Έστω ότι δεν τα καταφέραμε όλα μόνοι μας· και τι έγινε;

«Φαίνεσαι σαν κάτι να σε προβληματίζει τον τελευταίο καιρό, θέλεις να μου μιλήσεις;»

«Mήπως χρειάζεστε βοήθεια;»

«Καλημέρα, πώς μπορώ να σας βοηθήσω;»

Πόσες φορές δεν έχεις βρεθεί κι εσύ σε αυτή τη θέση, είτε ζητώντας από κάποιον να τον βοηθήσεις είτε αντιμετωπίζοντας την ευχάριστη έκπληξη, τη στιγμή που κάποιος άλλος προσφέρεται με ευγένεια να σε βοηθήσει. Κι αυτός ο άλλος, μπορεί να είναι ο σύντροφός σου, μπορεί να είναι ο καλύτερος σου φίλος, ο γονιός σου, ο συνάδελφός σου στη δουλειά, αλλά ακόμη και ένας υπάλληλος σε μια δημόσια υπηρεσία, μια πωλήτρια ρούχων ή ένας άγνωστος περαστικός. Πόσο μεγάλη η γκάμα για προσφορά βοήθειας τελικά; Πόσο τελικά αποδεχόμαστε κι εκτιμάμε αυτή τη βοήθεια;

Μάλλον θα το έχεις διακρίνει και στον ίδιο σου τον εαυτό ότι δεν είναι λίγες οι φορές που κάποιος είναι εκεί μπροστά σου -η καλύτερα δίπλα σου- και σου προσφέρει μια βοήθεια, από την πιο απλή και καθημερινή περίσταση μέχρι και την πιο σύνθετη κι εσύ αντιδράς αμυντικά κι αρνητικά. Σκέφτεσαι ότι ο άγνωστος μάλλον κάτι θα θέλει από εσένα, ότι κάτι περίεργο θα έχει στο μυαλό του. Από την άλλη, στην περίπτωση που η βοήθεια έρχεται από κάποιο δικό σου άτομο, είναι φορές που αν το καλοσκεφτείς, δυσκολεύεσαι να εκπέμψεις sos και να πεις ξεκάθαρα ότι χρειάζεσαι βοήθεια.

Γιατί, σε κοινωνίες όπως τις σημερινές, η συνεργασία, η αποδοχή και η προσφορά βοήθειας, είναι αναπόσπαστα κομμάτια της καθημερινότητάς μας τόσο σε κοινωνικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Άλλωστε, το γεγονός ότι έχουμε μεγαλώσει και διανύουμε το κατώφλι της ενήλικης ζωής μας, δε σημαίνει ότι αυτόματα έχουμε γίνει  υπερ-ήρωες. Το να αποδεχτούμε τη βοήθεια του διπλανού μας ή ακόμη και να μπούμε στη διαδικασία να ζητήσουμε βοήθεια, είναι ένδειξη ωριμότητας, αυτογνωσίας, αλλά και γενναιοδωρίας προς τον ίδιο μας τον εαυτό. Γιατί να μην  είμαστε πιο επιεικείς μαζί του; Γιατί να μην παραδεχτούμε ότι συχνά ένα έργο για να ολοκληρωθεί σωστά και να είναι όσο το δυνατόν αρτιότερο, χρειάζεται πολλά μυαλά και ποικιλία ιδεών και ανθρώπων; Πόσο λογικό και συνάμα απελευθερωτικό είναι αυτό;

Άλλωστε, όπως τονίζει και η Αμερικανίδα ψυχοθεραπεύτρια Virginia Satir, «Η επικοινωνία με τους γύρω μας, είναι ο σημαντικότερος παράγοντας απ’ αυτούς που επηρεάζουν την υγεία και τις σχέσεις ενός ατόμου με τα άλλα». Πιο συγκεκριμένα, ο τρόπος με τον οποίο βλέπουμε τον εαυτό μας, η παρουσία ή απουσία θετικής αυτοεκτίμησης και οι σκέψεις μας σχετικά με το πώς μας βλέπουν οι άλλοι, επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό, τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούμε. Έτσι, συχνά έχουμε χαμηλή αυτοεκτίμηση, καθώς δεν έχουμε αναπτύξει μια σταθερή εικόνα για εμάς, γεγονός το οποίο επηρεάζει και τη στάση μας απέναντι στην αποδοχή βοήθειας από τους άλλους, αλλά και στο να παραδεχτούμε ότι -εν τέλει- χρειαζόμαστε κάποια βοήθεια, κάποια συμβουλή και γενικώς τη συνεργασία μας με κάποιον ή μια ομάδα ατόμων.

