Η ασύγκριτη ομορφιά του ραδιοφώνου

Αν γυρίσουμε 100 (και κάτι παραπάνω) χρόνια πίσω, θα δούμε ότι η επικοινωνία απαιτούσε φυσική σύνδεση -όπως τα καλώδια, για παράδειγμα, που χρησιμοποιούνταν στα τηλέφωνα και τους ηλεκτρικούς τηλεγράφους…

Το 1895, λοιπόν, ήταν πρώτος, ο Ιταλός Gulielmo Marconi, ο οποίος έφερε εις πέρας πειράματα σχετικά με ραδιοκύματα κι έδειξε στην πράξη ότι αυτά είναι ικανά να μεταφέρουν μηνύματα σε μακρινές αποστάσεις, κάνοντας μια επίδειξη ραδιοφωνικής επικοινωνίας απ’ την οροφή των κεντρικών γραφείων των ταχυδρομείων στο τότε Λονδίνο του 1896.

Μασαχουσέτη, Λονδίνο,  Μπέρμιγχαμ, Μάντσεστερ, Χάγη, Δανία, Μόντρεαλ, Παρίσι, Σίδνεϊ, Ινδία, Βομβάη και Καλκούτα, αποτελούν τις αφετηρίες των ραδιοφωνικών κυμάτων, που αρχίζουν να εξαπλώνονται και να εισβάλλουν στα σπίτια και την καθημερινότητα των περισσότερων.

Όσον αφορά τη χώρα μας, πιθανόν να γνωρίζεις ότι ήδη από το 1923 είχε ξεκινήσει μια προσπάθεια εγκατάστασης ραδιοφωνικού πομπού κι ακολούθησαν πολλοί πειραματισμοί για αρκετά χρόνια, ενώ ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός εξέπεμψε στη Θεσσαλονίκη, το 1928.

Κάπως έτσι, λοιπόν, ξεκίνησε δειλά-δειλά να μπαίνει το ραδιόφωνο στη ζωή των ανθρώπων, χωρίς βέβαια να ‘χει την εξάπλωση αλλά και την ποιότητα του σήματος που έχει σήμερα, παρέχοντας, ωστόσο, ψυχαγωγία κι ενημέρωση σε ολοένα και περισσότερο πληθυσμό.

Σήμερα, το ραδιόφωνο συνεχίζει να συντροφεύει εκατομμύρια ανθρώπους ανά τον κόσμο, στο σπίτι, στην κουζίνα, στο γραφείο, στο γυμναστήριο, στο τζόκινγκ, στο αυτοκίνητο, στα ταξίδια, στις χαρές, στις λύπες, στις μέρες γεμάτες ενέργεια αλλά και στις κάπως μελαγχολικές.

Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι το ραδιόφωνο αποτελεί ίσως το αγαπημένο μέσο έκφρασης πολλών, ακόμα και στην εποχή μας. Γιατί με έναν μαγικό τρόπο, έχει την ικανότητα να μιλάει κατευθείαν στην ψυχή όλων μας. Για όλα αυτά που μας προβληματίζουν, για γεγονότα και καταστάσεις που συμβαίνουν εδώ και τώρα, περνώντας τα όλα από –όσο το δυνατόν– λιγότερα φίλτρα, αποδίδοντάς τα πιο ρεαλιστικά και σατιρίζοντας παράλληλα την επικαιρότητα.

Γιατί δε γίνεται να βάλεις τα κλειδιά στην πόρτα του σπιτιού σου, να αφήσεις στο πάτωμα την τσάντα σου με όλα αυτά που κουβαλούσες και σήμερα, να φορέσεις την άνετή σου φόρμα, και να μην πατήσεις το “play” στον αγαπημένο σου ραδιοφωνικό σταθμό. Γιατί όσο θα ζεσταίνεις το φαγητό, όσο θα φτιάχνεις έναν καφέ, για να τον πιεις χαλαρά στον αναπαυτικό καναπέ σου, ή όσο θα ετοιμάζεις μια δροσερή μους σοκολάτας, για να την απολαύσεις στο μπαλκόνι, δε γίνεται να μη σου κρατά συντροφιά ένα μουσικό background.

