Η ειλικρίνεια είναι υπερεκτιμημένη

«Να είσαι ειλικρινής μαζί μου, διαφορετικά τελειώσαμε!», μια φράση που οι οπαδοί της τη χρησιμοποιούν συχνά στις σχέσεις τους είτε ερωτικές, είτε φιλικές, είτε επαγγελματικές. Δείχνουν τόσο απόλυτοι όταν την προφέρουν που άπαξ και δεν είναι ειλικρινής ο άλλος απέναντί τους, διακόπτουν την επαφή μαζί του στο δευτερόλεπτο. Τοποθετούν τη λέξη ειλικρίνεια ψηλά στη ζωή τους, γιατί με αυτόν τον τρόπο μπορούν να προστατευτούν από ενδεχόμενα τραύματα και πληγές ή ακόμη και να σωθούν από καταστροφικές συναναστροφές.

Η ειλικρίνεια, εξάλλου, είναι αναμφισβήτητα πολύτιμη για μια υγιή αλληλεπίδραση με τον άλλον. Όλοι την αναζητούμε και θυμώνουμε όταν κάποιος μας λέει ψέματα. Λέμε, «μα γιατί να μου πει ψέματα;» και νιώθουμε προδομένοι από μια αναξιόπιστη και ψευδή συμπεριφορά. Δεν είναι παράλογο. Είναι σωστή σκέψη να θέλουμε ο άλλος να είναι εντάξει απέναντί μας. Δεν είναι τυχαία η έκφραση, «οι καλοί λογαριασμοί, κάνουν τους καλούς φίλους».

Έχουμε, όμως, σκεφτεί αν δίνουμε στη λέξη ειλικρίνεια περισσότερη αξία απ’ όσο πρέπει; Μπορεί να φαίνεται περίεργη μια τέτοια ερώτηση και να πει κάποιος, είμαστε με τα καλά μας; Να μη δίνουμε μεγάλη αξία στην αλήθεια; Όχι φυσικά, αλλά κάθε πράγμα που αναζητάμε στη ζωή μας πρέπει να το εξετάζουμε από δύο πλευρές. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση, η άλλη πλευρά είναι το ψέμα.

Κάτσε, λοιπόν, και σκέψου πόσα ψέματα έχεις πει στη ζωή σου κι αν δεν έχεις βρει ούτε ένα σίγουρα λες άλλο ένα ψέμα. Και μιλάμε για ψέματα παντός τύπου. Ψέματα που έχουν πληγώσει κάποιον, ακόμη κι αν εσύ δεν το κατάλαβες, ψέματα που μπορεί να ειπώθηκαν για να αποφύγεις μια κατάσταση ή ακόμη αυτά τα ψέματα που έχεις πει στον εαυτό σου, γιατί δεν μπορείς να πιστέψεις πως όντως κάτι δεν είναι έτσι όπως εσύ το νιώθεις ή όπως εσύ το βλέπεις.

Επίσης, οξύμωρο και ταυτόχρονα λίγο κωμικοτραγικό το γεγονός πως έχεις ξοδέψει πολύ από το χρόνο σου σε σχέσεις που ήταν ψεύτικες. Ακόμη, κι αν αυτές σου έδειχναν σημάδια μιας αποτυχημένης σύνδεσης με ένα πρόσωπο, εσύ συνέχισες να πιστεύεις πως είχες ό,τι καλύτερο. Γιατί το συναίσθημα είχε διαγράψει τη λογική από το κεφάλι σου ή γιατί πολύ απλά δεν υπήρχε χώρος στη μνήμη σου για τα αρνητικά του άλλου. Ακόμη κι όταν το αντιλήφθηκες –για κάποιο περίεργο λόγο– με αυτές τις κάλπικες σχέσεις είχες να θυμάσαι ζωτικές στιγμές που σε έκαναν να νιώσεις, να γελάσεις και να κλάψεις δυνατά, ξεχνώντας όμως ότι δεν ήταν αληθινές.

