Καθώς μεγαλώνουμε αποκτάμε επιρροές και μαζεύουμε αναμνήσεις. Ρουφάμε σαν σφουγγάρι όλες τις πληροφορίες από κάθε νέο πρόσωπο που εμφανίζεται στη ζωή μας. Ξεχωρίζουμε όποιο συστατικό των σκέψεών μας έχουμε –ή νομίζουμε πως έχουμε– ανάγκη. Και κάπως έτσι, ήδη από παιδιά, έχουμε μια βάση για το τι άνθρωποι είμαστε και πώς θα εξελιχτούμε μεγαλώνοντας. Φυσικά, πάντα υπάρχει η δυνατότητα ανατροπής της προκαθορισμένης μας πορείας, αλλά το σημαντικό είναι να έχουμε πρώτα απ΄όλα μια γερή συναισθηματική βάση.
Τη μεγαλύτερη επιρροή πάνω μας ασκούν φυσικά οι γονείς μας. Είναι εκείνοι που μας μεγαλώνουν και βρίσκονται συνεχώς μαζί μας, να μας αγαπάνε με απεριόριστη ανιδιοτέλεια. Καθώς περνούν τα χρόνια έχουν τον τρόπο τους –ασυνείδητα τουλάχιστον– να μας πλάθουν σιγά-σιγά τον χαρακτήρα. Μα είναι τόσο βέβαιη η συσχέτισή μας μαζί τους σ’ ό,τι αφορά τις συνήθειες, τα χαρακτηριστικά ακόμη και τα χούγια τους, που η επιρροή τους πάνω μας είναι αναπόφευκτη.
Ο τρόπος που μεγαλώνουμε, οι ατάκες που ακούμε, τα όρια που έχουμε, οι απαγορεύσεις κι οι συμβουλές που λαμβάνουμε, ενώ φαίνεται πως με τον καιρό τ’ αφήσαμε πίσω μας –όπως κάναμε με τα ξεχασμένα μας παιχνίδια και τις παλιές παιδικές μας φιλίες– πίστεψέ με, δεν είναι ακριβώς έτσι. Αυτές οι στιγμές ενσωματώθηκαν κάπως μαγικά μέσα μας. Χαράχτηκαν στο μυαλό μας και τα κουβαλάμε ασυνείδητα σαν χειραποσκευή μαζί μας. Μόνο που το περιεχόμενό της πια δεν αλλάζει. Έχει οριστεί εδώ και μπόλικο καιρό. Και τώρα πια δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι άλλο, πέρα απ’ το να την κρατάμε μαζί μας.
Μα αν κάτι θες να τ’ αλλάξεις πολύ, πρέπει να το παλέψεις, να ξεριζώσεις ολόκληρα τα χρόνια από μέσα σου. Κι αν κάτι σε τρώει και σε χαλάει, τότε είναι που πρέπει να τολμήσεις την αλλαγή χωρίς δεύτερη σκέψη. Κανείς δεν είναι τέλειος, ούτε οι ίδιοι οι γονείς μας που σίγουρα δεν τα έκαναν όλα παραδειγματικά.
Η συσχέτιση με τους γονείς μας είναι τόσο ισχυρή, που όσο τα χρόνια περνούν οι ομοιότητες κι οι επιρροές εμβαθύνουν. Γίνονται πιο φανερές, ίσως γιατί η ηλικιακή διαφορά μας μικραίνει, τουλάχιστον σε σχέση με το παρελθόν που η επιρροή τους πάνω μας ήταν περισσότερο άμεση μιας που ήμασταν μικρά παιδιά. Καθώς μεγαλώνουμε όλες οι διαφορές κι οι αλλαγές μας κάπως εξομαλύνονται. Η χημεία της σχέσης με τους γονείς μας άλλωστε είναι διαχρονική κι αυξητικά μεταβαλλόμενη.
