Τα δευτερόλεπτα εκείνα που το μυαλό παγώνει

Σε μια κοινωνία γεμάτη άγχος και γρήγορους ρυθμούς, οι περισσότεροι από μας θα το βιώσουμε τουλάχιστον μία φορά στη ζωή μας. Το λεγόμενο brain freeze, ή black out, είναι εκείνα τα λιγοστά δευτερόλεπτα κατά τα οποία δυσκολευόμαστε να αντεπεξέλθουμε σε μία κατάσταση ή να απαντήσουμε σε μία ερώτηση, συνήθως λόγω αυξημένου άγχους. Πολλά τα ερωτήματα. Τι προκαλεί αυτή την κατάσταση, ποια τα αποτελέσματά της πάνω στο κάθε άτομο και τι μπορούμε να κάνουμε για να την αντιμετωπίσουμε;

Ένας άνθρωπος που παθαίνει συχνά black out –δεν αναφερόμαστε στους ηλικιωμένους, που λόγω ηλικίας έχουν έτσι κι αλλιώς έλλειψη μνήμης–, είναι προφανές ότι έχει στη ζωή του υπερβολικό στρες. Από μικρή ηλικία μαθαίνουμε να συνυπάρχουμε με αυτό. Το άγχος, εκτός απ’ τα σωματικά συμπτώματα, προκαλεί και διανοητική σύγχυση. Προσπαθούμε να θυμηθούμε κάτι –ένα όνομα, έναν δρόμο, μια συγκεκριμένη λέξη–, αλλά για κάποιο λόγο αυτό φαίνεται άπιαστο. Κάποιες φορές, μας έρχεται μια άλλη λέξη, ένα άλλο όνομα, ένας άλλος δρόμος στο μυαλό, απ’ το σχετικό περιβάλλον τους, αλλά ξέρουμε ότι δεν είναι αυτό που ψάχνουμε. Στις εξετάσεις, σε μη αναμενόμενες συναντήσεις, σε τελειωμένες προθεσμίες, σε κυκλοφοριακή συμφόρηση, σε καβγάδες, σε μια δημόσια ομιλία. Το μυαλό μας δεν μπορεί να διακρίνει πραγματικές από επιφανειακές απειλές.

Τι επηρεάζει τόσο τον νου μας και μας προκαλεί συνεχώς ανησυχία και στρες; Η πίεση που δεχόμαστε καθημερινά απ’ την οικογένεια, απ’ τη δουλειά μας, από εξετάσεις, από κοινωνικές/φιλικές/ερωτικές/επαγγελματικές σχέσεις επηρεάζουν τον εγκέφαλο και τη λειτουργία του, με αποτέλεσμα πολλές φορές να νιώθουμε ανήμποροι να διαχειριστούμε κάποιες καταστάσεις.

Η μνήμη συνεχώς μεγαλώνει και προσπαθούμε διαρκώς να συμπεριλάβουμε σε αυτή όλο και περισσότερες στιγμές της ζωής μας. Κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. Η μνήμη είναι επιλεκτική. Θυμόμαστε τις στιγμές που κάτι μας έκανε εντύπωση, τις μοναδικές στιγμές. Δε θυμόμαστε τι φάγαμε χτες, αλλά θυμόμαστε το πρώτο μας φιλί. Θυμόμαστε εκείνο τον τσακωμό με τους κολλητούς μας. Θυμόμαστε πόσο άσχημα και, αντίστοιχα, πόσο όμορφα μας έκανε να αισθανθούμε κάτι ή κάποιος. Επιλέγουμε να θυμόμαστε συναισθήματα, κι ας μην έχουμε κάποια από αυτά πια.

Και κάπου εκεί παρεμβαίνει το άγχος, ακόμα και στα πράγματα που θέλουμε να θυμόμαστε. Δε μας χτυπάει την πόρτα για να μπει, κι εμείς δεν έχουμε άλλη επιλογή απ’ το να το αφήσουμε να μας επηρεάσει. Κι ενώ τη μία στιγμή αισθανόμαστε σίγουροι ότι ξέρουμε τι θα πούμε στην ομιλία μας, είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε εκείνο τον συνάδελφο στη δουλειά που μας σπάει τα νεύρα, γνωρίζουμε την απάντηση στο θέμα των εξετάσεων, νομίζουμε ότι έχουμε την υπομονή να περιμένουμε δέκα λεπτά στο φανάρι, κάπου εκεί όλα διαλύονται.