Πολλές φορές, πάλι, λέμε: «Θέλω την αλήθεια, όσο κι αν πονάει». Μα πόσες φορές όταν ακούσαμε την αλήθεια, ευχηθήκαμε να ήταν ψέμα;

Ας μη βιαζόμαστε, λοιπόν, να καταδικάσουμε το ψέμα, γιατί υπάρχει στη ζωή μας πολύ περισσότερο από την αλήθεια. Καλώς ή κακώς από τη φύση του ο άνθρωπος φεύγει μακριά από κάτι που φοβάται. Δε θέλει ή δεν μπορεί να αντιμετωπίσει  αυτό που τον τρομάζει. Ναι, υπάρχουν πολλοί που επιθυμούν να ζήσουν μέσα σε ένα ψέμα από το να αντικρίσουν κατάματα την αλήθεια. Γιατί στο ψέμα τους νιώθουν βασιλιάδες και πως μέσα από αυτό μπορούν να τα ελέγχουν όλα. Μπορεί να μην το καταλαβαίνουμε αλλά κατά βάθος αγαπάμε τα ψέματα. Γιατί μέσα από αυτά νιώθουμε πιο ασφαλείς. Με ένα ψέμα μπορείς να δημιουργήσεις ένα παραμύθι, στο οποίο υπάρχουν καλοί και κακοί. Σε ποια κατηγορία θα πας είναι δική σου επιλογή. Να θυμάσαι μόνο πως και οι καλοί λένε ψέματα.

Επομένως, το ψέμα δίνει κάτι που η αλήθεια υστερεί σε αυτό. Δράση και ενέργεια. Άλλωστε, κάτι τέτοιο επιβεβαιώνεται και από τη θεωρία  του Ανατόλ Φρανς: «Χωρίς ψέματα η ανθρωπότητα θα χανόταν από απόγνωση και βαρεμάρα». Γιατί μέσα από αυτά ο άνθρωπος έχει την ευκαιρία να  μεταμορφωθεί σε όλες τις εκφάνσεις του εαυτού του καλός, κακός, ήρεμος, νευρικός, κοινωνικός ή αντικοινωνικός και άλλα τόσα που δεν καταφέρνει η αλήθεια. Κάποιες φορές, η υποκριτική είναι μεγάλο σχολείο, αρκεί να ξέρεις να την κουμαντάρεις τόσο, όσο. Είπαμε, δε θέλουμε να γίνουμε μικρά τερατάκια που τη βρίσκουν να παίζουν με τις ψυχές των άλλων.

Μέσα, λοιπόν, από τη γοητεία του ψέματος, αν φυσικά μπορείς να το διαχειριστείς με τον κατάλληλο τρόπο, μπορείς να μάθεις πολλά πράγματα, τα οποία θα σε βοηθήσουν να καλλιεργήσεις την αυθεντικότητα σου. Και λίγο πολύ με ένα μικρό ή με ένα μεγάλο ψέμα όλοι το κάνουμε. Γιατί μέσα από τα ψέματα μαθαίνουμε τις αλήθειες μας.

Τι είναι, λοιπόν, η ειλικρίνεια; Μια λέξη σαν όλες τις άλλες που την πετάμε έτσι για να το παίξουμε έξυπνοι και να δείξουμε πως εμείς είμαστε οι ντόμπροι και οι αληθινοί. Πρέπει να σταματήσει αυτή η χρησιμοποίηση λέξεων, οι οποίες έχουν κύρος και είναι ευαίσθητες, από τη στιγμή που δε γίνονται πράξη. Ας μη θίγουμε άλλο τις λέξεις αλλά ας δούμε πίσω από αυτές. Την επόμενη φορά, που θα πεις ότι η ειλικρίνεια είναι η βάση των σχέσεων σκέψου πρώτα τι είναι, πώς και αν εφαρμόζεται και το πιο σημαντικό αναρωτήσου:

«Εγώ είμαι ειλικρινής;»