Κι επειδή είναι πολύ σημαντικό ν’ απαλλαγούμε από την φαινομενική παντοδυναμία η οποία διακατέχει (μάλλον) τους περισσότερους από εμάς, θα σου παραθέσω παρακάτω τους τέσσερις προβληματικούς τύπους επικοινωνίας σύμφωνα με τηn ψυχοθεραπεύτρια V. Satir, και στο τέλος, τον ορθό τύπο επικοινωνίας, ο οποίος μας κάνει να είμαστε σε θέση να επικοινωνήσουμε σωστά κι αποτελεσματικά με τους άλλους, να ζητάμε και να αποδεχόμαστε, τη σωστή στιγμή με το σωστό τρόπo.

Έχουμε λοιπόν τον λεγόμενο συμβιβαστικό τύπο. Αυτόν θα τον δεις να προσπαθεί να ευχαριστήσει τους άλλους, συχνά συμβιβάζεται για να μην θυμώσουν οι άλλοι μαζί του, δε διστάζει να απολογείται -ακόμη και για τα πιο ασήμαντα πράγματα του κόσμου, ενώ σπάνια διαφωνεί με τους άλλους. Υπάρχει βέβαια και ο υπερβολικά λογικός τύπος, τον οποίο θα δεις να αντιδρά ψυχρά, με λογική και  αρκετά ανέκφραστα. Δείχνει να είναι άψογος, ατάραχος, ήρεμος, και πολύ προσηλωμένος σε αυτό που καταπιάνεται ανά πάσα στιγμή, ενώ φοβάται να εκτεθεί και να δείξει τα ενδότερα συναισθήματά του.

Άλλοι δύο τύποι με λαθεμένη στάση μας μένουν. Είναι ο λεγόμενος κι ως επικριτικός, ο οποίος πολλές φορές υποτιμά αυτόν που έχει απέναντί του, κατηγορεί τους πάντες και τα πάντα, δίνοντας μια αίσθηση συστολής σε όλο του το πρόσωπο και το σώμα. Έχει υπεροπτική στάση, ενώ ο δείκτης του χεριού του είναι πάντα σε ετοιμότητα για να τοποθετήσει τον άλλον στο εδώλιο του κατηγορημένου. Και κάπου ανάμεσά μας βέβαια, ίσως να κυκλοφορεί και ο κάπως ασυνάρτητος τύπος. Είναι εκείνος ο τύπος του οποίου η συμπεριφορά ναι μεν σχετίζεται με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται, ωστόσο την ίδια στιγμή δυσκολεύεται ν’ ανταποκριθεί σε όσα συμβαίνουν. Κι ενώ αρχικά φαίνεται αυτό να αποτελεί μια ανακούφιση γι’ αυτόν κι ίσως και για τους γύρω του, στη συνέχεια επικρατεί ένα χάσμα στην επικοινωνία και μια αδυναμία αποστολής και λήψης των σωστών μηνυμάτων στους άλλους.

Κι επειδή θέλουμε όλοι μας να επικοινωνούμε σωστά προς τα έξω την ανάγκη μας για βοήθεια, τις γενικότερες στάσεις μας κι αυτό που πραγματικά είμαστε, θα πρέπει να μοιάσουμε όλοι στον πέμπτο τύπο επικοινωνίας, τον αρμονικό. Είναι η περιζήτητη ευθεία επικοινωνία,  στην οποία τα λόγια εκφράζουν άμεσα αυτά που το άτομο σκέφτεται και νιώθει. Εδώ η φωνή και τα λόγια συμφωνούν με την έκφραση του προσώπου μας και τη γενικότερη στάση του σώματός μας. Σε αυτή την επικοινωνία μπορεί να χτίσεις τα θεμέλια για αυθεντικές σχέσεις , για σχέσεις στις οποίες δε θα φοβηθείς ούτε μια στιγμή ότι απειλείται η αυτοεκτίμησή σου, όντας απαλλαγμένος από συμβιβασμούς και δίνοντας με ευθύτητα ένα μόνο μήνυμα, το οποίο και αντιπροσωπεύει τις σκέψεις σου εκείνη τη στιγμή.

Γιατί επομένως να μην τολμήσουμε να ξεδιπλώσουμε το κουβάρι της προσωπικότητάς μας στους γύρω μας, γνωρίζοντας τα όριά μας, αλλά κι αναγνωρίζοντας ότι η βοήθεια των άλλων μπορεί να μας είναι πολύτιμη κι ανακουφιστική; Εξάλλου, αν παρατηρήσουμε λίγο τους ανθρώπους δίπλα μας, θα διαπιστώσουμε με μεγάλη έκπληξη, ότι όσοι επικοινωνούν αρμονικά, τείνουν να δείχνουν πιο ολοκληρωμένοι, γεμάτοι αρμονία και ζωντάνια, διαθέτοντας μια μεγάλη, ανοιχτή καρδιά για όλους.

Αυτούς τους ανθρώπους θα νιώσεις ότι τους εμπιστεύεσαι, θα νιώσεις μια ευφορία και θα ξέρεις με τι άτομα έχεις να κάνεις, θα αισθάνεσαι καλά να είσαι μαζί τους και περήφανος που τους έχεις στη ζωή σου!