Όταν αναρωτιέσαι γιατί τώρα κι όχι τότε είσαι ήδη συνένοχος

15.000.000. Όχι, δεν είναι ο αριθμός των followers γνωστής influencer. Είναι ο αριθμός των έφηβων κοριτσιών παγκοσμίως (15-19 χρονών) που έχουν πέσει θύματα μη συναινετικής ερωτικής επαφής όπως δηλώνει ο ΟΗΕ.

9.000.000. Όχι δεν είναι προβολές βίντεο. Είναι ο αριθμός γυναικών που έχουν υποστεί κακοποίηση στην Ευρώπη, μάς ενημερώνει η Διεθνής Αμνηστία σε έρευνά της.

Όσο κι αν μακριά σου θες να νομίζεις ότι είναι, σού έχω δυσάρεστα νέα. Γίνεται ακριβώς δίπλα σου και μπορεί να συμβεί στη μητέρα σου, στην κοπέλα σου, στην αδερφή σου, σε κάποια συγγενή σου. Ο ΟΗΕ μας ενημερώνει ότι 1 στις 3 γυναίκες πέφτουν θύματα σωματικής και σεξουαλικής βίας παγκοσμίως. Στις ΗΠΑ μάλιστα το ποσοστό των κακοποιημένων γυναικών είναι μεγαλύτερο απ’ το ποσοστό των γυναικών που δεν έχουν δεχτεί καμία κακοποίηση. Το ποσοστό αγγίζει το τρομακτικό 70%.

Στην Ελλάδα, η 1^η Ετήσια Έκθεση για τη Βία κατά των Γυναικών από την Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (Οκτώβριος 2020) μαρτυρά ότι 4.872 γυναίκες βρήκαν το θάρρος να καταγγείλουν την κακοποίησή τους. Είναι σημαντικό βέβαια εδώ να σημειωθεί ότι τα πρωτεία με το 38,50% των κακοποιήσεων τα έχει η Αττική. Κι αν νόμιζες ότι ζεις σε μια κάπως προοδευτική πόλη και χώρα ξανασκέψου το. Και για να σε προλάβω, όχι το ότι η Αθήνα ούσα μεγάλος τουριστικός προορισμός, κάπως εκπολιτισμένος, δεν είναι κάτι που θα αποθαρρύνει τον θύτη. Για του λόγου το αληθές, επιστήμονες εικάζουν ότι είναι πολύ μεγαλύτερο το ποσοστό των κακοποιήσεων αλλά λόγω έλλειψης δομών και επαρκών διαδικασιών που θα εγγυηθούν την ασφάλεια του θύματος δεν αναφέρεται και παραμένει αθέατο.

Και παρά τα στοιχεία που παρατίθενται καθημερινά από διάφορες οργανώσεις και φορείς θα έρθεις πάλι να το αμφισβητήσεις και να αστειευτείς «ναι, αλλά ξέρεις και άνδρες κακοποιούνται» και κάπως έτσι μεταξύ σοβαρού και αστείου θα ακυρώσεις τη σοβαρότητα της έμφυλης βίας και σεξουαλικής κακοποίησης γιατί ναι ο κανόνας είναι ένας. Μια γυναίκα εξ’ αρχής της ύπαρξής της θα πρέπει να ανταπεξέλθει στα double standards σου και να χωρέσει στο κοινωνικό καλούπι που της έχεις φτιάξει για να «μην την παρεξηγήσεις» ή «να μην τα ζητάει κι αυτή».

Πριν κάποιες βδομάδες όμως η ανοχή τελείωσε, η σταγόνα ξεχείλισε το ποτήρι και ο χείμαρρος που ξεκίνησε με την Σοφία Μπεκατώρου δημιουργεί ένα από τα εντονότερα κοινωνικά momentum στον ελληνικό χώρο και καλωσορίζουμε επίσημα το ελληνικό #metoo.

