Αν σκέφτεται λοιπόν αυτά ένας θεραπευτής, σε κάθε λεπτό της θεραπευτικής συνάντησης, τότε σίγουρα θα του είναι πιο εύκολο να κατανοήσει τη σημασία και την υποκειμενική αίσθηση των γεγονότων που βιώνει ο θεραπευόμενός του, να το αντιμετωπίσει όλο αυτό με περισσότερη ενσυναίσθηση και ανθρωπιά.
5. Στη θεραπεία δημιουργούνται ανάμεικτα συναισθήματα
Τα περισσότερα άτομα που ξεκινούν θεραπεία, αισθάνονται τρομερή αμηχανία να μιλήσουν για τα πράγματα που σκέφτονται, για τις ιδέες τους ή για πράγματα που έχουν κάνει στο παρελθόν και για τα οποία ντρέπονται. Πάντως το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν πρέπει να παίρνουμε ποτέ τον εαυτό μας στα σοβαρά. Δε θα ήταν άσχημη ιδέα, να παρατηρούμε τον εαυτό μας σαν κάτι άγνωστο και πρωτόγνωρο για εμάς. Να τον επιβραβεύουμε για αυτά τα μικρά του επιτεύγματα και να τον ελέγχουμε εκεί που πάει να ξεφύγει. Ό,τι κι αν βάλει στο μυαλό του, μπορεί να το πετύχει κι ό,τι κι αν θελήσει μπορεί να το ξεχάσει. Και αυτό βέβαια είναι κάτι που επιβεβαιώνει πως ό,τι μας προβληματίζει και μας ανησυχεί, τελικά δεν είναι και τόσο σοβαρό, αν το κοιτάξει κανείς σε βάθος χρόνου.
Πάντως, όπως και να’ χει, τελικά είναι πολλές οι ερωτήσεις, πολλές οι απορίες, πολλές οι εκμυστηρεύσεις που θα ήθελες να κάνεις μια μέρα στον ψυχοθεραπευτή σου, αλλά δυσκολεύεσαι. Πάντα όμως να έχεις κατά νου ότι οι θεραπευτές είναι βοηθοί, όχι όμως και παντογνώστες! Καμία ψυχοθεραπεία που αξίζει τα χρήματα, το χρόνο και κυρίως την ενέργεια σου, δεν έχει ως πρωταγωνιστή το θεραπευτή και τις μαγικές του δυνάμεις. Άλλωστε, γνωρίζουμε καλά ότι η μαγεία στη ζωή, δε χαρίζεται, ούτε βρίσκεται κάπου. Η μαγεία φτιάχνεται κάθε μέρα, μέρα με τη μέρα, με κόπο και πολλή αφοσίωση. Μόνο αυτή η μαγεία υπάρχει. Μόνο τότε αξίζει πραγματικά!
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.