«Ένας αναγνώστης ζει χίλιες ζωές πριν πεθάνει… Ο άνθρωπος που δε διαβάζει ποτέ ζει μόνο μία», έγραψε κάποτε ο διάσημος συγγραφέας George R.R. Martin. «Πάντα φανταζόμουν ότι ο Παράδεισος είναι ένα είδος βιβλιοθήκης», έχει πει ο Αργεντινός συγγραφέας Jorge Luis Borges. «Δε θα ‘πρεπε να διδάσκουμε τα σπουδαία βιβλία αλλά θα ‘πρεπε να διδάσκουμε την αγάπη για το διάβασμα», είχε δηλώσει ο μεγάλος συμπεριφοριστής ψυχολόγος Β. F. Skinner.
Αυτές είναι μόνο λίγες από τις φράσεις που δείχνουν πόσο σπουδαία είναι η ενασχόλησή μας με το διάβασμα και πόσα οφέλη μπορούμε να αποκομίσουμε από την αγάπη μας για τα βιβλία. Άλλωστε έχει γίνει γνωστό και μέσα από μελέτες ότι το διάβασμα ωφελεί σημαντικά την υγεία αποτελώντας ένα «αντίδοτο» στο στρες και επηρεάζοντας σε μεγάλο βαθμό την ψυχή και το σώμα μας. Επιπλέον έχει αποδειχθεί ότι το διάβασμα βοηθάει το μυαλό μας να διατηρείται σε καλή κατάσταση μέσω της νευρογένεσης αλλά και της δημιουργίας νέων νευρωνικών συνδέσεων και μονοπατιών, τα οποία οδηγούν στον εμπλουτισμό της ανθρώπινης σκέψης και των λειτουργιών του εγκεφάλου. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το διάβασμα είναι για πολλούς το μυστικό της μακροζωΐας, μια ασπίδα κατά της άνοιας και η καλύτερη συντροφιά για τους βιβλιόφιλους αυτού του κόσμου.
Αυτούς τους ανθρώπους ίσως τους βρεις μόνους, παρέα με ένα βιβλίο, να διαβάζουν με τις ώρες και να βυθίζονται στις σελίδες του. Μπορεί να είναι ξαπλωμένοι στον αναπαυτικό καναπέ ή στο κρεβάτι τους, να έχουν το βιβλίο σε ένα φουσκωτό και κάπως ψηλό μαξιλάρι, δίπλα τους να βρίσκεται ένα φλυτζάνι αχνιστός καφές ή μια κούπα τσάι και ίσως η απλίκα να είναι στη μεσαία σκάλα του φωτισμού. Άλλες πάλι φορές θα είναι περιτριγυρισμένοι από μία παρέα ατόμων -που αγαπούν τα βιβλία όσο εκείνοι- στη λέσχη ανάγνωσης που μαζεύονται κάθε Παρασκευή και μοιράζονται τις εντυπώσεις τους, τις σκέψεις και τους προβληματισμούς τους για τα μικρά «διαμάντια» που έπιασαν στα χέρια τους την τελευταία εβδομάδα.
Η τσάντα τους πάντα θα έχει τουλάχιστον ένα βιβλίο ενώ αν επισκεφθείς το σπίτι τους θα εντυπωσιαστείς όχι μόνο από το γεγονός ότι τουλάχιστον ένα δωμάτιο είναι εξολοκλήρου βιβλιοθήκη με ράφια που ξεκινούν από το πάτωμα και φτάνουν ως την οροφή αλλά και από εκείνη την κλασική ξύλινη σκάλα που είναι απαραίτητη αν θέλεις να εξερευνήσεις τα βιβλία που στέκονται μισοκρυμμένα και καμαρωτά στα πάνω-πάνω ράφια.
Εκείνο το δωμάτιο είναι το ησυχαστήριό τους. Τα βιβλία τους είναι τοποθετημένα με ακρίβεια και λεπτομέρεια τόσο σε σχέση με το σχήμα τους όσο και με τη θεματική τους. Ίχνος σκόνης δε θα βρεις πάνω σε αυτά, λες κι υπάρχει κάπου κρυμμένος ένας φύλακας που προσέχει και διατηρεί καθαρά τα ράφια και τα βιβλία. Είναι βέβαια κι εκείνα τα κομμάτια της βιβλιοθήκης που είναι φωτισμένα με μικρά σποτάκια και αποπνέουν μια άλλη ατμόσφαιρα στον χώρο, λες και μια αόρατη δύναμη σε παρακινεί να πλησιάσεις, να αγγίξεις και να φυλλομετρήσεις.
