Καμία σχέση ανάμεσα σε αστρολογία και ψυχολογία

Μπορεί να σου έχει τύχει και σένα να πέσει στα χέρια σου ένα άρθρο με περιεχόμενο αστρολογίας και κάποια στιγμή να αισθάνθηκες ότι διαβάζεις την άποψη ενός ψυχολόγου. Άλλες πάλι φορές μπορεί να έχεις πέσει σε δηλώσεις ενός αστρολόγου και να ένιωσες ότι μπροστά σου έχεις έναν ψυχοθεραπευτή. Γιατί όμως παρατηρείται αυτή η έκδηλη σύγχυση μεταξύ των δύο κλάδων; Γιατί άραγε οι αστρολόγοι τείνουν να οικειοποιούνται το στιλ, τον τρόπο σκέψης και τη «γλώσσα» των ψυχολόγων; Έγινε ξαφνικά η αστρολογία επιστήμη και εμείς δεν καταλάβαμε τίποτα;

Για κάποιον ανεξήγητο λόγο, η αστρολογία και οι εκπρόσωποί της έχουν την τάση να αυτοπροσδιορίζονται ως ψυχολόγοι ή σύμβουλοι. Θα τους δεις συχνά να λένε ότι η αστρολογία είναι ένα πολύτιμο εργαλείο ερμηνείας της προσωπικότητας που βοηθά κάθε άνθρωπο να εντοπίσει τις εγγενείς του τάσεις, τις δυνατότητές του αλλά και τα ευαίσθητα σημεία του χαρακτήρα του. Ότι προσφέρει το κλειδί για να προχωρήσουμε μέσα από τις παραινέσεις των «ειδικών», οι οποίοι θα προσπαθήσουν να κάνουν τη ζωή όλων μας ευκολότερη και πιο ευτυχισμένη, ότι η Αστρολογία δεν είναι συνώνυμο μονάχα της πρόβλεψης κι ότι κάθε άτομο δεν είναι έρμαιο κάποιας «μοίρας», αφού ως ενήλικας συμμετέχει στη διαμόρφωσή της. Όπως λένε οι αστρολόγοι το «μοιραίο» αποτελεί ένα γεγονός, το οποίο συμβαίνει στο ξεκίνημα της ζωής μας όταν πρακτικά δεν έχουμε σχεδόν καμία δυνατότητα παρέμβασης. Ωστόσο, από εκεί κι έπειτα η έννοια του «μοιραίου» δεν είναι τίποτα άλλο, παρά -κατά βάση- προϊόν δικών μας προσωπικών επιλογών.

Είναι γεγονός άλλωστε ότι αρκετοί γονείς στις μέρες μας, δεν ανταποκρίνονται επιτυχώς στον ρόλο τους, μη σκεπτόμενοι ότι ένα παιδί δε χρειάζεται μόνο φαγητό, ύπνο και στέγη, αλλά έχει και συναισθηματικές ανάγκες, καθώς και μεγάλη ανάγκη από τη φυσική παρουσία τους. Μεγαλώνουν, λοιπόν, τα παιδιά, έχοντας στις αποσκευές τους ανεκπλήρωτες επιθυμίες, τις οποίες δεν είναι λίγες οι φορές που αστρολόγοι θα εκμεταλλευτούν προσπαθώντας να καλύψουν αυτά τα κενά. Εμφανίζονται λοιπόν ως «μάγοι» στη ζωή αυτών των ατόμων και καλούνται να προβλέψουν τις εξελίξεις. Εδώ, λοιπόν, ο ρόλος του αστρολόγου είναι να ερμηνεύσει τους οιωνούς αλλά και να προτείνει (υποτίθεται) τις λύσεις εκείνες που θα σώσουν το άτομο από την απόγνωση, την αβεβαιότητα και τη μοναξιά που βιώνει(!). Θα τους δεις να αυτοπαρουσιάζονται με ειδικές γνώσεις, να χρησιμοποιούν ειδικό λεξιλόγιο, δίνοντας την αίσθηση ότι τους χαρακτηρίζει ένα ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο αυτογνωσίας και ενσυναίσθησης.

