«Αν η ψυχανάλυση είναι το κουκούτσι, τότε η συνδιαλεκτική ανάλυση είναι το μήλο». Έτσι, εξήγησε ο ιδρυτής της συνδιαλεκτικής θεραπείας, Εric Berne, το 1961 τη φύση αυτής της μεθόδου ψυχοθεραπείας.
Αλλά ας τα πάρουμε λοιπόν λίγο από την αρχή τα πράγματα κι ας δώσουμε μια εικόνα για αυτή την πολύ χρήσιμη και άκρως ενδιαφέρουσα μέθοδο ψυχοθεραπείας. Πρόκειται λοιπόν, για μια μέθοδο που δίνει μεγάλη σημασία στην ανθρώπινη επικοινωνία κι αλληλεπίδραση, αλλά και στα «παιχνίδια» που παίζουν οι άνθρωποι στις κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις. Με άλλα λόγια, η «συναλλαγή/συνδιάλεξη» έχει την έννοια ότι ένα άτομο κάνει κάτι σε ένα άλλο και το άλλο με τη σειρά του, τού το ανταποδίδει με κάποιο τρόπο. Είναι οποιαδήποτε ανταλλαγή λεκτικού ή μη λεκτικού μηνύματος μεταξύ των ατόμων και βασίζεται σε όσα έχουμε μάθει ή έχουμε αισθανθεί στην πρώιμη παιδική μας ηλικία. Άλλωστε, σύμφωνα με τον Berne, αυτά κυρίως διαμορφώνουν τα συναισθήματα, την αυτοεκτίμηση και φυσικά τις στάσεις μας στην ενήλικη ζωή.
Όταν επομένως πραγματοποιούνται επιτυχημένες συναλλαγές μεταξύ των ανθρώπων, τότε και η επικοινωνία ρέει με επιτυχία! O Berne επίσης μίλησε για κάτι πάρα πολύ ενδιαφέρον: O άνθρωπος ισχυρίστηκε ότι διαθέτει τρεις βασικές πλευρές, τις οποίες ονόμασε «καταστάσεις του εγώ». Όλοι μας λοιπόν έχουμε μέσα μας ένα παιδί, έναν γονέα και έναν ενήλικα.
Το παιδί έχει να κάνει με όλα όσα έχουμε κρατήσει από την παιδική μας ηλικία. Το παιδί μιλάει, σκέφτεται και αντιδρά, όπως τότε που ήταν μικρό παιδί. Μπορεί να έχει στοιχεία αυθορμητισμού και επαναστατικότητας απέναντι στους γονείς, μπορεί να έχει έντονα στοιχεία προσαρμοστικότητας απέναντι στα «θέλω» των γονέων ή να είναι κάτι σαν «μικρός καθηγητής», ο οποίος προσπαθεί να βάλει σιγά-σιγά τη λογική σκέψη στις πράξεις του.
Η πλευρά του γονέα από την άλλη, έχει να κάνει με τους κανόνες, τους νόμους και όλα όσα έχει διδαχθεί ένα άτομο από τους γονείς του. Αποτελεί μια τεράστια συλλογή από καταγραφές στον ανθρώπινο εγκέφαλο κατά τα πρώτα πέντε χρόνια της ζωής του.
Ο ενήλικας τέλος, είναι μια μορφή εξισορρόπησης ανάμεσα στον γονέα και το παιδί. Σαν ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής, συλλέγει, εξετάζει και αξιολογεί την πραγματικότητα βάσει των πηγών που έχει από το παιδί και από τον γονέα. Είναι αυτός δηλαδή, που ακούει και τις δύο πλευρές, σκέφτεται τα δεδομένα και παίρνει τις αποφάσεις -συνήθως.
Η θεραπεία αυτή -όπως θα διαπιστώσεις κι εσύ τώρα- δίνει έμφαση στην επικοινωνία κι αυτός είναι ο λόγος που έχει πολλές εφαρμογές σε όλες τις διαπροσωπικές σχέσεις, όπως σε αυτές με τους συνεργάτες μας, στη συντροφική μας σχέση, στις γονεϊκές σχέσεις, στις σχέσεις με τα παιδιά μας ή ακόμη και στον επαγγελματικό προσανατολισμό των νέων. Ωστόσο, πρόκειται κυρίως για ομαδική θεραπευτική προσέγγιση, η οποία ξεκίνησε με άτομα σε φυλακές και ιδρύματα και σταδιακά εξαπλώθηκε στην ατομική θεραπεία.
Σε κάθε άνθρωπο, κάθε φορά εκφράζεται μια διαφορετική πλευρά, ανάλογα με τα ερεθίσματα που δέχεται από το περιβάλλον του ή με τις συναισθηματικές του παρορμήσεις. Μπορεί ενδεχομένως έναν άνθρωπος να φέρεται κάποιες φορές σαν κακομαθημένο παιδί, άλλες φορές σαν αυταρχικός ή υπερπροστατευτικός γονέας ή κάποιες άλλες φορές να υπερ-αξιολογεί και να αναλύει εξονυχιστικά την πραγματικότητά του, σαν κάποιον ενήλικα.
Χαρακτηριστικό είναι το χιουμοριστικό σχόλιο του ίδιου του Berne πάνω σ’ όλα αυτά. Το 1966, στον San Francisco, όταν αγόρασε το αγαπημένο του πολυτελές αυτοκίνητο, «Maserati» είπε:«Και οι τρεις πτυχές του εγώ μου αγόρασαν αυτό το αυτοκίνητο. Το παιδί την ήθελε, ο ενήλικας τη χρειαζόταν κι ο γονιός με συμβούλευε να την οδηγώ με ασφάλεια…» (!).
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Ειρήνη Μακρινού
Επιμέλεια κειμένου: Ζηνοβία Τσαρτσίδου
Επιμέλεια κειμένου: Ζηνοβία Τσαρτσίδου