Ξαφνικά, δε θυμόμαστε πλέον τι λέμε στη συνέχεια και χάνουμε τα λόγια μας μπροστά σε ένα σωρό κόσμο. Ο συνάδελφος μας αφήνει άφωνους με τα λόγια του και τα επιχειρήματά του αντικρούουν τα δικά μας. Το θέμα που νομίζαμε ότι ξέραμε δεν επανέρχεται στη μνήμη. Το φανάρι δε λέει να ξεκινήσει κι εμείς σφυρίζουμε σαν μανιασμένοι. Το άγχος μας παίζει παιχνίδια, μιλάει πλέον αυτό κι όχι εμείς.

Πώς νιώθουμε όταν ζούμε συχνά μια τέτοια εμπειρία; Το άλφα και το ωμέγα είναι η ψυχολογία. Όταν έχουμε, λοιπόν, κακή ψυχολογία, συνήθως έχουμε θέματα με τον εαυτό μας και πιθανόν δεν είμαστε ευχαριστημένοι απ’ τη ζωή που κάνουμε. Για αυτοπεποίθηση ούτε λόγος. Πιστεύουμε ότι κανείς δεν μπορεί να μας βοηθήσει να διαχειριστούμε αυτές τις δύσκολες καταστάσεις, με αποτέλεσμα, αν δε δράσουμε γρήγορα, να ‘ρθουμε αντιμέτωποι άμεσα ή αρκετά αργότερα με το επόμενο στάδιο, την κατάθλιψη.

Το μόνο που επιθυμούμε είναι να απαλλαγούμε από όλο αυτό και να απομακρυνθούμε απ’ το ερέθισμα που μας δημιουργεί το άγχος. Όμως η φυγή δεν είναι η λύση. Χρειάζεται ευθεία αντιμετώπισή του. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να προσπαθήσουμε να χαλαρώσουμε. Εξάσκηση μέσα από βίντεο για σωστές αναπνοές και τεχνικές χαλάρωσης. Η μουσική, σύμφωνα με έρευνες, μπορεί να μειώσει σε σημαντικό βαθμό το στρες. Η δημιουργία μιας λίστας αναπαραγωγής με κομμάτια τα οποία μας βοηθούν να ξεδώσουμε μπορεί επίσης να λειτουργήσει. Εναλλακτικά, να γραφτούμε σε μια ομάδα, ώστε να γνωρίσουμε καινούριους ανθρώπους και να ανταλλάξουμε απόψεις και σκέψεις.

Κι αν αυτά δε μας είναι αρκετά, τότε υπάρχουν κι άλλα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε. Να απευθυνθούμε σε έναν ψυχολόγο που θα μας κάνει να κοιτάξουμε βαθύτερα μέσα μας και να καταλάβουμε με τι δεν είμαστε ευχαριστημένοι και πώς μπορούμε να το διορθώσουμε. Να προσέξουμε τη διατροφή και τον ύπνο μας. Κάποιος με έλλειψη βιταμινών κι ύπνου, για παράδειγμα, έχει περισσότερες πιθανότητες να πάθει black out από κάποιον που τρέφεται και κοιμάται σωστά. Να γελάμε, να βρισκόμαστε με τους φίλους μας πιο συχνά.

Όπως ακριβώς η χαμηλή αυτοεκτίμηση κι αυτοπεποίθηση μας κάνουν να αγχωνόμαστε πιο εύκολα, αντίστοιχα τα υψηλά τους επίπεδα δημιουργούν αρνητικά αποτελέσματα. Φυσικά, υπάρχουν πάντα τα φάρμακα, αλλά καλύτερα να τα αποφύγουμε και να τα χρησιμοποιήσουμε μόνο σε περιπτώσεις όπου νομίζουμε ότι δεν μπορούμε ή δε θέλουμε να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση διαφορετικά.

Κι ακόμα κι αν είναι μία απ’ τις πιο χιλιοειπωμένες φράσεις, άκουσέ το άλλη μία: Η ζωή είναι πολύ σύντομη για να αγχωνόμαστε όλη την ώρα. Πάρ’ το απόφαση, δεν μπορείς να εξαλείψεις το άγχος, μπορείς όμως να το μειώσεις.

Πίστεψε στον εαυτό σου και τότε θα το κάνεις.

Κι όταν βρεις την αυτοπεποίθηση που σου λείπει και μοιραστείς αυτό που έχεις κρυμμένο καλά στο μυαλό σου, τότε τα πάντα θα γίνουν πιο διασκεδαστικά -το υπόσχομαι!