Eίμαστε ό, τι ποστάρουμε στα social;

Tα social media, εν έτι 2019, αποτελούν αδιαμφισβήτητα ένα σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης της συλλογικής ψυχολογίας, δείχνοντας ταυτόχρονα σημαντικά στοιχεία για την ψυχολογία του ατόμου, αν λάβουμε υπόψη μας τη βαθιά επίδρασή τους στον σύγχρονο χρήστη. Πράγματι, η online αλληλεπίδραση με τους γύρω μας έχει εισχωρήσει σε τέτοιο βαθμό στην οffline πραγματικότητα, με αποτέλεσμα τα όρια μεταξύ της σύνδεσης στο διαδίκτυο και της αληθινής ζωής, να γίνονται δυσδιάκριτα.

Πολλοί λοιπόν από εμάς, θα επιλέξουμε σε καθημερινή βάση, να κάνουμε log out από τα πραγματικά τεκταινόμενα της ζωής μας και να συνδεθούμε σε κάποιο από τα social media, ανυπομονώντας να μοιραστούμε προσωπικό μας υλικό, καθημερινές μας σκέψεις, κομμάτια του εαυτού μας και της ζωής μας, με τους διαδικτυακούς-εικονικούς μας φίλους.

Φανταχτερές ζωές, εκδρομές συνέχεια και παντού, εκλεπτυσμένα ποτά και κοκτέιλ που απευθύνονται σε ακριβά (ίσως και πολύ ακριβά γούστα), διαρκείς συναντήσεις με φίλους και μεγάλες «χαρούμενες» παρέες, ρούχα και αξεσουάρ λαμπερά, καινούρια, μια αφύσικα έντονη δραστηριοποίηση κι ενασχόληση με πολλές και πρωτότυπες ασχολίες. Και μετά έρχεται η ρητορική ερώτηση που κάνεις στο εαυτό σου παρατηρώντας και θαυμάζοντας αυτό το υπερθέαμα: Εγώ, γιατί δεν καταφέρνω να κάνω ούτε ένα από όλα αυτά που βλέπω; Γιατί δε μοιάζω ούτε στο ελάχιστο με αυτή τη λαμπερή παρουσία; Γιατί δεν έχω καταφέρει να χτίσω κι εγώ τους κοιλιακούς αυτού του τύπου; Γιατί δεν έχω κι εγώ μια τόσο μεγάλη και γελαστή παρέα φίλων;

Η πραγματικότητα όμως τελικά είναι τόσο διαφορετική. Δυστυχώς (αλλά και ευτυχώς για σένα που βασανίζεσαι με τέτοιες απορίες), η εικονική παρουσία όλων αυτών των ωραίων τύπων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν αντικατοπτρίζει, σε καμία περίπτωση, τον πραγματικό τους εαυτό. Ίσως, στην καλύτερη περίπτωση να προβάλλουν μια εικόνα του ιδανικού εαυτού τους. Ίσως να παρουσιάζουν πτυχές που οι ίδιοι επιλέγουν να δείξουν δημόσια, που τις προτιμούν από άλλες στιγμές και εικόνες της ζωής τους, οι οποίες τους είναι δυσάρεστες και τους στενοχωρούν. Φιλτράρουν και ωραιοποιούν την καθημερινότητά τους, κρύβουν συνειδητά τον αληθινό τους εαυτό, τον αυθεντικό ενδοψυχικό τους κόσμο, τις αληθινές τους ανησυχίες, τα καθημερινά (ίσως και βαρετά) πράγματα με τα οποία καταπιάνονται, την ανυπόφορη ρουτίνα τους και τις συμβατικές (κι εν τέλει καθόλου πρωτοποριακές σκέψεις τους). Και η αλήθεια είναι ότι, στην ουσία, δε μοιράζονται κάθε λεπτομέρεια της ζωής τους στο διαδίκτυο, παρά μόνο αυτές που θα ήθελαν οι άλλοι να γνωρίζουν γι’ αυτούς, μέσα από εξειδικευμένα θαυματουργά φίλτρα, τα οποία τελικά τείνουν να μετατρέψουν τη ζωή τους από ένα αυτοβιογραφικό διήγημα, σε μια ταινία επιστημονικής φαντασίας απέχοντας χιλιόμετρα ολόκληρα από την πραγματικότητα.