Και καθώς όλο και περισσότερες γυναίκες μέρα με τη μέρα βρίσκουν τη δύναμη να ορθώσουν το ανάστημά τους στον θύτη και να φέρουν και την κοινωνία αντιμέτωπη με τις δικές της ευθύνες έρχεσαι να αναπαράγεις για ακόμη μία φορά, με κάθε πιθανό τρόπο, την πατριαρχική αφήγηση και ένα σάπιο political correctness με το τσιτάτο «αθώος μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου» που επιλεκτικά θα επικληθείς για τον λευκό, prestigious, άντρα θύτη με μια κάποια θέση στην ελληνική κοινωνία.

Δε θα χάσεις λεπτό λοιπόν να κάνεις αυτή την αφελή ερώτηση που θα ενσαρκώσει σε λίγες λέξεις τον βασικότερο από τους λόγους που οι γυναίκες δεν καταγγέλλουν την κακοποίηση, την παρενόχληση, τη λεκτική και σωματική βία. Και σε περίπτωση που ακόμα δεν έχεις καταλάβει, ο λόγος είναι η πρώτη αντίδραση σε μια τέτοια αποκάλυψη που δυστυχώς στρέφεται στην προσπάθεια να αποδυναμωθεί η προσωπικότητα του θύματος, λες και η προσωπικότητά του αιτιολογεί το τραύμα.

Σε αυτό το σημείο δε, θα έπρεπε να έχεις καταλάβει ότι αν κι εσύ ανήκεις στον κόσμο που ρωτά συνέχεια «γιατί δε μιλάει» ή «γιατί δε μίλησε όταν έγινε», «τώρα το θυμηθήκατε όλες», «για τη δημοσιότητα τα κάνει όλα», «θέλει να τού φάει τα λεφτά», τότε είσαι κι εσύ υπεύθυνος για τη μη καταγγελία, είσαι συνένοχος στη συγκάλυψη κι ένοχος για την ανοχή σου σε τέτοια περιστατικά. Γιατί είναι αυτή η έλλειψη υποστήριξης και από το ίδιο το κράτος αλλά και την κοινωνία, την οικογένεια και τους φίλους σε συνάρτηση με την αμφισβήτηση μιας τραυματικής εμπειρίας που καταλήγουν στη φίμωση των θυμάτων. Είναι το victim blaming που έπεται της «κουλτούρας του βιασμού» άλλωστε, κάνοντας έναν επικίνδυνο συνδυασμό. Η κουλτούρα της συγκάλυψης, το ταμπού και το στίγμα του θύματος είναι ο λόγος που μεγάλος αριθμός περιπτώσεων δεν καταγγέλλονται!

Επιστήμονες μιλούν επανειλημμένα για τους λόγους που ένα θύμα δεν είναι σε θέση να καταθέσει, θυμηθεί και να καταγγείλει εγκαίρως ένα βιασμό όπως κι έχουν πολλές φορές αναλύσει τους λόγους που ένα θύμα ενδοοικογενειακής βίας δεν καταγγέλλει τον θύτη και σίγουρα δεν έχει να κάνει με την αυτοπεποίθηση ή τον σεβασμό που έτυχε να κατακτήσει. Να θυμόμαστε ότι το δικαίωμα της αξιοπρέπειας και σεβασμού της προσωπικότητας είναι εγγενή και δεν τίθενται ύπο αμφισβήτηση.

Κοινωνιολογία και Ψυχολογία είναι οι κύριες επιστήμες που ασχολούνται σε micro και macro επίπεδο με τη διαχείριση του τραύματος από το θύμα, την κοινωνία και τον θύτη, ενώ η Εγκληματολογία και η Νομική καταπιάνονται με το πρακτικό κομμάτι μιας καταγγελίας.

Την επόμενη φορά που θα ακούσεις ένα θύμα, να είσαι δίπλα του, δώσε του τη δύναμη να διεκδικήσει και να πάρει πίσω τα δικαιώματά του. Η Lady Gaga, σ’ ένα τραγούδι για να αναδείξει το φαινόμενο των κολεγιακών βιασμών και της ομερτά που υπάρχει, τραγουδά πως «Μέχρι να σου συμβεί, δε ξέρεις τι νιώθω. Μέχρι να σου συμβεί, δεν είναι αληθινό». Εγώ σου λέω: Ποτέ ξανά καμία Ελένη, καμία μόνη, κανένας μόνος!