Σε αυτή τη βιβλιοθήκη θα βρεις βιβλία ή και περιοδικά για κάποιο εξειδικευμένο θέμα. Ωστόσο αν κατά τύχη γνωρίζεις αρκετά καλά το άτομο-δημιουργό της θα αναρωτιέσαι αφού ξέρεις ότι μια τέτοια θεματική δεν εμπίπτει στα γνωστά και συνήθη ενδιαφέροντά του. Τέσσερα-πέντε βιβλία περί ανατροφής παιδιών στα ράφια ενός αμετανόητου εργένη, τρία-τέσσερα βιβλία περί κηπουρικής σ’ ένα διαμέρισμα με μονάχα ένα μικρό μπαλκόνι στο κέντρο της πόλης ή έναν ταξιδιωτικό οδηγό για Αυστραλία στη βιβλιοθήκη ενός ατόμου με φόβο για τα αεροπλάνα. Όσο παράξενο κι αν σου φαίνεται, έτσι είναι ένας αληθινός βιβλιόφιλος. Μόλις κάποιο θέμα ερεθίσει έστω και λίγο την αντίληψή του θα σπεύσει αμέσως να προμηθευτεί δυο-τρία τουλάχιστον βιβλία σχετικά με αυτό, έτσι για να τα έχει κι ας μην τα διαβάσει άμεσα (ίσως και ποτέ). Αυτός λοιπόν ο παθιασμένος βιβλιόφιλος θα μπει δίχως δεύτερες σκέψεις σ’ ένα βιβλιοπωλείο και θα προμηθευτεί υλικό για αυτό το ανεξερεύνητο θέμα. Κι αν ακόμη δεν καταφέρει αυτό που ψάχνει στο πρώτο βιβλιοπωλείο που θα επισκεφθεί, θα πάρει τηλέφωνα, θα κάνει ειδική παραγγελία, θα περιμένει όσο χρειαστεί, προκειμένου να γεμίσει αυτή η γωνιά της βιβλιοθήκης του -όπως το έχει φανταστεί- με τη συγκεκριμένη σειρά βιβλίων.
Το αν τελικά θα διαβάσει ή όχι τα βιβλία που με τόσο ζήλο και αφοσίωση έχει μαζέψει στο αγαπημένο του δωμάτιο, λίγη σημασία έχει. Όλα έχουν να κάνουν με το τι θα κεντρίσει την αισθητηριακή του αντίληψη την εκάστοτε στιγμή. Όλα έχουν να κάνουν με το σε ποια στιγμή της ζωής του τον πετυχαίνουμε, τι προτεραιότητες έχει αυτό τον καιρό, αν θέλει να ξεφύγει από την πραγματικότητά του και να μπει στον κόσμο των ηρώων ενός μυθιστορήματος, αν θέλει να ταξιδέψει με τους στίχους των αγαπημένων του ποιητών, αν θέλει να εμπνευστεί από τη λογοτεχνία, αν θέλει να εντρυφήσει περισσότερο στον τομέα της μαγειρικής (μέσα από τη σειρά βιβλίων με συνταγές), αν θέλει να καταλάβει περισσότερο την πορεία της ανθρωπότητας μέσα από ιστορικά αναγνώσματα ή αν θέλει να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του μέσα από βιβλία αυτογνωσίας και ενδοσκόπησης. Εξάλλου το πιο σημαντικό γι’ αυτόν τον ανεξήγητα γοητευτικό άνθρωπο είναι να υπάρχουν αυτά τα βιβλία στη βιβλιοθήκη του, να τα έχει, να τα ξεφυλλίζει, να τα ρεμβάζει, να τα μυρίζει και να ξέρει ότι ανά πάσα στιγμή θα βρίσκονται εκεί όταν τα αναζητήσει. Είναι μια σχέση και ένας σκοπός ζωής γι’ αυτούς τους ανθρώπους η συλλογή και η διατήρηση του έντυπου υλικού, είναι οι φίλοι τους και όλη τους η ζωή έχει επηρεαστεί από την ύπαρξη αυτών των μικρών θησαυρών. Καμιά ταινία, κανένα θέαμα, καμία μουσική δε θα χαραχτεί τόσο έντονα στην ψυχή τους, όσο η μυρωδιά και η ανάμνηση των βιβλίων τους.
Συντάκτης: Ειρήνη Μακρινού
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