Και όλη αυτή η εμμονή με τα πλατιά- πηγαία χαμόγελα, με τα ακούραστα και χωρίς ίχνος μαύρων κύκλων, μάτια; Δυστυχώς, τα social media και ειδικά το facebook, είναι γεμάτα από ψεύτικα χαμόγελα. Αν είμαστε λίγο προπονημένοι στην παρατήρηση, μπορούμε ν’ αντιληφθούμε το ψεύτικο χαμόγελο καθώς ο εγκέφαλός μας σ’ αυτή την περίπτωση -όπως και σε κάθε άλλη που ενέχει τη συμπεριφορά της προσποίησης- ενεργοποιείται στο σημείο εκείνο που δηλώνει σύγκρουση- απειλή. Επίσης, έχει δειχθεί ότι το αυθεντικό χαμόγελο δεν μπορούμε να το αναπαραστήσουμε εκούσια με μίμηση, καθώς όταν γελάμε πραγματικά, εμπλέκεται ένας ειδικός μυς στο βλέφαρο του ματιού μας, τον οποίο δεν μπορούμε να τον ελέγξουμε.

Και βέβαια, άλλο ένα κομμάτι που αξίζει προβληματισμού, είναι οι ωραιοπάθειά μας που αδιαμφισβήτητα ικανοποιείται μέσω της κοινωνικής δικτύωσης. Έτσι, οι αναλυτές ισχυρίζονται ότι οι συνεχείς αλλαγές της κεντρικής μας φωτογραφίας υποδηλώνει την ανάγκη επιβεβαίωσης μέσω των άλλων. Μπορεί, ωστόσο, να υποδηλώνει και την εξωστρεφή και επικοινωνιακή μας πρόθεση  να ενημερώνουμε τους φίλους μας, για το πώς κυλάει η ζωή μας την κάθε στιγμή.

Θα δούμε λοιπόν χρήστες οι οποίοι να ανεβάζουν φωτογραφίες με το πρόσωπό τους μόνο, άλλοι με το σώμα τους, άλλοι να συνυπάρχουν και τα δύο, άλλοι να δίνουν έμφαση στον περιβάλλοντα χώρο γύρω τους και λιγότερο στην παρουσία τους. Είναι κι αυτοί που θα έχουν μια λεζάντα, ένα μήνυμα, ένα τοπίο, μια σημαντική γι’ αυτούς φιγούρα. Και βέβαια κι αυτοί που θα έχουν αφήσει κενό το πλαίσιο της φωτογραφίας τους (για τους δικούς τους λόγους) ή κι αυτοί που αφήνουν σχεδόν παρατημένη για μήνες τη φωτογραφία τους. Πρόκειται για δείγμα σταθερότητας; Ακαμψίας μήπως; Ή απλά πρόκειται για κάποιον που δε χρησιμοποιεί συχνά την κοινωνική δικτύωση; Ποιος ξέρει….

Όλα φαίνεται να έχουν σημασία κι όλα χρήζουν προβληματισμού. Ωστόσο, σίγουρα θα πρέπει να δίνουμε όση βάση χρειάζεται στην εικόνα των άλλων και τη δική μας στον εικονικό κόσμο των social media. Σίγουρα η πραγματική, η αυθεντική και η επιθυμητή εικόνα του εαυτού μας, θα πρέπει να είναι αυτό που βιώνουμε κι αυτό που βιώνουν και οι άλλοι μέσα από εμάς. Αυτός είναι ο μοναδικός, αλλά και συνάμα ο πιο δύσκολος τρόπος για να φτάσουμε να γευτούμε την ευτυχία, την πληρότητα και μια αίσθηση ότι η ζωή μας προχωρά με γνώμονα τον πυρήνα της ιδιοσυγκρασίας μας.