Αν θες να καταλάβεις κάποια πράγματα για κάποιον, είτε η σχέση σας είναι ερωτική ή φιλική, ο πιο άμεσος τρόπος είναι να παρατηρήσεις τη σύνδεση που έχει με τους γονείς του. Είναι ένα αποδεικτικό στοιχείο για πως θα εξελιχθεί ο χαρακτήρας του σε τριάντα χρόνια από τώρα. Τι χούγια θα παρουσιάσει, τι προτερήματα θα διατηρήσει, ακόμα κι όσα δεν είναι από τώρα ιδιαίτερα φανερά και δεδομένα.
Τίποτα δεν είναι σίγουρο, φυσικά, υποθέσεις κάνουμε γιατί δε σημαίνει πως η προσωπικότητά του θα ταιριάξει απόλυτα με εκείνη των γονιών του. Αλλά υπάρχουν υποσυνείδητα εικόνες που ούτε οι ίδιοι γνωρίζουμε ακόμα καλά-καλά πως θα βγουν στην επιφάνεια αργότερα. Είναι λες και ζουν μικρά τερατάκια κρυμμένα μέσα μας και περιμένουν την κατάλληλη στιγμή, με το που βρουν έδαφος και φως να επιβιώσουν. Ανάλογα, λοιπόν, με το κατά πόσο η στιγμή είναι σωστή ή λάθος, μας προσθέτουν αντίστοιχα καλά ή κακά χαρακτηριστικά.
Βέβαια, ας μην αδικήσουμε τους γονείς. Γιατί κι οι ίδιοι παίρνουν πολλά ερεθίσματα εντελώς ασυνείδητα κι από ένα σημείο κι έπειτα είναι στο δικό μας χέρι να συλλέξουμε όσες πληροφορίες μας χρειάζονται και να πετάξουμε αυτόματα εκείνες που δε μας εξυπηρετούν.
Ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός, για το πώς θα εξελιχθεί η ιδιοσυγκρασία του, αφού εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό απ’ την τωρινή σχέση κι επικοινωνία που έχει με τους γονείς του. Αν είναι στοργικός και γλυκός απέναντί τους ή αν δε θέλει επαφή μαζί τους, αν τους αγαπά και τους βοήθα συνεχώς, με κάθε τρόπο κι ευκαιρία ή αν τους μιλά απότομα κι εκνευρίζεται εύκολα.
Όλα κάτι δείχνουν. Μην περιμένεις αν τώρα είναι απότομος και σκληρός, μεγαλώνοντας να μαλακώσει. Κι όχι μόνο με τους γονείς του, αλλά και μαζί σου, όπως και με τον περίγυρο γενικότερα. Αν συμπεριφέρεται άσχημα σε εκείνους που τον μεγάλωσαν, πώς είναι δυνατόν να πιστεύεις ότι μεγαλώνοντας, θα φέρεται καλύτερα στους γύρω;
Το έργο των γονέων δεν τελειώνει με το που μας φέρνουν στη ζωή, αλλά συνεχίζεται καθώς μεγαλώνουμε μέχρι ν’ αναλάβουμε την ευθύνη του εαυτού μας και να γίνουμε ανεξάρτητοι. Ουσιαστικά, ο ρόλος των γονιών είναι μια συνεχής και εξελικτική σχέση που μας δίνει πάντα κάτι παραπάνω. Το θέμα είναι να μπορέσουμε ν’ αποβάλλουμε τα αρνητικά και να κρατήσουμε όσα μας κάνουν καλύτερους και ευτυχέστερους ανθρώπους.
Αν, λοιπόν, ο σύντροφός σου δε φέρεται με σεβασμό στους δικούς του κι αν δεν έχει μάθει να εκφράζει την αγάπη του με όμορφο τρόπο, δεν πρόκειται μεγαλώνοντας να βελτιωθεί και να δείξει διαφορετική συμπεριφορά απέναντί σου έτσι ξαφνικά.
Επιμέλεια κειμένου: Μάιρα Τσιρίγκα