Μια πιθανή αιτία που θα μπορούσαμε να σκεφτούμε για την εσφαλμένη σύνδεση της ψυχολογίας με την αστρολογία είναι ίσως η σχέση και των δύο κλάδων με τη φιλοσοφία, αφού η ψυχολογία γεννήθηκε μέσα από τη φιλοσοφία αλλά και η αστρολογία αποπνέει αναπόφευκτα φιλοσοφικό χαρακτήρα. Παράδειγμα φιλοσοφικής χροιάς στο πεδίο της ψυχολογίας είναι και η Αναλυτική Θεωρία του Ελβετού ψυχολόγου και ψυχαναλυτή Carl Yung (1875-1961). Ο Yung στη θεωρία του υποστήριξε ότι το ασυνείδητο σχηματίζεται από πρωταρχικές ενέργειες, τα λεγόμενα «αρχέτυπα», τα οποία εδρεύουν στο Συλλογικό Ασυνείδητο. Το τελευταίο είναι μια αποθήκη από τις συνολικές εμπειρίες όλων των προηγούμενων γενεών και είναι κοινό για όλους τους ανθρώπους εξαιτίας της κοινής τους καταγωγής. Για παράδειγμα, το αρχέτυπο της Μητέρας, σύμφωνα με τον Yung, είναι ένα σύμβολο το οποίο συναντάμε σε παραμύθια, όνειρα, μύθους, σε όλους τους πολιτισμούς, σε κάθε μεριά της γης. Αντίστοιχα, οι αστρολόγοι, παραλληλίζουν τα αρχέτυπα με τους πλανήτες, τα ζώδια και τους αστερισμούς. Ένα άλλο αρχέτυπο -και μάλιστα το σπουδαιότερα κατά τον Ελβετό ψυχαναλυτή- είναι αυτό του Εαυτού. «Όλοι οι άνθρωποι ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα προσωπικό έργο: να ανακαλύψουμε την ενότητα στον ίδιο μας τον εαυτό, φέρνοντας σε αρμονία τις ποικίλες αντιτιθέμενες δυνάμεις της ψυχοσύνθεσής μας», έλεγε, ενώ υποστήριζε ότι αυτό το αρχέτυπο (ο Εαυτός) αναπαρίσταται συχνά σε συμβολικά κυκλικά σχήματα (μάνταλα), δεδομένου ότι ο κύκλος αντιπροσωπεύει γενικά μια αίσθηση ολότητας. Αυτό είναι επίσης ένα σημείο που μπορεί εύκολα να γίνει αφορμή για σύνδεση της αστρολογίας με την ψυχολογία, καθώς οι αστρολόγοι κάνουν χρήση παρόμοιων συμβολικών σχημάτων.

Αλλά για να βάλουμε σε μια τάξη τα πράγματα, πάμε να αποσαφηνίσουμε αυτές τις δύο έννοιες που αδίκως συγχέονται κάποιες φορές. Η αστρολογία είναι η ψευδοεπιστήμη που ισχυρίζεται ότι ερμηνεύει (με τρόπο σαφώς άγνωστο στη σημερινή επιστήμη και τη λογική της αιτιοκρατίας) τις ανθρώπινες καταστάσεις και τα γεγονότα που συμβαίνουν στη Γη, με τη μελέτη των κινήσεων και των θέσεων των ουράνιων σωμάτων. Από την άλλη μεριά, ψυχολογία είναι η επιστήμη που ασχολείται με την επιστημονική μελέτη της ανθρώπινης σκέψης και της συμπεριφοράς (καταρχάς των ανθρώπων) αλλά και με τις λειτουργίες του οργανισμού που σχετίζονται με συμπεριφορά.

Δυστυχώς, έχουν πραγματοποιηθεί πολλαπλές επιστημονικές δοκιμές σχετικά με τη φερεγγυότητα της αστρολογίας και ουδέποτε ευρέθη αποδεικτικό στοιχείο που να υποστηρίζει τις θέσεις ή τα αποτελέσματα που περιγράφονται στην αστρολογική παράδοση. Ο αστρολόγος δε γίνεται ξαφνικά να αυτοαποκαλείται από «μάντης οιωνών» σε «θεραπευτή της ανθρώπινης ψυχής».  Γιατί κάθε άνθρωπος θα οδηγηθεί προς την απόκτηση προσωπικής γνώσης και ενότητας, προς την αυτοπραγμάτωση και την ολοκλήρωση του εαυτού του μόνος του ή με τη βοήθεια κάποιου ψυχολόγου-θεραπευτή, όχι όμως με την παρέμβαση ανθρώπων-σωτήρων που ουδεμία σχέση έχουν με τον κλάδο της ψυχικής υγείας!