Είναι, βλέπεις, κι εκείνη η μαγική στιγμή που τελειώνει το ένα κομμάτι και για να ακολουθήσει το επόμενο απαιτείται μια μοναδική ιεροτελεστία! Γιατί θα ακούσεις το αγαπημένο σου “Amerimacka” των Thievery Corporation, αλλά το τι θα ‘ρθει μετά παραμένει μια έκπληξη για ‘σένα. Μέχρι να το προλογίσει ο ραδιοφωνικός παραγωγός, με την ιδιαίτερη χροιά του και μια εύστοχη ατάκα ή κάποια σχετική ιστορική αναδρομή, ή απλά μέχρι να ακούσεις τις πρώτες νότες, που θα σου θυμίσουν κάτι παλιό που είχες ν’ ακούσει καιρό ή θα σου μάθουν κάτι νέο -γενικά ή απλώς άγνωστο για ‘σένα.

Είναι κι αυτή η ικανότητα ή το ταλέντο του ραδιοφωνικού παραγωγού να αφουγκράζεται την ψυχολογία των ακροατών, είναι η ευελιξία του που τον κάνει να οργανώνει ένα πολυθεματικό πρόγραμμα και να μας δίνει την πολυπόθητη χαλαρή διάθεση, μέσα από συναισθηματικές εναλλαγές, στίχους, μελωδίες ειδήσεις, σχόλια, απόψεις, ίσως ακόμη και προσωπικά του βιώματα.

Άλλωστε, ο χρόνος της καθημερινότητάς σου είναι πια τόσο φορτωμένος από άγχος που ψάχνεις κι εσύ μια διέξοδο, έναν από μηχανή θεό, έναν τρόπο να τον παγώσεις και να δώσεις τη σκυτάλη σε έναν άλλο, παράλληλο χρόνο, παρμένο ίσως κι από μια άλλη εποχή! Αυτός είναι ο λεγόμενος ραδιοφωνικός χρόνος. Ραδιοφωνικά πρωινά, μεσημέρια ή και καλοκαιρινά ραδιοφωνικά απογεύματα, που ξεκινούν και κάνουν το δικό τους ταξίδι μέσα στη μέρα σου, παράλληλα ή κι ανεξάρτητα απ’ τις άλλες σου ασχολίες. Στιγμές που ξέρεις ότι έχεις μια συντροφιά πιστή, κρυμμένη πίσω από μία κονσόλα, αλλά κι εκατοντάδες άλλες ψυχές, που ακούνε και διασκεδάζουν με πράγματα που ακούς και διασκεδάζεις κι εσύ, άνθρωποι που ίσως αισθάνονται όπως εσύ.

Προφανώς, δεν είναι καθόλου τυχαίο που απ’ τα πρώτα κιόλας ταξίδια των ραδιοκυμάτων, διαπιστώθηκε η τεράστια σημασία που είχαν, όχι μόνο για την ψυχαγωγία των λαϊκών μαζών αλλά και για την άνοδο του πολιτιστικού τους επιπέδου, ενώ ήταν ολοφάνερη η ισχυρή επιρροή που μπορούσαν να ασκήσουν στη φαντασία των ακροατών τους. Πρόκειται, με άλλα λόγια, για ένα μέσο συνοδευτικό και συνάμα ατμοσφαιρικό και ρομαντικό για πολλούς.

Είναι μάλλον κάτι που απ’ τα παλιά χρόνια, μέχρι και σήμερα, ο άνθρωπος έχει μεγάλη ανάγκη: Να δημιουργεί μύθους και να εξιδανικεύει ανθρώπους και στιγμές. Γιατί μια φωνή, συνοδευόμενη απ’ την κατάλληλη χροιά, χωρίς τη φυσική παρουσία, χωρίς την εικόνα ενός ανθρώπου και χωρίς περίσσεια πληροφοριών γι’ αυτόν, είναι ικανή να μας δώσει τα χρώματα που μας λείπουν, προκειμένου να φτιάξουμε τη μέρα μας καλύτερη!