Ήταν η κακιά η (χ)ώρα

Τελευταίο βράδυ του Φλεβάρη. 7:22 η ώρα στο ρολόι κι η επιβατική αμαξοστοιχία αναχωρεί από τον Σταθμό Λαρίσης στην Αθήνα με τελικό προορισμό την Θεσσαλονίκη.  Άλλο ένα καθημερινό βράδυ, θα έλεγε κανείς. 11:21 και μετά από αρκετές καθυστερήσεις, συμβαίνει μετωπική σύγκρουση με εμπορευματική αμαξοστοιχία της ίδιας εταιρείας στα Τέμπη, με 46 νεκρούς και πάνω από 100 τραυματίες κι ακόμη μετράμε. 350 επιβάτες, δύο οδηγοί, ένας σταθμάρχης.

Kαι μετά το χάος. Αστυνομικές αρχές, πυροσβέστες, πρώτες βοήθειες, έρευνες στο σημείο του δυστυχήματος, η μία μετά την άλλη ανακοίνωση της Hellenic Train, ο κακός χαμός έξω από τα γραφεία της στη Συγγρού, τραυματίες που χρήζουν πρώτων βοηθειών στα νοσοκομεία, γονείς και συγγενείς απαρηγόρητοι για τον χαμό των δικών τους. Πρέπει όμως κάπου να ρίξουμε και την ευθύνη, σωστά; Ποιος ευθύνεται για όλο αυτό; Είναι ένα στιγμιαίο ανθρώπινο λάθος ή μια διαχρονική μάζα σφαλμάτων;

«Θέμα χρόνου ήταν να γίνει κάποιο μεγάλο κακό», ακούστηκε από ανθρώπους που γνωρίζουν τη διαχρονική κατάσταση χάους του ελληνικού δικτύου σιδηροδρόμων. Έχουν προηγηθεί άλλωστε σοβαρά και μη ατυχήματα, τα οποία επισήμαιναν ελλείψεις στα συστήματα ασφαλούς κυκλοφορίας των τρένων. Παρ’ όλο που φαίνεται να υπάρχουν συστήματα gps από το 2000, δεν έχει ακόμη ( ! ) γίνει η σωστή τοποθέτησή τους. Συνεπώς, το δίκτυο κι η διαχείριση κυκλοφορίας γίνεται μέσω ασυρμάτου και σταθμαρχών, χειροκίνητα, στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας κι όχι με σύγχρονα συστήματα τηλεδιοίκησης και σηματοδότησης. Μία από τις πιο σοβαρές ελλείψεις, όπως ειπώθηκε, είναι το ολοκληρωμένο σύστημα ελέγχου αμαξοστοιχιών ECTS. Και παρ’ όλο που σύμφωνα με καταθέσεις υποστηρίζεται ότι τελικά όλο αυτό ήταν ένα ανθρώπινο λάθος και το τρένο από την Αθήνα μπήκε σε λάθος κατεύθυνση, δεν είναι μόνο αυτό. Αν λειτουργούσαν τα υπόλοιπα σωστά, θα μπορούσαμε τώρα να μιλάμε για μια απλή καθυστέρηση δρομολογίου. Τελεία.

Eν έτει 2023, παρακολουθούμε μέσω live tracking πότε έρχεται το φαγητό μας, πότε το επόμενο λεωφορείο και το ταξί, πότε η κούριερ, αλλά δεν μπορούμε να ελέγξουμε και να εμποδίσουμε να βρεθούν συγκρουόμενα δύο τρένα σε μια απλή διαδρομή τους. Όπως δεν μπορούμε να μάθουμε ότι η γυναικοκτονία δεν είναι έγκλημα πάθους, ότι οι γέφυρες προστασίας από πυρκαγιά δεν είναι προαιρετικές, ή πως ένας παιδοβιαστής δεν μπορεί να κυκλοφορεί ελέυθερος. Ήταν η κακιά η (χ)ώρα.

Προηγήθηκαν επιστολές, προηγήθηκαν παραιτήσεις, προηγήθηκε εξώδικο από την Πανελλήνια Ένωση Προσωπικού Έλξης των μηχανοδηγών στον ΟΣΕ. Η επιστολή της Δημοκρατικής Ενωτικής Συνδικαλιστικής Κίνησης Σιδηροδρομικών (ΔΕΣΚ-Σ), με αφορμή ακόμα δύο ατυχήματα, που κοινοποιήθηκαν πριν λίγες μέρες, κάνει λόγο για εξοργιστικά φαινόμενα μη ανάληψης ευθύνης από την Κυβέρνηση για την ασφαλή μετακίνηση των πολιτών κι αντίληψης της ασφάλειας ως κόστος, ενώ διεκδικεί υπεύθυνα προσλήψεις, δικαιώματα, σωστή εκπαίδευση, ολοκλήρωση έργων υποδομής κι ασφαλούς λειτουργίας του δικτύου, συντήρηση κι επισκευή των γραμμών, τεχνικό ασφαλείας και γιατρό σε κάθε συγκρότημα. Τα οποία θα έπρεπε να υπάρχουν ήδη.

Και μέσα σε όλα, τα πέντε εναπομείναντα ETR 470 από την Ελβετία που δε στάλθηκαν για σκραπ, θεωρούνται τώρα το μέλλον της σιδηροδρομικής γραμμής Αθήνας-Θεσσαλονίκης, σε μια χώρα που ιδιωτικοποίησε τους σιδηρόδρομους της πριν πέντε χρόνια, όπως απαιτούνταν από τους πιστωτές της. «Αγοράστε δοκιμασμένα ή νέα τρένα», μας συμβουλεύει ο Walter Finkbohner, πρώην γραμματέας διοικητικού συμβουλίου της Cisalpino AG, της θυγατρικής των ιταλικών κι ελβετικών σιδηροδρόμων που αγόρασε το ETR 470. Με ένα «καλή τύχη», υποδεχτήκαμε εμείς τα τρένα, και μ’ ένα αύριο να αιωρείται για το μέλλον τόσο του σιδηροδρομικού δικτύου, όσο και για το δικό μας.